38 günde komisyondan geçen torba yasa tasarısı Meclis Genel Kurulu'nda

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda tam 38 gün görüşüldükten sonra kabul edilen torba yasa tasarısı, bu hafta salı gününden itibaren Meclis Genel Kurulu'nda görüşülecek. 45 ayrı kanunda değişiklik öngören torba yasa tasarı, Meclis'e ilk sunulduğunda 61 maddeydi ancak eklenen yeni maddelerle 150 maddeye ulaştı. Bu hafta Mecliste ayrıca AK Parti, CHP ve HDP'nin grup toplantıları olacak.

Torba tasarıya eklenen bir geçici maddeyle özelleştirmelerle ilgili önemli bir düzenlemeye gidildi. Madde, yayımı tarihi itibarıyla devir teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden 5 yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilmiş yargı kararları ile ilgili sözleşmelerinde belirtilen haller dışında bu kuruluşların geri alınmamasını öngörüyor. Böylece, defalarca mahkeme kararı olmasına rağmen 1 milyon 100 bin dolara özelleştirilen SEKA İşletmesi'nin hükümete yakın Yeni Şafak Gazetesi'nin sahibi Albayraklar'da kalacak. Düzenleme, SEKA'nın dışında Seydişehir Eti Alüminyum, Tüpraş (yüzde 14.76), Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı'na ilişkin özelleştirmeleri de kapsıyor.

TÜRGEV DÜZENLEMESİ

Torba yasadaki 91. maddeyle, belediyelere elindeki arsaları istedikleri kişiye veya kuruma devretme yetkisi veriliyor. 5393 sayılı Belediyeler Kanunu'nun 15 maddesinin beşinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “arsa” ibaresi “taşınmaz” olarak değiştiriliyor. Madenin gerekçesinde de İçişleri Bakanın onayıyla, ücretsiz veya düşük bedelle, amacı dışında kullanılmamak kaydıyla taşınmazların tahsis edilebileceği belirtiliyor. Muhalefet partileri bu maddeyi 'TÜRGEV düzenlemesi' olarak görüyor. Düzenlemeyle, belediyelerin elindeki mallar, binalar, tabiat ve kültür varlıkları doğrudan doğruya herhangi bir vakfa, derneğe, örneğin TÜRGEV'e hem de bedelsiz olarak verilebilecek.

72. maddeyle 'gerçek dışı kasa alacak' kayıtlarının düzeltilmesi sağlanıyor. Maddeyle, şirketler parayı nerede harcadığını belirtmeden, yasal olarak mevcut şartlarda yüzde 15 vergi ödemesi gerekirken, yüzde 3 oranında vergi ödemesiyle kayıtlarını yasal hale getirecek. Muhalefet, 'rüşvet havuzuna para aktaranları temize çıkarmak' olarak nitelediği madde için Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de karşı olduğunu belirtmişti.

MAHKEME KARARIYLA BİLE MEMURLAR İŞLERİNE DÖNEMEYECEK

Memurların iş güvencesini elinden alacak maddeye göre ise hükümet daire başkanı ve üstü yöneticiler ile emniyet teşkilatındaki yönetici ve polis memurlarını görevden alabilecek. Mahkeme, göreve iade kararı verse bile karar 2 yıl boyunca uygulanmayacak. 2 yıl sonra uygulanırken de eski görevine değil başka bir göreve verilecekler. Göreve iade ile ilgili mahkeme kararlarını yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında da ceza soruşturması ve kovuşturması yapılamayacak. Yani göreve iade ile ilgili mahkeme kararını uygulamamak suç oluşturmayacak. Hükümet benzer bir uygulamayı askerler için de getirmek için önerge hazırlarken, Genelkurmay'ın tepkisi üzerine bundan vazgeçti.

RİSALELER DEVLET TEKELİNE ALINIYOR

İhdas edilen yeni bir madde ile Risale-i Nur eserlerinin basımı devlet tekeline alındı. Düzenlemeyle, Risale-i Nur gibi eserlerin, basım izni tamamen Bakanlar Kurulu'na verildi. Bakanlar Kurulu istediği kuruma basım için yetki verebilecek. Yasal vârisler itiraz ederse, yasada “münasip bir bedel ödenebilir” denilerek, yasal varisler de saf dışı bırakılacak.

Torba tasarı ile belediyelere ‘orta ve yükseköğrenim öğrenci yurdu yapma' yetkisi veriliyor. Bunun için Belediye Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Böylece ‘imar, su ve kanalizasyon, ulaşım, çevre sağlığı, temizlik, zabıta, itfaiye, şehir içi trafik, defin ve mezarlıklar, park ve yeşil alanlar ve nikâh' gibi hizmetleri yapan belediyelerin görevleri arasında ‘orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları' yapmak da olacak.

Hükümet Barolar Birliği'nin çıkaracağı yönetmeliklere müdahale edebilecek. Barolar Birliği'nin çıkaracağı yönetmelikler Resmi Gazete'de yayımlanmadan yürürlüğe giremeyecek. Mevcut kanunda böyle bir zorunluluk bulunmazken, Barolar Birliği'nin çıkaracağı yönetmeliği Adalet Bakanlığı iki ay bekletirse yönetmelik otomatik olarak kesinleşiyordu. Ayrıca Avukatlık Kanunu'na eklenecek bir fıkra ile, “Yönetmelikle veya diğer bir düzenleyici işlemle avukatlık stajına kabulde, staj döneminde ve avukatlık mesleğine kabulde sınav veya benzeri bir rejim öngörülemez.” hükmü getirilecek. Böylece Barolar Birliği'nin geçtiğimiz günlerde çıkardığı Avukatlık Staj Yönetmeliği'nde değişiklik yapan ve sınav şartı bulunan yönetmeliğin işlevi kalmayacak.

TAŞERON SİSTEMİ GENİŞLİYOR

Üniversiteler öz gelirlerini, tıp fakülteleri döner sermaye birimine aktararak ilaç, tıbbi malzeme ve tıbbi cihaz borçlarının ödenmesinde kullanabilecek. Oysa mevcut mevzuat, üniversite gelirlerinin tıp fakülteleri döner sermayesine aktarılmasına izin vermiyor. Ancak kabul edilen maddeyle, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerdeki üniversiteler, hastanelerinin yüz milyonlarca liralık borçlarını ödemek için şehrin en kıymetli yerlerindeki arazilerini satabilecek.

Tasarı, taşeronluk sistemini yaygınlaştıracak düzenlemeler içeriyor. İş Kanunu'ndaki ‘asıl işin tamamının alt işverene verilemeyeceği' hükmü kaldırılıyor. Böylece işverenin asıl işi bölerek taşerona vermesinin önü açılıyor. İşçiye sağlanan haklar kısıtlanıyor, onlara kadro değil emsal işçi ücreti verilmesi öngörülüyor. Kamuda taşeron işçi çalıştırılması devamlı hale getiriliyor. En önemli değişiklik ise taşeron işçinin devlet aleyhine açtığı davanın önüne geçilmesi. 6 bin davanın tamamı işçiler lehine sonuçlanmış ve devlet toplam 2 milyar TL tazminat ödemeye mahkûm edilmişti. Yeni yasa ‘tazminatların önünü kesecek' bir düzenleme getiriyor.

Milli Eğitim Bakanlığı ve Ölçme Seçme, ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan merkezi sınavlar hakkında açılan davalarda süreler sınırlanacak. Buna göre sınavlarla ilgili dava açma süresi sadece 10 gün olacak. İlk inceleme 7 gün içinde yapılacak ve savunmaya 3 gün süre verilecek. Bu davalar dosyanın tamamlanmasının ardından en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Karara itiraz edilmesi halinde de temyiz istemi en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilecek kararlara itiraz edilemeyecek. Bu davalarda verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararları, söz konusu sınava katılan kişilerin lehine sonuç doğuracak şekilde uygulanacak.

MADENCİLERİN MAALİYET ARTIŞINI DEVLET KARŞILAYACAK

Düzenlemeyle, kentsel dönüşüm ve değişim projesi kapsamında kalan mera yaylak ve kışlak gibi yerlerin kamu yatırımları için gerekli bulunan yerlerden sayılarak tahsis edilmesi öngörülüyor. Böylece, Bakanlar Kurulu'nca kentsel dönüşüm ilan edilen mera ve kışlak gibi yerler, kentsel dönüşüm gibi projelere feda edilebilecek.

Yeraltı maden işlerinde faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarının devam eden sözleşmelerine ilişkin, fazla çalışma ücreti, ücretli izin süreleri, çalışma süresi, ücret miktarı konularında yapılan değişikliklerden oluşan maliyet artışının fiyat farkını devlet ödeyecek. Bu ödemeye ilişkin esas ve usuller, Kamu İhale Kurumu'nun teklifiyle Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.

Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Artık yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak. Yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55'ten 50'ye düşürülecek.

Soma'daki maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye istihdam sağlanacak. Söz konusu kazada ölenlerin SGK'ya olan bütün borçları silinecek ve hak sahibine aylık bağlanacak. Soma'daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların, SGK'ya olan her türlü borçları silinecek. Ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Anne ve babaya gelir ve aylık bağlanırken muhtaçlık şartı aranmayacak. Maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi ya da çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilebilme hakkı verilecek.

VERGİ AFFI GELİYOR

Bazı kamu alacaklarında faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı Yİ-ÜFE oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Ancak vergi cezalarının silinmesi söz konusu olmayacak; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yeniden yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

Ev hizmetlerinde aynı kişi yanında ay içinde 10 günden az çalışanlar adına günlük kazanç alt sınırının yüzde 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi çalıştıranlar tarafından ödenecek. Bu kişiler hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmayacak. Bu kişiler, emeklilik ve genel sağlık sigortası primlerini istemeleri halinde kendileri yatıracak. Süresi içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecek.

Devir ve teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden 5 yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilen yargı kararlarıyla ilgili olarak, bu kuruluşların geri alınması yönünde herhangi bir işlem tesis edilmeyecek. Maliklerinin, mülkiyet hakkının kullanılmasının engellenmemesi, can ve mal güvenliği bakımından risk oluşturmaması kaydıyla, kamulaştırma veya kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisi işlemi yapılmaksızın kamu yararı kararına dayalı olarak taşınmazların üzerinde veya altında teleferik ve benzeri ulaşım hatları ile her türlü köprü, metro ve benzeri raylı taşıma sistemleri yapılabilecek.

PIRLANTAYA KDV GELİYOR

KDV Kanunu'nda yapılan değişiklikle, kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci) Borsa İstanbul Anonim Şirketi Elmas ve Kıymetli Taş Piyasası'nda işlem görmek üzere ithali, borsaya teslimi ve borsa içinde veya ilgili mevzuatına göre borsaya bildirmek kaydıyla borsa üyeleri arasında borsa dışında el değiştirmesi KDV'den istisna tutulacak. Kıymetli taşların bu işlemler dışındaki diğer teslimleri ise istisna kapsamından çıkarılacak. Yurt dışından gelen pırlanta gümüşten takılar ile pırlantalı altından takılar da ÖTV kapsamına alınacak.

Araç muayenelerini zamanında yaptırmamış olanlara, bu yılın sonuna kadar muayenelerini yaptırmaları şartıyla her ay için alınan yüzde 5 fazla yerine Yİ-ÜFE oranları; kanunun yayımı tarihinden sonra da aylık yüzde 1 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödemeleri imkanı getiriliyor. Düzenlemeyle 5 milyonun üzerinde muayenesi olmayan aracın muayene olması hedefleniyor.

BAŞBAKANA 402 YENİ DANIŞMAN

Başbakana 2'si genel müdür 20'si daire başkanı olmak üzere toplam 402 danışman kadrosu daha verilecek. 2011 yılında ekonomiden tarıma, ulaştırmadan çevreye kadar çeşitli konularda başbakana danışmanlık yapması için kurulan Başbakanlık Sektörel İzleme ve Değerlendirme birimine 402 yeni danışman kadrosu verilecek. Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'nda sayısı 5'i geçmemek üzere müsteşarlık müşaviri çalıştırılabilecek. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyeliğine atanacak aday sayısı 24'ten 40'a çıkarılacak. Aday memurken aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurun görevine son verilecek. Tüketici hakem heyetleri, vekalet ücreti ödenmesine dair karar alamayacak. Tüm illerde bucaklar kaldırılacak. Kaldırılan bucaklara bağlı belde ve köyler, bucağın bağlı olduğu idari birime bağlanacak.

CİHAN