Türkiye için tehlike çanları çalıyor!
Tunceli'de 80 yıl sonra en büyük kuraklık
TÜRKİYE'nin debisi en yüksek nehirlerinden olan Munzur Çayı, kış
mevsiminde kuraklık nedeniyle dere seviyesine kadar indi. En son
1934 yılının kış aylarında aynı durumun yaşandığı Munzur Çayı'ndaki
su seviyesi, 80 yıl sonra ikinci kez bu kadar azaldığı
belirtildi.
DSİ Şube Müdürü Şahin Atik, yaz mevsiminde kuraklığın yaşanacağı
uyarısında bulunurken, Tunceli Belediye Başkanı Edibe Şahin ise,
"Gün gelecek su savaşlarına tanıklık edeceğiz" dedi.
Türkiye'de kar yağışının en fazla olduğu görüldüğü bölgelerin
başında gelen ve her kış mevsiminde Munzur Dağları'na en az 3-4
metreye varan kar kalınlığına rağmen, bu yıl sadece Munzur
Dağları'nın yüksek kesimlerine sadece 50 santim kar yağması,
kuraklık tehlikesine yolaçtı. Kuraklık nedeniyle Munzur Çayı'nı
besleyen kaynakların çoğunun kuruması sonucu Munzur Çayı da son 80
yılın en dip düzeyinde akmaya başladı.
UZUNÇAYIR BARAJI'NDA SU KODU DİBE VURDU
Geçen yıl 17 Şubat günü Munzur Çayı'nda su debisi saniyede 57
metreküp akarken, bu yıl 17 Şubat günü yapılan ölçümlerde, su
seviyesinin geçen yıla göre yaklaşık üçte iki oranda düşerek 24
metreküpe geriledi. Munzur Çayı ile Pülümür Çayı'nın su debisinin
son 80 yılın en düşük seviyesine düşmesi nedeniyle Munzur Çayı'nı
besleyen Uzunçayır Barajı'nda tek türbin ile elektirik üretim
yapıldığı ve göldeki su kodunun ise en dip seviyeye ulaştığı
belirtildi.
UZMANLARDAN TUNCELİ'DE KURAKLIK UYARISI
Uzmanlar, bu yıl kar yağışının uzun yılar ortalamasının çok altında
olması ve Munzur ile Pülümür Çayı'nı besleyen ana kaynakların
kuruması nedeniyle, özellikle yaz aylarında Munzur ve Pülümür
çaylarının kuruma seviyesine kadar, su debisinin azalabileceği
uyurasında bulundu. Tunceli DSİ Şube Müdürü Şahin Atik, Munzur
Çayı'nın su debisinin yıllık ortalamanın çok altına düştüğünü
belirterek, şöyle dedi:
"Malumunuz şu anda Şubat ayının ortasını geçtik. Normalde bu
tarihte Munzur Dağları'nın zirvesinde 2-3 metre kar olması
gerekirken, şu anda Ovacık ilçemizde dahil olmak üzere 15-20 santim
bir kar mevcut ve diğer bölgelerimizde de tamamen kar yok.
Dolayısıyla yeraltı kaynaklarımızı besleyen bu karlar eğer olmazsa,
yaz aylarında çok büyük sıkıntı yaşayacağımız malum şu anda. Hali
hazırda bütün köy çeşmeleri, daimi olan çeşmelerin kaynakları
beslenmezse, dolayısıyla kurumaya yüz tutacaktır. Bu da
köylerimizin susuz kalacağı anlamındadır."
5 YILLIK KURAKLIK BİLANÇOSU
Munzur Çayı ile ilgili son 5 yılda yaptıkları ölçümleri
değerlendiren Atik, tarihlere oranla giderek bir düşüş görüldüğünü
söyledi. Atik, şu bilgileri verdi:
"17 Şubat 2010 tarihinde Munzur'un ortalama debisi 108.76, 2011'de
31.71, 2012'de 30.23'e düştüğünü fakat 2013'te 57.19
metreküp/saniyeye ulaştığını tespit ettik. 17 Şubat 2014 tarihinde
ise 24.64 metreküp/saniyeye kadar düşmüştür. Uzunçayır Barajı'ndaki
minimum işletme kodumuz 885 iken, şu anda su seviyemiz 885.26'dır.
Yani şu anda gölde elektrik üretiminde kullanabileceğimiz 26
santimetreküp suyumuz vardır. Normalde Munzur Çayımız'ın yıllık
ortalama debisi 90 metreküp/saniyedir. Yani bu yıl içinde toplam
akan suyun 365 güne böldüğümüz zaman yıllık ortalama debi 90
metreküptür. Ama bu sene daha aşağılara düşecektir. Yani 2014 yılı
ortalaması 50-60 metreküplere kadar düşebilecektir."
UZUNÇAYIR, ATATÜRK, KEBAN VE KARAKAYA BARAJLARI ETKİLENECEK
Munzur ve Pülümür Çayı'nın sadece Tunceli için değil, bölge ve
Türkiye için önemli bir su kaynakları olduğunu hatırlatan Atik,
geçmişte bu dönemde dağlarıda kar olduğu halde Munzur Dağı'nda
bugün çayı veya yeraltı sularını bahar aylarında besleyecek kar
olmadığını ifade ederken "Bunun etkilerini Mayıs ayından sonra
göreceğiz. Kar yağmazsa Eylül, Ekim aylarına kadar bu süre içinde
çok ciddi sorunlar yaşayacağız anlamındadır. Bölgemizdeki bu
karların yağmaması, özellikle Munzur Çayı şu andaki debimiz
yaklaşık 24 metreküp civarında. Bunun daha da azalacağı
öngörülmektedir, eğer yağışlar olmazsa. Dolayısıyla Ovacık ve
Pülümür Çayları ile diğer çaylar, bunlar Uzunçayır Barajı'nı,
akabinde Keban Barajını, Karakaya ve Atatürk Barajını besleyen
kaynaklardır. Dolayısıyla bu sorun sadece bizim ilimiz için değil,
özellikle Güneydoğu'daki bütün barajları etkileyecek bir
durumdur."
Tunceli Belediye Başkanı Edibe Şahin, Munzur'de suyun bu kadar
azaldığını daha önce hiç görmediğini belediyelerin atık suyu
değerlendirme konusunda projeler geliştirilmesi gerektiğini ifade
ederek, "Dersim'in su sorununu birçok kaynaktan su toplayarak
gideriyoruz. Su sorununu temelden çözmek için Mercan suyunu
projelendirdik. Çünkü Mercan suyu debisi kolay kolay düşmeyen su
havzası, çok güçlü olan bir su kaynağımız" diye konuştu.
Yorumlar