Kuzey Irak'a bağımsızlık için tek desteği İsrail veriyor
Irak Kürt Bölgesel Yönetiminin, 25 Eylül'de 'bağımsızlık referandumu' yapma kararına uluslararası toplumun büyük çoğunluğu karşı çıkarken, bugüne kadar referanduma destek sadece İsrail'den geldi.
IKBY Başkanı Mesut Barzani'nin siyasi parti temsilcileriyle 7 Haziran'da Erbil'de yaptığı toplantıda, 25 Eylül'de bölgede bağımsızlık için referandum düzenleme kararı alındı.
Bunun ardından bugüne kadar geçen sürede hem birçok Batılı
ülkeden hem de bölge ülkelerinden çeşitli seviyelerde açıklamalar
yapıldı. Bu açıklamaların neredeyse tamamı referandum yapma
kararının doğru olmadığı yönündeydi.
KARŞI ÇIKANLARIN BAŞINDA HAYDAR EL-İBADİ VAR
Referanduma karşı çıkanların başında Irak merkezi hükümeti var.
Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, "Referanduma gitmek sorunları
çözmek yerine daha da çetrefilleştirir." dedi.
Her halkın belli bir hedef ve umudu olduğunu, buna saygı
duyduklarını dile getiren İbadi, "Kürt kardeşlerimizin de bu tür
umutlarının olduğunu düşünme hakları vardır ancak biz tek bir vatan
toprağı üzerinde yaşıyoruz." diye konuştu.
Referandumun "anayasal olmadığını" belirten İbadi, "IKBY, Irak'ın
bir parçasıdır. Kürtler, Irak'ın birinci derece vatandaşıdır ve
böyle de kalacaktır." diye konuştu. İbadi, referandum konusunda
komşu ve bölge ülkelerinin de ciddi sorunları bulunduğunun altını
çizerek "Komşu ülkeler bu adıma milli güvenliklerine tehdit olarak
bakar." dedi.
Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi de şimdiye kadar IKBY'nin
referandumuna resmi bir şekilde destek veren herhangi bir ülkenin
çıkmadığını hatırlattı.
İRAN: IRAK'IN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜ DESTEKLİYORUZ
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, IKBY'nin
bağımsızlık referandumu yapma yönündeki tek taraflı karara tepki
göstererek "İran'ın bu konuda sergilediği açık tavrı Irak'ın toprak
bütünlüğüyle ulusal birliğinin korunmasını desteklemektir."
ifadelerini kullandı.
Irak'ın karışık koşullarının göz önünde bulundurulmasıyla IKBY'nin
aldığı kararın başta Irak Anayasası olmak üzere ulusal kanunlarla
milli dayanışmaya aykırı olduğunun altını çizen Kasımi, bu kararın
Irak'ı istikrarsızlık ve yeni krizlerle karşı karşıya getireceğini
dikkati çekti.
Kasımi, "İstikrarlı, birleşik ve özgür bir Irak, bu ülkedeki farklı
etnik unsurlarla mezheplerin menfaatini temin edecektir. Günümüzde
Irak'ın böylesi bir ulusal dayanışmaya her zamandan daha fazla
ihtiyacı var. Erbil ile Bağdat arasındaki anlaşmazlıklar kanunlar
çerçevesinde yapılan görüşmeler vasıtasıyla çözülmelidir."
değerlendirmesinde bulundu.
AB'DEN DE ÇAĞRI GELDİ
IKBY'nin referandum kararı hakkında Avrupa Birliği'nden (AB)
yapılan açıklamada da tek taraflı adımlardan kaçınma çağrısı yer
aldı.
"AB'nin Irak'ın bütünlüğünden yana olduğu" belirtilen açıklamada,
"Iraklı tarafların, tek taraflı adımlardan kaçınarak sorunları
anayasa esasına göre ve diyalog yoluyla çözmeleri gerektiği"
vurgulandı.
Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel de bağımsızlık referandum
hakkında IKBY'i uyararak "Irak'ın bütünlüğünü tehlikeye atmak,
sınırları yeniden çizmeye kalkmak doğru bir yol değil." diye
konuştu.
Bölgede sıkıntıları artırabilecek tek taraflı adımlardan
kaçınılması gerektiğine dikkati çeken Gabriel, bu kararın Bağdat ve
Erbil'de zaten var olan istikrarsız durumu daha da zorlaştıracağını
belirtti.
Gabriel, ihtilafların tahrik edilmemesi ve sorunların uzlaşıyla
çözülmesi çağrısında bulunarak özellikle Bağdat yönetimi ile Erbil
arasında sorun teşkil edebilecek alanlarda diyalog tavsiyesinde
bulundu.
ABD ERTELENMESİNİ İSTİYOR
ABD yönetimi ise bölgede önceliğin DEAŞ ile mücadele olduğunu
belirtiyor ve referandumun ertelenmesini istiyor.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Irak Başbakanı İbadi'yi
telefonla arayarak Irak'ın toprak bütünlüğünden yana olduklarını
belirtti. IKBY Başkanı Barzani ile de bir telefon görüşmesi yapan
Tillerson, 25 Eylül'de yapılacak bağımsızlık referandumunun
ertelenmesi ve Bağdat'la diyaloğun devam etmesi talebinde
bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, "bağımsızlık
referandumu" hakkında "Birleşik, istikrarlı ve demokratik bir
Irak'ı destekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Konuyu "Irak'ın iç meselesi" sözleriyle ele alan Nauert, "Kuzeyde
de dostlarımız var, Irak hükümeti içerisinde de dostlarımız var.
Fakat ilk başta DAEŞ'i yenilgiye uğratmalıyız. Bu
gerçekleştirildikten sonra konuşulabilir." dedi.
Nauert, "Irak Kürt halkının meşru arzusunu anlıyor ve
destekliyoruz. Bağlayıcı olmayacak bir referandumun bile
yapılmasının bizi önceliklerimizden uzaklaştıracak oluşu hakkındaki
kaygılarımızı Kürt bölgesindeki yetkililere ilettik. Önceliğimiz
DEAŞ'ı yenmek, istikrarı sağlamak, topraklarından ayrılan halkı
geri getirmek, bölgedeki ekonomik krizleri kontrol altına almak ve
bölgedeki siyasi çekişmeleri çözmektir."
RUSYA TEMKİNLİ
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Irak'ın kuzeyinden yayın
yapan Rudaw televizyonuna verdiği röportajda, referandumu "Kürt
halkının isteklerinin ifadesi" olarak gördüklerini söyledi.
Ancak Lavrov, "Bu mesele hakkında son karar verildikten sonra
siyasi, jeopolitik, demografik ve ekonomik sonuçları ile alakalı
her şeyin göz önünde bulundurulacağını düşünüyoruz. Kürt
meselesinin şimdi Irak sınırlarının dışına taştığı göz önünde
tutulursa bu durumun Irak'a komşu ülkelere de etkisi olacaktır."
ifadesini kullandı.
Referandum hedeflerinin barışçıl bir şekilde ve bölgedeki faktörler
göz önünde bulundurularak uygulanmasını ümit ettiklerini belirten
Lavrov, "Irak'ın komşularının düşünceleri göz ardı edilmemeli."
vurgusunu yaptı.
TEK DESTEĞİ İSRAİL VERİYOR
Referandum kararı hakkında uluslararası toplumun neredeyse tamamı
olumsuz açıklamalar yaparken IKBY'ye tek destek İsrail'den
geldi.
İsrail basınına göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 13
Ağustos'ta Amerikalı Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin İsrail'i
ziyareti sırasında yaptığı bir açıklamada, Irak'ın parçası
durumundaki IKBY'nin bağımsızlığından yana olduğunu dile getirdi.
Netanyahu, "Kürtler cesur, Batı taraftarı ve bizim değerlerimizi
paylaşan bir millet." ifadesini kullandı.
Netanyahu, 2014'te yaptığı bir açıklamada da İsrail'in Kürtlerin
bağımsızlık arzusunu desteklemesi gerektiğini söylemişti.
İsrail Adalet Bakanı Ayelet Şaked de geçen yıl bağımsız "Kürt
devleti" kurulmasına büyük destek verdiğini dile getirerek bu yeni
devletin Türkiye ve İran arasında yer alması gerektiğini
savunmuştu.
'KUZEY IRAK YÖNETİMİ PİŞMAN OLACAK'
Türkiye'den yapılan açıklamalarda da IKBY'nin kararına tepki
gösterildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, referandumu doğru bulmadığını
ve bu konuyla ilgili olarak da Kuzey Irak yerel yönetimine
düşüncelerini bildirdiklerini ifade etti.
Erdoğan, "Yarın Kuzey Irak yerel yönetimi bundan çok pişman
olacaktır. Zira Barzani ve Kuzey Irak yerel yönetimi henüz bir defa
buna hazır olmadığı gibi, bu Irak'ın toprak bütünlüğüne de aykırı
bir adımdır. Bizim bütün derdimiz ne? Irak'ın toprak bütünlüğünü
sağlamaktır ama siz böyle bir adım attığınız zaman, ha ben 'Artık
parçalamaya başladık veya başladım', bu, bu demektir. Bunu
diğerleri takip edecektir, bu bakımdan biz buna sıcak bakmıyoruz."
diye konuştu.
Başbakan Binali Yıldırım da Irak'ın toprak bütünlüğünü
savunduklarını belirterek "Bölgemizde yeterince sorun var. Yeni bir
sorun alanı oluşturulmasının doğru olmadığını düşünüyoruz. Bu
kararın da sorumsuzca olduğunu düşünüyoruz." dedi.
Dışişleri Bakanlığı da kararı "vahim bir hata" olarak değerlendirdi
ve "Irak'ın toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin muhafaza
edilmesi, Türkiye'nin Irak politikasının temel ilkelerinden
biridir." açıklamasını yaptı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da IKBY Başkanı Barzani'nin
bağımsızlık referandumu açıklaması öncesinde, "Biz bu konuyu daha
önce Kürt bölgesel yönetimiyle konuştuk. Biz bunun yanlış adım
olacağını düşünüyoruz. Güvenlik risklerinin hat safhada olduğu bir
döneme bunun gündeme getirilmesini doğru bulmuyoruz. Ayrıca Irak'ın
parçalanması adımı başka bölgelere de yayılır, bunun bedelini de
herkes öder." değerlendirmesinde bulundu.
IKBY'NİN ISRARI DEVAM EDİYOR
Tepkilere rağmen IKBY yönetimi referandum kararından
vazgeçmiyor.
IKBY Başkanı Mesud Barzani, Irak Başbakanı İbadi'nin "bağımsızlık
referandumu anayasaya aykırıdır" sözüne karşı çıkararak aldıkları
karardan geri adım atmayacaklarını duyurdu.
Barzani, IKBY Başkanlığının resmi internet sitesinden yayımlanan
açıklamasında, "Tüm taraflara şunu bildirmek istiyoruz,
referandumun Kürdistan ve dünyadaki tüm halkların en doğal hakkıdır
ve uygulanmalıdır. Neden bu hak sadece Kürdistan halkına haram
edilsin?" ifadelerini kullandı.
IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani de ülkelerin bağımsızlık
referandumuna verdikleri tepkilerin normal olduğunu belirterek
"Bize göre, ülkelerin tepkileri çok normaldir. Endişe verici bir
durum yok." değerlendirmesinde bulundu.
IKBY Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu, dün yaptığı
açıklamada, referandum için belirlenen tarihin onaylandığını
bildirmişti.
IKBY'de muhalefetin başını çeken Goran (Değişim) Hareketi ve İslami
Toplum Partisi (Komel İslam) ise 25 Eylül'de yapılması öngörülen
bağımsızlık referandumu kararını eleştirerek referandumunun
ertelemesini istemişti.
Yorumlar