'Polisin fazla mesaji ücreti' için gözler TBMM'de

Mustafa Güneş | Sonhaberler 

İçişleri Bakanlığı bünyesinde görev yapan polis memurları kanunda yasak olmasına rağmen 40 saatten fazla çalıştırılmalarından doğan mağduriyetlerin bir an önce giderilmesini bekliyor. Emniyet personelinin çalışma şartlarının iyileştirilmesi için şu ana kadar yapılan bütün başvurular olumlu karşılandı; ancak durumun düzeltilmesi için hala bir adım atılmış değil. Avrupa'da ortalama 40 saat olan polisin haftalık çalışma saati Türkiye'de 60 saate kadar uzayabiliyor. Olağanüstü durumlarda ise bu süre iki katına kadar da çıkabiliyor; ancak buna rağmen ek mesai ücretleri ödenmiyor. Konuyu Kamu Denetçiliğine taşıyan ve burada da haklı bulunan Emniyet personeline yönelik hala bir iyileştirme yapılmadı. 

Son olarak konuyla ilgili İzmir Milletvekili Murat Bakan tarafından; emniyet teşkilatında çalışan memurların haftada en fazla 40 saat çalıştırılabilmesi ve haftada en fazla 80 saat fazla mesai yapabilmesi, bu süreyi aşan fazla çalışmalarda mülki amirin onayının alınması ve bu durumlarda saat başı mesai ücretinin iki katına çıkarılması” amacıyla TBMM’ye kanun teklifi sunuldu. Kanun teklifi 16 Mart'ta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na geldi. 

Kanun teklifinde, "Emniyet Teşkilatında görevli 1. 2. ve 3. derece yönetici kadrosunda bulunanlar dışında, memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Polislere günlük yaptırılan çalışma süresi kesintisiz olarak 8 saati hiçbir şekilde aşamaz. Nöbet usulüyle çalışanların gece görevlerinde yaptırılan çalışmalar için normal mesainin bir buçuk katı olarak hafta mesaisine eklenir. Polis memurlarına umumi hükümlere göre senelik mezuniyetlerinden başka haftada en az bir gün hafta izni verilir. Savaş, sıkıyönetim ve olağanüstü durumlar dışında bu izin süresi kesilemez. Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelinin ağır çalışma koşulları göz önüne alınmış, insan hakları ve özlük hakları korunarak haftalık çalışma süresi yeniden düzenlenmiş ve çalışma saatleri kanun güvencesi altına alınmıştır." denildi. 

KAMU DENETÇİLİĞİ DE POLİSLERİ HAKLI BULDU

Emniyet personeli temsilcileri tarafından Kamu Denetçiliği'ne konuyla ilgili yapılan başvuru da daha önce haklı bulunmuştu. Emniyet personeli tarafından yapılan başvuruda, kanunla haftalık çalışma sürelerinin 40 saat olarak belirlenmesine rağmen bu zamanın çok üstünde çalıştıklarını, mesai dışında ek görevler verildiğini ve bu çalışmaları karşılığında fazla mesai ücreti almadıklarını, bu ağır çalışma saatleri nedeniyle psikolojilerinin, sosyal ve aile hayatlarının bozulduğunu, bununla birlikte kendileri gibi polis memuru olan ancak büroda çalışan
meslektaşlarıyla aynı maaşı ve ek ödemeyi aldıklarını, yaptıkları fazla mesaiye karşılık olarak verilmesi gereken idari izinlerinin verilmediğini belirterek, bu uygulamaların hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu gerekçesiyle polislerin özlük haklarının düzeltilmesi konusunda tavsiye kararı verilmesini talep etmişlerdi.

Kamu Denetçliği ise başvuruyu inceledikten sonra Başbakanlık, Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'na taleplerin uluslararası hukuka uygun bir şekilde düzenlenmesi tavsiyesinde bulunmuştu. 

Kamu denetçiliği kararında, yaptığı incelemelerden sonra şu hükme varmıştı: İçişleri Bakanlığının iç güvenlik konusundaki en temel görevini yerine getiren emniyet teşkilatı mensuplarının (polislerin) çalışma huzuru ve adaleti içerisinde yetki, görev ve sorumluluklarını insan hakları saygılı ve demokratik hukuk kurallarına bağlı bir şekilde kullanmalarını teminen; 

1) Emniyet teşkilatı mensuplarının çalışma ile dinlenme saatleri ve şekillerinin, uluslararası sözleşmeler ile garanti altına alınan haklar ve hakkaniyet ilkeleri, AB müktesebatı ve üye ülke uygulamaları gözetilerek ve normlar hiyerarşisi gereği Kanunla ve kanuna uygun olarak Tüzük veya Yönetmelik ile düzenlemesi, 

2) Emniyet teşkilatı mensuplarının 40 saat/hafta üzerinde çalıştırılmamaları, mümkün değilse Avrupa Polis Konfederasyonu'nun (EUROCOP) hazırladığı çalışma saatleri yönergesi (Working Time Directive) doğrultusunda azami çalışma süresinin 48 saat olarak belirlenmesi ve 3201 sayılı Kanunun Ek 21 inci maddesinin tekrar düzenlenerek veya başkaca bir yasal düzenleme yapılarak fazla çalışma ücretlerinin hesaplanmasında her bir polis memuru için 40 saatin üzerinde fiilen yapılan fazla çalışma karşılığında saat başı ücretlendirilmenin yapılması, 

3) 28 numaralı paragrafta yer verilen Avrupa Birliği ülkeleri uygulamaları da gözetilerek kesintisiz çalışma süresinin (nöbet süresi) 8 saati geçmemesi yönünde düzenleme yapılması,

4) Emniyet teşkilatı mensuplarının ek görevleriyle ilgili esasların uluslararası sözleşmeler ile garanti altına alınan haklar gözetilerek düzenleyici bir işlem ile yazılı hale getirilerek hukuki açıdan bağlayıcı bir niteliğe ve standarda kavuşturulması, ek görevlendirme yapılacakların öncelikle istekli olanlara arasından seçilmesi, yeterli istekli olmadığı taktirde re'sen görevlendirme yoluna gidilmesi, haftalık çalışma saatini aşan ek görevlendirmeler için fazla mesai ücret ödenmesi, 

5) 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun Ek 21 inci maddesi kapsamında fazla mesai yapıp yapmadığına bakılmaksızın yapılan fazla mesai ücretinin mesai dışında yapılan fazla çalışma karşılığı olarak değil, görevin niteliği, yapılan işin zorluğu ve önemi doğrultusunda emniyet hizmeti sınıfı kadrolarında bulunanlardan görev yapılan birime göre salt bu görevi yerine getirmeleri nedeniyle her ay sabit olarak yapılan tazminat niteliğinde bir ödeme olduğu yönündeki Danıştay 11. Dairesinin kararı doğrultusunda görev tazminatı niteliğindeki bu ödemenin görevin taşıdığı risk unsurları, işin önem ve mahiyeti ile ölçülü ve orantılı bir ödemeye dönüştürülmesi, 

6) Büro işlerinin önem ve mahiyetine göre sınıflandırılarak yapılacak bu sınıflandırmaya göre güvenlik zafiyeti oluşturmayan ve sivil memur eliyle yürütülmesinde sakınca bulunmayan büro işlerinden polislerin alınarak, polislerin asli görevlerini yerine getirmesi için yasal bir düzenlemenin yapılması, 

7) Polislik mesleğinin, doğası gereği memurun ruh halini olumsuz etkileme potansiyeli yüksek olan bir meslek olduğu; polislerin diğer meslek sahipleriyle kıyaslandığında, sosyal, duygusal ve kültürel olarak çabuk yıprandıkları bu hususun bilimsel düzeyde yürütülen çalışmalarla da ortaya konduğu hususları gözetilerek polislere ihtiyaç duydukları gerekli psikolojik destek ve rehberlik hizmetlerinin daha fazla ve etkin bir şekilde verilmesini mümkün kılacak önlemleri alması hususlarında tavsiye kararı alınmıştır. 

DÜNYADA POLİSLERİN ÇALIŞMA SAATLERİ

FRANSA

Fransa'da polisin çalışma saati yıllık 1.600 saat olmakla birlikte, günlük 8 saat çalışmaktadır. Fazla çalışıldığı zaman mesai ücreti ya da izin verilmektedir.

DANİMARKA

Danimarka'da polisin çalışma sistemi genel olarak üçlü vardiya sistemi uygulanmaktadır. Bunlar: 1. vardiya 07.00­15.00, 2. vardiya 15.00­23.00, 3. vardiya 23.00­07.00 saatleri arasındadır. Günlük çalışma süresi sekiz saattir. 

İSPANYA

Polis, yapmış olduğu göreve göre haftalık ortalama 40 saatten fazla çalıştırılmamaktadır. Örneğin futbol maçlarından dolayı hafta sonları çalışmak zorunda olan çevik kuvvetin mesai saati 37,5 saat olarak belirlenmiştir. 

İSVEÇ

Polisin çalışma saatleri günlük 8, haftalık toplam 40 saati geçmemektedir. Geçtiği takdirde fazla mesai ücreti, gece çalıştıkları takdirde iki kat fazla mesai ücreti ödenmektedir.

İTALYA

Polisin çalışma saati günde 6 saat haftada ise 36 saattir. 36 saatten fazla çalıştığı her saat ve gece görevleri için ek tazminat ödenmektedir.