Zeytin sineğiyle doğal mücadelede yüzde 94 başarı

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Başpınar'ın, “Zeytin Sineklerinin Tuzaklarla Kitlesel Yakalanarak Mücadelesi” projesi, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Geliştirme Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından desteklenmeye hak kazandı. Geliştirdiği projeyle ülke ekonomisinde önemli bir yeri olan zeytin üretiminde karşılaşılan en büyük sıkıntılardan birisi olan zeytin sineğiyle kimyevi ilaç kullanılmadan mücadele ediliyor.

Zehir içermeyen, zeytin sineğini besin kokusu salgılayarak cezbeden ve öldüren tuzaklar geliştiren Başpınar, amonyum bileşiklerinden oluşan bir madde kullandı. Bu tuzakların üç ay süreyle zeytin sineklerini kendisine çekip öldürdüğünü belirten Prof. Dr. Başpınar, “Zeytin yetiştiriciliği, ülke ekonomisinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemizde zeytin üretim değerleri, 2012 yılı değerlerine göre 2 milyon tona yakındır. Bu değerler, Türkiye’yi önemli zeytin üreticisi ülkeler sınıfına sokmaktadır. Zeytin üretiminde büyük sıkıntı yaratan zeytin sineğinin, ülkemizde zeytin yetiştirilen tüm bölgelerde zararları görülmektedir. İlkbahar sonu ve yaz başında çıkan ergin sinekler çiftleşerek, dişiler yumurtalarını meyve kabuğu altına bırakır. Her bir dişi, bir meyveye bir yumurta bırakır. Yüksek popülasyonlarda, bir meyveye farklı dişiler tarafından yedi ile dokuz kadar yumurta bırakılabilir. Bir dişi, ömrü boyunca 200-250 kadar yumurta bırakabilir. Yumurtadan çıkan larvalar, meyve etinde beslenirler. Üç larva dönemi geçirerek olgun larva haline geldikten sonra meyve içerisinde pupa olur. Son döle ait larvalar, olgun larva döneminde toprağa geçerek toprakta pupa olurlar. Ege Bölgesi’nde dört beş döl vermektedir. Zarar gören meyveler kurtlanarak yere düşmekte ve elde edilen zeytinyağının asitliğinin yükselmesine ve kalite kaybına yol açmaktadır.” dedi.

Zeytin sineğiyle mücadelede kimyevi mücadele denen ilaçlı mücadele yapıldığını, daha önce Edremit Körfezi’nde uçaklarla havadan ilaç atıldığını kaydeden Başpınar, “Bu durum, geniş alanların zehirli kimyasallarla bulaşması anlamına gelmekteydi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, uçakla ilaçlamalara 2012 yılında yasaklama getirmiştir. Engebeli arazilerde zeytin sineğiyle mücadelede yer aletleriyle kimyasal ilaçların kullanımında, uygulamada ve işgücünde büyük zorluklar ortaya çıkmaktadır. Projedeki çalışmalarda, gerek Aydın ilinde gerekse Balıkesir'in Edremit ilçesinde yüzde 94 etki düzeylerine ulaşan başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Çine ilçesinde 10 bin zeytin ağaçlık organik tarım bahçesinde uygulanan tuzaklar sayesinde, buradan elde edilen zeytinyağın asitliği yüzde 0.4 düzeylerinde olurken tuzak uygulanmamış diğer zeytin bahçelerinden elde edilen zeytinyağlarının asitliği yüzde 4 ile 4,5 düzeylerine çıkmış ve büyük bir kalite kaybına yol açmıştır. Zeytin sineğine karşı geliştirilen bu tuzakların üreticimizin hizmetine sokulmasında çalışmalar sona yaklaşmaktadır. Bu tuzaklar, her ağaca bir adet asılarak başarılı bir mücadele gerçekleştirilmiştir. Bu tuzakların maliyeti, ağaç başına 1 liradır. Böylece üreticilerimize oldukça ekonomik bir mücadele seçeneği sunulmuş olmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bu gibi tuzakları kullanan zeytin üreticilerine dekar başına 15 lira destekleme primi vermektedir. Bu tuzakların da dekara maliyeti 15-20 lira civarında olduğundan üreticiye sıfır maliyet getirmektedir.” şeklinde konuştu. CİHAN