Yayıncılar Birliği'nden 'torba'daki Risale-i Nur düzenlemesine tepki

Türkiye Yayıncılar Birliği, torba yasada yer alan; yazarı vefat etmiş ve mirasçı tespiti güçlüğü yaşanan eserlerin basımıyla ilgili düzenlemeye tepki gösterdi. Birlik, tasarıda ifade edildiği gibi gerçekten 'memleket kültürü bakımından önem arz eden bazı eserlerde, eser sahibinin mirasçılarının tespitinde güçlükler yaşanması' nedeniyle yayınlanamadığı ve okurlara ulaşamadığı düşünülüyorsa konunun 'Öksüz eser' (Orphan books) olarak ele alınmasının doğru olacağını öne sürdü. Bu kitaplar için yapılması gerekenin de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sektör temsilcileri ile birlikte hazırladığı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Tasarısı’nda yer aldığına dikkat çeken Birlik, söz konusu tasarının 'Öksüz eser'lerin yayınevlerince nasıl yayınlanacağı dünyadaki uygulamalar ve Avrupa Birliği’nin konuyla ilgili kararları göz önüne alınarak düzenlendiğini belirterek, ilgili tasarının bir an önce TBMM gündemine getirilmesini istedi.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin Celal, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 47. Maddesinde Yapılacak Düzenleme'nin 'yayınlama özgürlüğüne aykırı' olduğunu öne sürdü. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmekte olan ve kamuoyunda 'torba yasa' olarak tanımlanan 'İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na iktidar grubundan Yozgat Milletvekili Ertuğrul Sosyal'ın verdiği önergeyle eklenen bir maddenin yayıncılık dünyasında büyük endişe meydana getirdiğini dile getiren Celal, söz konusu değişiklik önerisinin 'Risale-i Nur eserlerinin basımının devlet tekeline alınması, basım izninin tamamen Bakanlar Kurulu’na verilmesi' olarak algılandığını kaydetti.

Celal, "Çünkü bir süredir Said Nursi’nin Risale-i Nur eserlerine Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca bandrol verilmemekte ve bandrol verilmemesine sebep olarak ‘kanuni mirasçı olmamaları’ gösterilmektedir. Yayınevleri bandrol uygulamasının başladığı 2002 yılından beri yani 12 yıldır Risale-i Nur eserleri için bandrol almakta ve serbestçe basabilmekteydi. Bakanlıkça mirasçılar gerekçe gösterilerek bandrol verilmemesi nedeniyle yirmiye yakın yayınevi eserlerin yeni basımlarını yapamamaktadır. Yayınevlerinin büyük maddi ve manevi zarara uğramasının yanında okurun Said Nursi’nin Risale-i Nur eserlerini okuması da engellenmiş olmaktadır. Bu uygulama uluslararası sözleşmeler ve Anayasa ile korunan yayınlama özgürlüğüne aykırıdır." dedi.

Tek bir kişiye ya da esere yönelik yasa çıkartılamayacağına dikkat çeken Birlik Başkanı Celal, dolayısıyla torba yasaya eklenen bu madde ile Bakanlar Kurulu istediği eseri 'kamuya mal' edebileceğini, yani devletleştirebileceğini ifade etti. Celal, "Bugün Risale-i Nur eserlerine yönelik olarak yapılacak bu uygulamanın gelecekte başka yazarların eserlerine uygulanmasının önünde hiçbir engel yoktur. Siyasal iktidarlar bu yasa maddesi ile istedikleri eserin yayınevlerince basımına engel olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Celal, çözüm olarak da şu öneriyi dile getirdi:

"Gerçekten 'memleket kültürü bakımından önem arz eden bazı eserlerde, eser sahibinin mirasçılarının tespitinde güçlükler yaşanması' nedeniyle yayınlanamadığı ve okurlara ulaşamadığı düşünülüyorsa 'Öksüz eser' (Orphan books) adı verilen bu kitaplar için yapılması gereken Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sektör temsilcileri ile birlikte hazırladığı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Tasarısı’nı bir an önce TBMM gündemine getirmektir. Bakanlıkça hazırlanan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Tasarısı’nda tartışmalara konu olan 47. Madde’de ele alınıp 'Öksüz eser'lerin yayınevlerince nasıl yayınlanacağı dünyadaki uygulamalar ve Avrupa Birliği’nin konuyla ilgili kararları göz önüne alınarak düzenlenmiştir."

Türkiye Yayıncılar Birliği olarak söz konusu yasa değişikliğinin yayınlama özgürlüğüne aykırı olduğunu düşündüklerini aktaran Metin Celal, bu durumun yayıncılar ve yazarlar açısından çok tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini vurguladı. Celal, "Yayınlama özgürlüğüne büyük bir darbe vuracak bu madde değişikliğinin yasa taslağından çıkarılmasını talep ediyoruz." dedi.

ÖNERGE NE İÇERİYOR?

Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 47. Maddesiyle ilgili önergenin gerekçesinde, memleket kültürü için önemli bulunan bazı eserlerin, sahipleri vefat etmiş olmak kaydıyla devlet izniyle yayınlanması isteniyor. Gerekçe olarak, “Ülkemizde memleket kültürü bakımından önem arz eden bazı eserlerde, eser sahibinin mirasçılarının tespitinde güçlükler yaşandığı da göz önünde bulundurularak, bu eserlerin topluma ulaşımının yaygınlaştırılması ve bu suretle ülkemiz kültür hayatına katkı sağlanması amaçlarıyla maddede değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklikle, kamuya mal edilecek eserlerinin sahiplerinin vefat etmiş olması koşulu getirilmiş; ayrıca eserin topluma ulaşmasını sağlayacak şekilde yayınlanması zorunluluğu öngörülmüştür.” deniliyor.

CİHAN