Teknolojiye karşı değiller ama karasaban ve öküze mecburlar

Teknolojiyle tarım alanındaki makineleşme en üst düzeye çıkmışken Aydın’ın dağ köylerinde halen karasaban ve öküzlerle çift sürülüyor. Teknolojiye karşı olmayan ancak dik yamaçlı incir ve zeytin bahçeleriyle diğer tarım alanlarında traktör kullanamayan çiftçiler, değeri bir traktör fiyatı olan öküzlerle bahçeleri sürebiliyor. Her biri özenle seçilen ve çift sürmesi öğretilen öküzlerin çifti, ortalama 15 bin lira.

Nazilli ilçesine bağlı Kızıldere köyünde çiftçiler, incir ve zeytin bahçelerini hâlâ öküzlerin çektiği karasabanla sürüyor. İnsanların bile yürümekte zorlandığı yamaçlardaki tarlalarını, dedelerinden gördükleri şekilde sürdüklerini belirten Hüseyin Kayalıoğlu, şunları anlatıyor: “Öküzlerimiz dokuz aylıkken başlar çift sürmeye, 2,5 yaşından sonra tam manasıyla çift sürmeye başlar. En iyi çifti bu yaşlarda sürerler. Dedelerimizden bildiğimiz, öküzler 15 seneye kadar çift sürebilirler. Teknolojiyle buralarda çift sürmemiz mümkün değil. Bizim ürünlerimiz bu dağlarda yetişiyor. Biz dedemizden, babamızdan böyle gördük. Arazilerimiz rampa bayır olduğu için öküzlerle sürüyoruz. Öküzlerimiz olmasa bu bahçelerimizi süremeyiz. Bizim öküzümüzün değeri, bir traktör fiyatı kadardır. Bize, 'Traktör mü, öküz mü?' deseler ben öküzden tarafayım, çünkü öküzlerimiz olmasa bu bahçelerimizi süremeyiz, ürünümüzü alamayız. Genelde ailecek bu işi yapıyoruz. Çocuklarıma ve eşime de öğretiyorum, eşim de bana yardım ediyor. Üç dönümü, bir günde sürüyoruz. Öküzlerle çift sürerken en çok dikkat edilecek konu, hayvanların dilinden anlamak gerekiyor, eziyet etmemek gerekiyor. Çift sürerken biz de yoruluyoruz. Hayvanlarımızı seviyoruz, onlara eziyet etmiyoruz. Zaten onlar yapacakları işi biliyorlar. Öküzlerimize sabanla çift sürmeyi bir ayda öğretiyoruz.”

ÖKÜZLERİN YEVMİYESİ 225 LİRA

Öküzlerin traktörlerden daha değerli olduğu Kızıldere'de, dört çift öküz bulunuyor. Sayının az ve tarlaların çok olması, kıymetlerini arttırıyor. Günde üç dönüm çift sürebildiklerini belirten Kayalıoğlu, “Öküzlerimiz değerli. Köyümüzde herkesin öküzü yok, sürülecek tarla da çok. Arpa ve kuru otlarla baktığımız öküzlerimizle köyümüzdeki tarlaları yevmiyeyle sürüyoruz. Yevmiyemiz 225 lira. Çift sezonumuz şubat ayında başlıyor, mayıs ayının sonuna kadar devam ediyor. Boş günlerimizde komşularımızın tarlalarını da öküzlerimizle sürüyoruz.” diyor.

Eşine ev işleri dışında tarlada da her türlü yardımı yaptığını belirten Aysel Kayalıoğlu ise öküzlerin peşine düşüp 50 kiloya yakın karasabanı eline alarak, insanların yürümekte zorlandığı dik yamaçlarda çift sürüyor. Eşinin yorulmasına üzülen ve çoğu zaman kendisi çift süren Kayalıoğlu, “Tarlalarımız çok dik. Öküzlerle ancak sürebiliyoruz. Çifti eşim sürüyor ancak çok yorucu olduğu için eşimi dinlendirmek için ben de kendisine yardım ediyorum.” şeklinde konuşuyor.

Çift sürme günleri ailece bahçeye giden köylüler, burada dönüşümlü olarak öküzlerin peşinden karasabanı kullanıyor. Çift süren kadınlar ise dinlenmek yerine tarlada gözleme yaparak ve yemek pişirerek, çalışanların karınlarını doyurmayı da ihmal etmiyor. CİHAN