CHP Milletvekili Demirçalı: 6. Filo boğaza girerse savaş nedeni sayılır

CHP Adana Milletvekili Ali Demirçalı, Türk Boğazlarından geçme ihtimali bulunan ABD 6. Filosu uçak gemilerini Meclis gündemine taşıdı. Demirçalı, bu gemilerin geçişine izin verilmesinin savaş sebebi sayılabileceğini belirtti.

Aynı zamanda Meclis Milli Savunma Komisyonu Üyeliği yapan Ali Demirçalı, Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan hareketlilik sonrası ABD’nin Akdeniz’e girdiği bildirilen 6. Filo’ya ait savaş gemileri ile ilgili Türkiye’ye bildirim yapılıp yapılmadığını Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan’a sordu.

ABD’nin 6. Filodaki savaş gemisinin 27 Şubat tarihinde Akdeniz'e giriş yaptığı, ABD donanmasına ait bir uçak gemisinin de rota değiştirerek, Ege sularına yöneldiği iddialarının bulunduğunu belirten Demirçalı, “Bahse konu gemilerin savaş gemisi olmasının ötesinde uçak gemisi olduğu bilgisi doğru ise bu gemilerin; Türkiye’nin 1936'da Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği ve Yugoslavya ile imzaladığı Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne göre, Karadeniz'e çıkışı veya inişine izin verilmiyor.” dedi.

CHP Milletvekili Demirçalı’nın Bakan Lütfi Elvan’dan yazılı yanıt istediği sorular şöyle:
1-Savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi için, Türk Hükümetine diplomasi yoluyla bir ön bildirimde bulunulması gerekmektedir. ABD savaş ve Uçak gemisinin Türk Boğazlarından geçişi için bir ön bildirim yapılmış mıdır? Yapılmış ise ne zaman yapılmıştır. Süre itibarlı sözleşmedeki zamansal bildirim limitine uyulmuş mudur?
2-Boğazlardan geçişte bulunabilecek bütün yabancı bayrak savaş yetenekli deniz kuvvetlerinin en yüksek toplam tonajı ne kadar olmalıdır? Bu yönü ile sözleşmede kıstas olan Özellikle Rusya’nın ve diğer kıyıdaş ülkelerin Karadeniz’deki askeri savaş gemilerinin toplam tonajları bilinmekte midir?
3-Türk Boğazlarından bugüne kadar uçak gemilerinin geçişine izin verilmiş midir? Verilmiş ise hangi gerekçelerle ve hangi ülkelere bu istisnalar tanınmıştır?
4-Türk boğazlarından geçiş yapacak olan askeri gemilerin beyan usulüne göre geçiş yaptıkları bilinmektedir. Uçak gemisi özeliklerini taşıyan bir askeri gemi, boğazlardan geçiş hakkı kazanmak için farklı bir beyanda bulunarak geçiş hakkı kazanabilir mi?
5-Rusya, ABD savaş gemilerinin yol açacağı herhangi bir sorundan Türkiye’yi sorumlu tutacağını daha önce açıklamıştı. Boğazlardan, Karadeniz’e geçiş yapacak ABD savaş gemilerine izin verildiği takdirde, Türkiye olası bir savaşın bizatihi tarafı olarak ilan edilmiş sayılmaz mı?
6- Montrö sözleşmesine taraf devletlerin herhangi bir zamanda “sona erdirme ön-bildirimi” hakları bulunmaktadır. Bu geçişlere taraf ülkelerden itiraz geldiği takdirde, Türk devleti bu sözleşmeden doğan tüm haklarını kaybetmiş sayılmayacak mı?
CİHAN