Çandır’dan enflasyon değerlendirmesi

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı Ekim ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Merkez Bankası’nın yüzde 8.7’den yüzde 9.8’e revize ettiği yıl sonu enflasyon hedefinde yüzde 21’in üzerinde sapma olduğuna dikkat çeken Çandır, mevcut koşullarda yıl sonu enflasyon hedefinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını kaydetti.

Tüketici enflasyonunun (TÜFE) Eylül ayına göre yüzde 2.08 artış gösterdiğini, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11.90‘a tırmandığını belirten Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) ve Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, 9 yılın en yüksek enflasyon rakamlarının yaşandığını kaydetti. Merkez Bankası’nın yüzde 8.7’den yüzde 9.8’e revize ettiği yıl sonu enflasyon hedefinde yüzde 21’in üzerinde sapma olduğuna dikkat çeken Çandır, yılın bitmesine iki ay kaldığını, mevcut koşullarda yıl sonu enflasyon hedefinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını kaydetti. Çandır, "Bu hedefi tutturmak için önümüzdeki iki aylık enflasyonun yüzde -2.10 olması gerekir. Gerçekçi rakamlara bakılırsa yıl sonunda yüzde 13 veya üzeri bir enflasyon bizleri beklemektedir" dedi.

"ÜFE - TÜFE makası iyice açıldı"

Üretici enflasyonunda (Yİ_ÜFE) bir önceki aya göre yüzde 1.71, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 17.28 artış görüldüğünü belirten Çandır, "Geçtiğimiz 10 aylık üretici enflasyonunu geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırdığımızda yüzde 143’lük bir artış görülürken, tüketici enflasyonunda yüzde 51’lik bir artış yaşanmış. Mart ayından itibaren dile getirdiğimiz üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın üretici aleyhine sürekli arttığı değerlendirmemiz hala geçerliliğini korumaktadır" diye konuştu.

Üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonu arasındaki makas açıldıkça tüketici enflasyonunun düşmesi beklentisinin gerçekçi olmadığını vurgulayan Çandır, "Makasın açıklığı üretici üzerindeki maliyet baskısının giderek arttığını göstermektedir. Kamu kaynaklı zam ve vergi artışları da makasın açılmasını tetiklemektedir. Buna karşın üretici, girdi fiyatlarında yaşadığı yüksek enflasyonu tüketiciye tam yansıtamamaktadır" değerlendirmesinde bulundu.

"Artıştan gıda sorumlu değil"

Üretici enflasyonundaki yüzde 1.71’lik ortalama enflasyonu en fazla yükselten yüzde 3.53 ile ana metaller ve yüzde 3.44 ile enerji kalemleri olduğunu belirten BAGEV Başkanı Çandır, imalat ve sermeye mallarının ortalama enflasyon düzeyinde kalırken, gıda kaleminin yüzde -0.48 ile ortalama ÜFE enflasyonunu en fazla düşüren kalem olduğunu belirtti. Çandır, tüketici enflasyonundaki yüzde 2.08’lik ortalama enflasyonu en fazla yükselten yüzde 11.51 ile giyim ve ayakkabı kalemi olduğunu kaydetti. Ulaştırmada yüzde 2.61, ev eşyası kaleminde yüzde 2.96’lık fiyat artışları yaşandığını belirten Çandır, ev eşyası kalemindeki artışta vergi indirimlerinin son bulmasının etkisine dikkat çekti. Çandır, "Gıda kaleminin TÜFE’de yüzde 1.97 ile ortalama enflasyonun altında seyretmeye devam etmesi, tarım ve gıdayı yaşanan enflasyona birincil sebep gösterenler için uyarıcı bir gerçek olmuştur" dedi.

"Çekirdek enflasyona dikkat"

Çekirdek enflasyon rakamının, geleceğe ait enflasyon beklentileri üzerindeki etkisine dikkat çeken Çandır, "Ekim ayındaki çekirdek enflasyonumuz aylık olarak yüzde 2.37 ve yıllık olarak da yüzde 11.82 düzeyinde artış gösterdi. Bu artış geçen ayki yüzde 0.88’lik Eylül ayı ve yüzde 10.98’lik yıllık artışların üzerinde gerçekleşmiştir. Özellikle aylık artışa yaşanan yüzde 170’lik yükselme son derece dikkat çekici durumdadır. Çünkü yıllıkta geçen aya göre yüzde 10’luk bir artış yaşanırken aylıkta bu düzeyde yüksek artışın olması geleceğe ait beklentilerimizi olumsuzlaştıran bir faktör olmuştur" değerlendirmesinde bulundu.

Çekirdek enflasyonda geçtiğimiz yıl Ekim ayına göre aylıkta yüzde 47’lik, yıllıkta yüzde 68’lik artış yaşandığını kaydeden Çandır, bu rakamların dikkate alınmasını istedi. Çandır, "Geçen yılki gerçekleşmelerle karşılaştırdığımızda son açıklanan çekirdek enflasyonlarımızda ciddi ve kalıcı artışlar olduğunu görmekteyiz. O halde öteden beri ısrarla belirttiğimiz gibi merkez bankamız ve hükümetimiz enflasyonda kalıcı bir duraklama ve düşüş istiyorsa öncelikle çekirdek enflasyon kalemlerine odaklanmalıdır. Çünkü üzerimize yapışan ve katılaşan enflasyonun kaynağı buradadır" diye konuştu.

"Batı Akdeniz ortalamanın altında"

Antalya, Isparta, Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz enflasyonunun Eylül’e göre yüzde 1.97, yıllık yüzde 11.81 artış gösterdiğini belirten Başkan Ali Çandır, "Bu gerçekleşmelerle, istatistiki bölge birimleri sınıflamasına göre 26 bölge içinde aylık düzeyde 15’inci ve yıllık düzeyde ise 18’inci sırada bulunmaktayız" dedi.

Batı Akdeniz’in gıda ve alkolsüz içecekler ile eğitim gruplarında Türkiye’ye göre 6 kat, eğlence ve kültür grubunda ise 4 kat enflasyon artışıyla karşı karşıya olduğunu kaydeden Çandır, diğer gruplarda Türkiye’de yaşanan yıllık artışın altında bir enflasyona sahip olunduğunu bildirdi.