Karpuz Yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Karpuz yetiştiriciliği, karpuz yerde sürünerek yetişen, tek yıllık bir bitkidir. Gövdesi merkezden etrafa 2-4 metre yayılarak yetişir.

Google Haberlere Abone ol
Karpuz Yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Karpuz yetiştiriciliği, karpuz yerde sürünerek yetişen, tek yıllık bir bitkidir. Gövdesi merkezden etrafa 2-4 metre yayılarak yetişir. Ana gövdesi kendi halinde bırakıldığında, 80-100 cm ye ulaşır ve dipten 4-5 tane yan sürgün gelişmeye başlar. Gövdesi yuvarlak, üzeri hafif tüylerle kaplı, yeşil ve yeşilin tonlarında olur. Yaprakları kısa, derin ve dilimli 3-5 loptan meydana gelir. Renkleri yeşilin farklı tonlarında, alt tarafları mat renkte olur. Karpuz yetiştiriciliği için en uygun topraklar su tutma kapasitesi yüksek olan akarsu kenarlarındaki kumlu tınlı ya da tınlı kumlu topraklardır. Yetiştirme süresi kısa olan yerlerde hafif kumlu topraklar tercih edilmelidir. Kökleri oldukça narin olduğundan, ağır topraklar uygun değildir.

Karpuz yetiştiriciliğinde toprak isteği nasıldır?

Karpuz ağır topraklardan ziyade, kumlu tınlı toprakları sever. Kumlu toprakların gübreleme yapılarak, ıslah edilmesi gerekir. Toprak profili 1 metre 'den derin, taban suyu ise 1 metre 'den aşağıda olması gerekmektedir. Toprak sıcaklığı tohumların çimlenmesini etkiler. 15 derecedeki toprakta 15 günde çimlenen tohumlar, 20 derecelik toprakta 5 günde çimlenebilir. Toprak sıcaklığı 30 derece olduğunda ise tohumlar 1-2 günde çimlenir.   

Karpuz yetiştiriciliğinde mineral eksikliği ve gübreleme nasıl olur?

  • Azot noksanlığı olan karpuzun gövdesi ince, lifli yapılı ve sert olur. Yaprakları ise açık yeşil renkte, yaşlı yapraklar sarımsı renkte olur. Meyveleri açık yeşil renkte, kısa ve çiçekleri büzülmüş halde olur.
  • Bor noksanlığı olan karpuzun büyüme yerleri ölür. Genç yaprakları grimsi kahve renkli, içe doğru kıvrık ve erken ölür. Yaşlı yaprakları klorozludur. Boğumları kısa olduğundan, bitkinin boyu da normalden kısadır.
  • Fosfor noksanlığı olan karpuzda, yapraklar mat koyu yeşil ve küçüktür. Yaprakların üzerinde bronz renkte lekeler vardır. Yaprakları oldukça solgun, sarkık durur ve erken ölür. Gövdesi ince ve kısa yapılıdır. Meyvelerin dışı mat yeşil renkli ve yapraklar gibi bronz lekelerle doludur. Yaşlı yapraklarda şeffaf kahverengi nekrozlar bulunur. Yaprakların sapları kurudur.
  • Magnezyum noksanlığı olan karpuzda, yaşlı yaprakların kenarlarında yeşillik, iç kısımlarında sararma görülür. Yapaklarda damarlanma dikkati çeker. Kenarlarında kahverengi lekeler olabilir. Budanan bitkilerde magnezyum eksikliği nedeniyle, yeni sürgünlerde gecikme ve azalma olur. 
  • Mangan noksanlığı olan karpuz, oldukça duyarlı yapıya sahiptir. Yapraklarında ağ biçiminde sarı ya da yeşilimsi sarı kloroz görülür. İlk başta ince damarlar yeşilken, sonraları ana damarların dışında kalanlar sarı ya da sarımsı beyaz renge dönerler. Üzerinde kahve renkli lekeler meydana gelir. Uç taraftaki yapraklar ise, beyaz renge döner. Büyüme azalır, yeni çıkacak yapraklar küçük boyda olur.
  • Potasyum noksanlığı olan karpuzda yaprakların damarlarının etrafı mavimsi yeşil renkte, kenarları bronza dönen renkte olur. Genç yapraklarda dalgalı görünüm vardır. Nekroz olan yapraklarda sarımsı kahve ya da kahverengi renk hakimdir. Kenarları kurumaya başlar. Meyveleri yumuşak, gövdesi ince yapıda olur.

Karpuz ekimine başlamadan toprağa çiftlik gübresi uygulaması yapılarak, toprağın nem değişimleri engellenmeli, mikrobiyolojik aktivitesi arttırılmalı, aligo elementleri sağlanmalı, mineral açıdan beslenmeli ve toprak sıcaklığı arttırılmalıdır. Fosfor taban gübresi şeklinde, azot ve potasyumun üçte biri fosforla birlikte atılmalıdır. İlk dişi çiçeği görme aşamasında yani ilk çapalamada üçte biri, bundan bir ay sonra kalan üçte biri atılmalıdır. Gübreleme toprak analizine göre yapılmalıdır. Dekara atacağınız gübre miktarı ve çeşidi analiz sonuçlarına göre belirlenmelidir. 

Karpuz yetiştiriciliğinde sıcaklık, ışık ve nem isteği nasıldır?

Düşük sıcaklıktan etkilenen karpuz, sıcaklığı sever. Havanın sıcaklığı 10 derecenin üzerine çıkmadan tohum ya da fide ekimi yapılmamalıdır. Toprak sıcaklığı ise en az 15 derece olmalıdır. Sıcaklık 12 derecenin altında olduğunda çimlenme gerçekleşmez. Çöl bitkisi olduğundan, yüksek sıcaklıktan etkilenmez. 27-30 derece ideal sıcaklığıdır. Ancak 35-45 derecede bile yetişebilir. Bunun üzerindeki sıcaklıklarda, meyve dökümleri, yaprak ve meyvede güneş yanıkları oluşabilir. Nem açısından da seçici bir bitki değildir. Düşük nemde ya da yüksek nemde gayet iyi yetişebilir. Nemin
%95 oranında olması halinde mantar hastalıklarının görülmesi muhtemeldir. Karpuz ışığa bağımlı olmasa da, ışığı sever. Işık çiçeklenmesinde etkilidir. Uzun günlerde erkek çiçek, kısa günlerde ise dişi çiçek oluşumu artış gösterir. Her bir bitkide ortalama 50 çiçek meydana gelir. Fakat bitki bunlardan sadece 3 tanesini besleyebilir.

Karpuz yetiştiriciliğinde toprağı hazırlama ve ekim nasıl olur?

Öncelikle ekilecek alanın iyi bir şekilde sürülmesi gerekir. Sonbaharda pullukla yapılacak derin bir sürüm sonrasında, toprak ekimden 15 gün önce 15-20 cm derinliğinde işlenir. Fide ekilecekse, çukurlara organik gübre ya da sıralara organik gübre atılır. Açıkta yapılan yetiştiricilikte, sulamasız tohum ekiminde dekar başına 300 gram tohum kullanılır. Ekimde pünomatik mibzer kullanılırsa, bu oran dekar başına 100 grama düşer. Tohumlar çıktıktan sonra iyi gelişen 1-2 tanesi bırakılarak, diğerleri seyreltilir. Araziye elle ya da mibzerle ekim yapılabildiği gibi, su sıkıntısı bulunuyorsa ocak usulü ekim yapmak daha avantajlı olacaktır. Fide ekimi erken dönem mahsul almak için kullanılır. Tohumların  gün önce 25-30 derecede çimlendirme yapılarak, ekilmesi 8-10 gün erken mahsul almayı sağlamaktadır.  Karpuzda mesafeler ve aralar oldukça fazladır. Sıra araları 1,5 ve 3,5 metre, sıra üzerleri 0,5 ve 1,0 metre arasıdır. Seralarda çift sıralı yetiştirme yapılır. Burada meyveler 2 kg üzerinde fileye alınır, büyüdükten sonra yere indirilir.

Karpuz yetiştiriciliğinde bakım ve sulama nasıl yapılır?

Dikim sonrasında 8-10 gün geçtikten sonra, kaymak tabakasını kırma ve yabancı otları almak için hafif bir çapalama yapılır. İkinci çapalamada meyvelerin suyla temasını önlemek için boğaz doldurma işlemi yapılmalıdır. Toplamda 3-4 çapalama yapılmaktadır. Yağış ve hava durumuna göre ilk sulama meyveler 2-3 cm çapına geldiğinde yapılmalıdır. Aşırıya kaçmadan 10-15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamayı fazla yapmak, hasat sonrasında dayanıklılığı ve tadı azaltmaktadır. Düzenli sulama yapılmaması da, bitkinin gelişimini etkiler. Bitkilerin olgunlaşma döneminde sulama aksatılırsa, meyvede çatlamalar meydana gelir. Geniş alanlarda pratik sulama yağmurlama yöntemiyle yapılandır. İlk çiçeklenme dönemine kadar fazla sulama istese de, olgunlaşma zamanında su tüketimi düşer. Derim aşamasında sulama yapılırsa, meyvede çatlamalar olabilir. Sera yetiştiriciliğinde damla sulama yöntemi ya da yüzey sulama yöntemi kullanılır.

Yorumlar