Yoğun Şehir Hayatı Unutkanlık Nedeni
Unutkanlık sadece ilerleyen yaşla beraber görülen bir rahatsızlık değil. Özellikle şehirlerde yaşayanlar için yoğun çalışma hayatı, uzun çalışma saatleri, hayatın bir parçası haline gelen stres ve ağır sorumluluklar gibi önemli etkenler, unutkanlığı herk.
Unutkanlık sadece ilerleyen yaşla beraber görülen bir
rahatsızlık değil. Özellikle şehirlerde yaşayanlar için yoğun
çalışma hayatı, uzun çalışma saatleri, hayatın bir parçası haline
gelen stres ve ağır sorumluluklar gibi önemli etkenler, unutkanlığı
herkes için önemli bir sorun haline getirebiliyor. Gün içinde fazla
önemsemediğimiz unutkanlık, sık sık tekrarlandığında hayatı olumsuz
etkileyen bir süreci de beraberinde getiriyor.
Unutkanlık sorununun hastalık olarak
nitelendirilebilmesi için farklı şikâyetlerin de bulunması
gerektiğinin altını çizen Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi
Öğretim Üyesi ve Acıbadem Bursa Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr.
Fatma Çiğdem Doğulu, "Yoğun şehir hayatı, hastalık temelli olmayan
unutkanlığın en önemli nedenlerinden biri. Altta yatan bir hastalık
olup olmadığı diğer şikâyetler dikkate alınarak belirlenmeli."
diyor.
Dr. Doğulu, hafıza hakkında şu bilgileri veriyor: "Hafıza, yaşam
boyu süren bir arşivleme işlemi. İnsanların öğrendikleri, tanıklık
ettikleri ve yaşadıkları olay ve deneyimler, duyu organlarımızca
kimyasal ve fiziksel uyarılar halinde değerlendirilip simgelere
dönüştürülüyor ve beynin belirli bölgelerine yerleştiriliyor. Bu
sayede o bölgede saklanarak hatırlanabilir veriler haline geliyor.
Bu verilerin kontrollü bir şekilde geri getirilebilme işlemindeki
başarısızlık unutkanlık olarak adlandırılıyor. Ancak her unutkanlık
için hastalık tanısı koymak doğru değil. İş, aile, okul,
ebeveynler, sosyal yaşam gibi hayat sorumlulukların çok arttığı
zamanlarda ve çok şeyi bir anda başarmaya çalıştığımız orta yaş
döneminde, yoğun stres ve yorgunluk hatırlama problemlerine yol
açabiliyor."
HER UNUTKANLIK ALZHEİMER BELİRTİSİ
DEĞİL
Unutkanlık eğilimi kimi durumlarda arabanın
anahtarının konulduğu yeri unutmak gibi yakın geçmişle ilgiliyken,
kimi durumlarda lisedeki matematik öğretmeninin adı gibi yıllar
öncesine dayalı bilgilerin hatırlanamaması şeklinde görüldüğünü
belirten Doğulu, her unutkanlık öyküsünün bir hastalık belirtisi
olmadığına dikkat çekiyor. Doğulu, "Özellikle orta yaşta gözlenmeye
başlanan unutkanlık hemen Alzheimer ile ilişkilendiriliyor ve kişi
büyük endişelere kapılmaya başlıyor. Oysa ki, her unutkanlık bir
hastalık belirtisi olmayabiliyor. Unuttuğunuz isim, kelime veya
deneyim bir süre düşündükten sonra aklınıza geliyorsa; hatırlatıcı
görsel bir simge, kelime, cümle, hikaye hatırlamanıza yardımcı
oluyorsa; not almak gibi hatırlatıcı araçlar kullanmak sorununuzu
çözüyorsa genellikle endişelenmeye gerek yok." şeklinde
konuşuyor.
UNUTKANLIĞA EŞLİK EDEN ŞİKÂYETLER DİKKATE
ALINMALI
Unutkanlık sürekli hale gelmemişse ve
hatırlatıcı öğelerle hatırlanabiliyorsa çoğu zaman bir hastalığı
habercisi olmadığını vurgulayan Doğulu, şöyle devam ediyor: "Ancak
unutkanlığın belirtilerinden biri olduğu hastalıklar da yok değil.
Tanıdık olan bir deneyim, isim, kelime, kişi veya yer
hatırlatıcılara rağmen hatırlanmıyorsa, aynı şey tekrar tekrar
unutuluyorsa veya konu ile ilgili hiçbir şey hatırlanamıyorsa;
unutkanlığa duygu durum ve kişilik değişiklikleri, konsantrasyon
güçlüğü, problem çözme yeteneğinde azalma ve yargılamada bozulma
eşlik ediyorsa altta yatan bir hastalığın varlığından söz
edilebilir. Bu şikayetler bir arada gözlendiğinde kişinin bir
Nöroloji uzmanı tarafından incelenmesi gerekiyor. Unutkanlık;
birliktelik gösterdiği diğer şikayetlere göre kimi zaman depresyon,
enfeksiyon hastalıkları, metabolik ve hormonal bozukluklar, vitamin
eksiklikleri, ilaç ve toksinlere bağlı gelişebiliyor veya tümörler,
kanamalar, damar tıkanmaları gibi yapısal beyin hasarı oluşturan
hastalıklara eşlik edebiliyor Altta yatan neden saptandığında uygun
tedavi ile tam iyileşme sağlanabiliyor."
UNUTKANLIK DEMANS’IN İLK BELİRTİSİ
OLABİLİYOR
Unutkanlığın bunamanın ilk belirtisi
olabileceğinin de bilinmesi gerektiğini ifade eden Doğulu, "Halk
arasında bunama olarak bilinen demans; bilinç bulanıklığı
olmaksızın kişinin bellek, dil, dikkat, görsel-mekânsal işlevler,
beceri, tanıma, plan yapma, soyutlama, sosyal iletişim gibi
edinilmiş bilişsel işlevlerinin bozulması olarak tanımlanıyor. Bu
duruma bağlı olarak kişinin sosyal, mesleki ve günlük yaşamı
olumsuz etkileniyor ve sürdürülemez hale gelebiliyor. Erişkin
santral sinir sistemi hasarı sonucu oluşan, orta-ileri yaşta
başlayan kalıcı ve ilerleyici bir klinik durum olan demans,
sıklıkla Alzheimer hastalığıyla ilişkilendirilse de pek çok başka
hastalık da bunamaya neden olabiliyor." ifadelerini
kullanıyor.
Yorumlar