Seçim Ruhani ve Ahmedinejad arasında mı geçecek? YORUM

Mayıs 2017'de İran'da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde Hasan Ruhani'nin ikinci döneminde kazanıp kazanamayacağı analistler ve taraftarları arasında merak konusu oldu.

Ekonomik faydaların eksikliği kamuda geniş hayal kırıklığına sebep oldu. Geçen yıl yapılan nükleer anlaşma gereği yaptırımların kaldırılması gerekiyordu. Fakat tüm bunlar onun popülerliğinde bir zedelenme oluşturdu. Bu aynı zamanda, Ruhani'ye göre daha muhafazakar olan Ahmedinejad'ın tekrar geri gelme şansını artırdı.

Kendini pragmatik bir prensipçi (İran'da muhafazakarlar için yoğun olarak kullanılan bir terim) olarak tanımlayan Arya Haber Ajansı'dan Amir Mohebbian, "Anlaşma imzalanmadan önce, Ruhani, nükleer sorunların çözülmesi halinde her sorunu çözebileceklerini söyledi. Bu da haliyle beklentileri çok fazla yükseltti" dedi.

Mohebbian açıklamalarına, "İkinci hata, anlaşmanın bir kazan-kazan ilişkisi olduğunu söylemek oldu. İnsanlar artık ABD'nin bizim reaktörleri kapatarak kazandığını söylüyorlardı. Onlar İran'ın ne kazandığını sorguluyorlar. Ruhani belki bir dönem cumhurbaşkanlığı yapan ilk kişi oldu. Tüm selefleri sekiz yıl yaptı." sözleriyle devam etti. 

ANLAŞMA RUHANİ'Yİ NASIL ENGELLEDİ

Bir çok İranlı nükleer pazarlığın kendi tarafındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen ABD'yi ve onun Avrupalı müttefiklerini İran'la olan ticaretinde yavaşlatmaya gitmesiyle suçlarken, Ruhani ve yandaşları anlaşmanın olmayan ekonomik faydalarına dikkat çekmek için çalışıyor.

Tahran Üniversitesi Dünya Araştırmaları Fakültesi profesörü Fuad İzadi, "Eğer anlaşmanın sonuçları olduğu gibi kalırsa, Ruhani'yi önümüzdeki seçimde zor bir süreç bekliyor. 2013 seçimlerinde oyları yüzde 51'den azdı. Bu çok ince bir marj" dedi.

Ruhani destekçileri ise İran'ın ekonomik performansının nükleer anlaşmanın yapıldığı son birkaç ayı göz önünde bulundurarak değerlendirilmemesi gerektiğini, cumhurbaşkanlığının Ahmedinejad'dan alındığı üç yıllık dönemin değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.

Ruhani iktidara geldiğinde enflasyon yüzde 40'tan fazlaydı. Liberal bir ekonomist olan Said Laylaz, GSYİH'nın tekrar olumlu yönde olduğunu ve sanayi sektörünün çalıştığını söylüyor. "Biz enflasyon oranını düşürmeye devam ediyoruz. Ve şu anda 1990'da iki haneleri gördükten bu yana ilk defa yüzde 8'in altında."

Ama o da kabul ediyor ki, hala daha iyileşme yönünde gitmek için çok uzun bir yol var. "Özel ve kamu sektöründe çalışanların satın alma gücü 2010-2013 yılları arasında yüzde 40 düştü. O zamandan beri biz sadece o düşüşü yüzde 12 ila 15 oranında düzelttik. GSYİH 2011-2014 yılları arasında yüzde 10 aşağıya indi."

GÜÇLÜ SESLER RUHANİYİ MAHÇUP ETMEK İSTİYOR

Liberaller, İran ekonomisinin gücünü Ahmedinejad'ın sekiz yıllık iktidarının son iki yıla yığıldığını, ilk altı yılın özellikle Tahran'ın dışındaki illerde hatırladığını itiraf ediyor. 

Ahmedinejad, sık sık ülkeyi gezdi ve insanlara nelere ihtiyacı olduğunu sordu. Parklardan kliniklere, asfalt yollardan alt yapıya kadar her şey... İnsanlar somut faydaları gördü. En nihayetinde provoke edilen harcamaları yüksek enflasyonu unutturdu. Ahmedinejad, yüksek enflasyon konusunda yaptırımları öne sürüyor.

Bu bahar aylarında İran devlet bankası olan Refah Bank'ın Genel Müdürü'nün aldığı yüksek maaşın kamuoyuna sızdırılması üzerine Ruhani zor durumda kaldı. Asgari ücretin yaklaşık 100 katı olan 28.600 dolar aldıkları ortaya çıktı. Oysa İran yasalarına göre hiçbir devlet icracısı asgari ücretin 7 katından fazla kazanamıyor.

Banka genel müdürünün istifa etmek zorunda kaldı. Sonraki birkaç haftada sızdırılan belgelerle diğer kamu kuruluşları ve bankalardaki aşırı ödemeler göz önüne serildi. Ortaya çıkanlar belgeler Ruhani karşıtı gazetelerde kamuoyuna servis edildi. Başkan görevden uzaklaştırılan çeşitli üst düzey yöneticilerin maaşlarının geri alınmasını emretti. Skandal yatışmış olsa da bunun Ruhani'ye ne kadar zarar verdiği ise belirsiz.

Kaynak: Middle East Eye
Sonhaberler için çeviren: Mina İlter