"Milli hafıza" restore edilerek geleceğe taşınıyor

İSTANBUL (AA) - HALİL İBRAHİM BAŞER - Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı arşivindeki zarar görmüş belgeler, hassas bir işlemle restore ediliyor.

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığında, Osmanlı dönemine ait belgelerin koruma altına alınıp, gelecek kuşaklara aktarılması için önemli ve titiz bir çalışma yürütülüyor.

Bu kapsamda, arşivdeki zarar görmüş belgeler, müdürlüğün Belge Restorasyonu Ünitesinde elden geçiriliyor. Oldukça hassas bir işlemden geçirilen belgeler, yaklaşık 300 yıl boyunca zarar görmeyecek şekilde kaplanıyor.

Ayrıca, söz konusu belgeler hem kalıcı olması hem de herkesin kolayca erişebilmesi için dijital ortama atılıyor.

- Son 10 yılda 213 binden fazla belge restore edildi

Söz konusu çalışma 1987'den beri yapılıyor ancak son yıllarda imkanların arttırılmasıyla restore edilen belge sayısında ciddi artış oldu. Son 2 yılda geçmiş yıllara kıyasla çok daha fazla belge restore edildi.

Son 10 yılda 213 bin 84 belge restorasyondan geçirildi. Bu belgelerin 95 bin 221'i son 2 yılda restore edildi.

- Belgeler "nakış gibi" işleniyor

Arşivde çeşitli nedenlerle zarar gördüğü tespit edilen belgeler seçilip, ilgili üniteye götürülüyor. Burada "uzman ellere" teslim edilen belgeler, farklı işlemler uygulandıktan sonra uzun yıllar korunma altına alınmış oluyor.

Söz konusu belgeler, önce kurt yumurtası, mantar gibi artıklardan arındırılıyor. Daha sonra özel yapılmış Japon kağıtlarıyla kaplanan belgeler, preslenip, düzleştiriliyor. Böylece belge korunarak yeniden arşive alınıyor. Çekimi yapılan belge ayrıca dijital ortamda araştırmacıların hizmetine sunuluyor.

- "Bir belgenin restorasyonu günlerce sürüyor"

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı arşivinin, başta İslam dünyası olmak üzere çok sayıda ülke için hayati öneme sahip olduğunu söyledi.

Bunun farkında olduklarını dile getiren Ünal, "Tüm çalışmalarımıza bu kapsamda yürütüyoruz. Bilindiği gibi Osmanlı, Balkanlardan Kafkaslara geniş bir coğrafyada hüküm sürmüştü. Şimdi de bu coğrafyada onlarca ülke bulunuyor. Doğal olarak da arşivimizde hepsini ilgilendiren belgeler bulunuyor. Bu belgelerin önemini biliyoruz. Hepsine ayrı önem veriyoruz. Bunları koruyup, milli hafızamız olan bu belgeleri gelecek kuşaklara aktarmak için gereken neyse yapıyoruz." dedi.

Doç. Dr. Ünal, zarar gören belgelerde restorasyon çalışması yaptıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Restorasyon, bu alandaki en zor çalışma. Hepsi birbirinden kıymetli belgeler çünkü. Bu belgeler tek tek işleniyor. Çok ince işlemden geçiriliyor. Bir belgenin restorasyonu bazen günlerce sürüyor. Şu anda 95 milyon belgeden oluşan bir arşivimiz var. Bunların içinde 400-500 yıllık belgeler de var. Bunları tek tek elden geçirip, nakış gibi işliyoruz. Zarar görenleri de bu işleme tabi tutuyoruz."

Ünal, bu tür işlemlerin her zaman yapılacağını aktardı. Restorasyon konusunda 50 uzman personelin çalıştığını ifade eden Ünal, "Belgeler tamir ediliyor. Belki gelecekte yine elden geçirilmeleri gerekecek. Ayrıca şu an sağlam olan ancak ileride muhtemelen zarar görenler olacak. Bu nedenle muhtemelen her zaman bu işlemler yapılacak." şeklinde konuştu.