TBB: Yürütmenin yetkilerinin yargıda artırılmak istendiğini görmekteyiz

Türkiye Barolar Birliği (TBB), Türkiye Adalet Akademisi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında öngörülen değişikliklere ilişkin Adalet Komisyonu’na sunduğu görüşlerini açıkladı. TBB’nin komisyona sunduğu görüşte “Yürütme organının bırakın Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’ndan çıkarılmasını aksine yürütme organının yetkilerinin yargıda muazzam bir şekilde artırılmak istendiğini görmekteyiz” ifadeleri yer aldı.

Bilgi ve görgülerini artırmak, meslekleriyle ilgili staj ve araştırma yapmak, kurs, eğitim ve öğrenim görmek üzere seçilen ya da iç veya dış burstan yararlanan hâkim ve savcıları yurtdışına gönderme yetkisinin HSYK’dan alınıp Adalet Bakanlığı’na devredilmesinin öngörüldüğünü hatırlatan TBB, yürütme organına bu konuda yapılan yetki devrinin mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatını ihlal edici nitelik taşıdığını bildirdi.

Yine TBB'nin, komisyona sunulan teklifinde Anayasa'nın 138. maddesine göre mahkemelerin bağımsız olduğunu ve Adalet Komisyonu üyelerinin yürütme organı tarafından belirlenmesinin mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi ile çelişkili görünüm arz ettiği vurgulandı. TBB’nin HSYK kanun teklifine ilişkin bazı görüşleri ise şöyle: “Türkiye Adalet Akademisi Başkanlığına aday gösterme yetkisinin, Adalet Akademisi Yönetim Kurulu'ndan alınması ve Adalet Bakanı’na verilmesi öngörülmüştür. Adalet Akademisi'nin bağımsız bilimsel, idari ve mali özerklik niteliklerine sahip olması gerekirken, Adalet Akademisi'nde yürütmenin etkisinin artırılması kuvvetler ayrılığı ilkesiyle çelişmektedir."

"YÜRÜTMENİN MÜDAHALESİ AÇIK HALE GELMİŞTİR"

"HSYK Genel Sekreter yardımcıları, birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar arasından, muvafakatleri alınarak, Genel Kurul tarafından atanıyorken teklifle Adalet Bakanı tarafından atanması öngörülmüştür. Genel Sekreter yardımcıları Genel Sekreter tarafından belirlenen işbölümüne göre çalışırken teklifle Genel Sekreterce hazırlanıp Başkan tarafından onaylanan işbölümüne göre çalışması öngörülmüştür. Bu düzenleme ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği, yürütmenin müdahalelerine daha açık hale gelmiştir."

"MAHKEMELERİN BAĞIMSIZLIĞI İLKESİNE AYKIRI NİTELİK TAŞIMAKTADIR"

"HSYK Tetkik hâkimliğine, Genel Kurul tarafından, geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılırken, teklifle Tetkik hakimliğine, ihtiyaç duyulan her bir boş kadro için Adalet Bakanı tarafından teklif edilen iki katı aday içinden, muvafakatleri alınarak Genel Kurulca geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılması öngörülmüştür. Sonuç olarak Kurulda çalışacak tetkik hakimlerini belirleme yetkisi yürütme organına devredilmiştir. Bu nedenle bu düzenleme Anayasa’nın 159. maddesinin 8. fıkrasına ve Anayasa’nın 138. maddesinde düzenlenmiş olan mahkemelerin bağımsızlığı ilkesine aykırı nitelik taşımaktadır.

HSYK personeli, Genel Sekreterin teklifi üzerine Başkanvekili tarafından atanıyorken, teklifle bu yetki Adalet Bakanına verilmiştir. Bu durum mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi ile çelişmektedir.

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun seçimle gelen üyelerinin, disiplin suçu oluşturan eylemleri sebebiyle, haklarında yürütülecek disiplin soruşturması ve kovuşturması, Genel Kurul tarafından yapılıyorken Adalet Bakanı tarafından yapılması öngörülmüştür. Kurul üyeleri hakkında yapılan ihbar ve şikayetleri Genel Kurul değerlendirme yetkisine sahipken teklifle Genel Kurulun bu konudaki yetki ve görevlerinin Adalet Bakanına verilmesi öngörülmüştür. Nihayetinde bu düzenleme nedeniyle kurul üyeleri yürütme organından bağımsız bir şekilde hareket edemeyeceklerdir. Bu öneri hukuk devleti ve mahkemelerin bağımsızlığı ilkelerine aykırı olduğu gibi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre görev yapmamasına neden olacaktır.

Ülkemizde, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun hâkim bağımsızlığını, hâkim ve savcı teminatını sağlayamadığını Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'ndan yürütme organının çıkarılması gerektiğini geçmişten bugüne her platformda dile getirdik. Geldiğimiz noktada ise yürütme organının bırakın Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'ndan çıkarılmasını aksine yürütme organının yetkilerinin yargıda muazzam bir şekilde artırılmak istendiğini görmekteyiz.” CİHAN