Seragazı emisyonu 2012 yılında 1990'a göre yüzde 133,4 arttı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2012 yılına ait çevre istatistikleri, toplam seragazı emisyonunda artış olduğunu gösterdi. Çevresel harcamalar ise aynı yıl toplam 17,6 milyar TL olarak gerçekleşti. Karbondioksit (CO2) eşdeğeri olarak 2012 yılı toplam seragazı emisyonunun 1990 yılına göre yüzde 133,4 artış göstererek 439,9 milyon ton olduğu tahmin edildi. Belirtilen yıl için kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 5,9 ton, seragazı emisyonu yoğunluğu ise GSYH (TL) 0,31 kilo CO2 eşdeğer olarak hesaplandı.

SU KAYNAKLARINDAN 14,3 MİLYAR METREKÜP SU ÇEKİLDİ

Belediye ve köylerde içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak ve imalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmeleri tarafından ise kullanılmak amacıyla 2012 yılında su kaynaklarından 14,3 milyar metreküp su çekildi. Çekilen suyun yüzde 52,1’i denizden, yüzde 18’i barajdan, yüzde 15’i kuyudan, yüzde 11,9’u kaynaktan, yüzde 3’ü diğer su kaynaklarından çekildi.

Su kaynaklarından çekilen toplam suyun yüzde 34,6’sının belediyeler, yüzde 44,8’inin termik santraller, yüzde 11,7’sinin imalat sanayi işyerleri, yüzde 7,3’ünün köyler, yüzde 0,8’inin OSB’ler ve yüzde 0,8’inin maden işletmeleri tarafından çekildiği belirlendi.

Belediye nüfusunun yüzde 98,3’üne, köy nüfusunun ise yüzde 98,4’üne içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildiği tespit edildi.

ATIKSULARIN YÜZDE 77’Sİ DENİZE DEŞARJ EDİLDİ

Belediyeler, köyler, imalat sanayi işyerleri, termik santraller, OSB’ler ve maden işletmeleri tarafından 2012 yılında doğrudan alıcı ortamlara 12 milyar metreküp atıksu deşarj edildi. Alıcı ortamlara deşarj edilen atıksuyun yüzde 77,1’i denize, yüzde 18,6’sı akarsuya, yüzde 4,3’ü diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.

Toplam atıksuyun yüzde 52,3’ünün termik santraller, yüzde 32,4’ünün belediyeler, yüzde 11,2’sinin imalat sanayi işyerleri, yüzde 1,6’sının köyler, yüzde 1,7’sinin OSB’ler ve yüzde 0,8’inin maden işletmeleri tarafından deşarj edildiği belirlendi.

Nüfusun yüzde 84’üne atıksu toplama hizmeti verildi. Belediye nüfusunun yüzde 92’sine, köy nüfusunun ise yüzde 39’una kanalizasyon şebekesi ile hizmet verildi. Belediye nüfusunun yüzde 68’i, köy nüfusunun ise yüzde 11’i olmak üzere toplam nüfusun yüzde 59’unun atıksularının arıtıldığı tespit edildi.

TOPLAM 4,1 MİLYON TON TEHLİKELİ ATIK OLUŞTU

İmalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları tarafından 4,1 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 986 milyon ton atık yaratıldı. Toplam atığın 947 milyon tonunu, tehlikeli atığın ise 3,2 milyon tonunu madencilik sektöründen kaynaklanan dekapaj malzemesi ve pasa atıklarının oluşturduğu tespit edildi.

Belediyelerin 2894’ünün atık toplama hizmeti verdiği, 56 belediyede ise atıkların toplanmadığı belirlendi. Belediyelerde toplanan 25,8 milyon ton atığın, yüzde 37,8'i belediye çöplüklerine dökülürken, yüzde 60,5’i düzenli depolama sahaları veya kompost tesislerine gönderildi ve yüzde 1,7’si diğer yöntemler ile bertaraf edildi.

69 BİN TON TIBBİ ATIK TOPLANDI

Üniversite hastaneleri ve klinikleri, genel maksatlı hastaneler ve klinikleri, doğum hastaneleri ve klinikleri ile askeri hastaneler ve kliniklerinde 2012 yılında 69 bin ton tıbbi atık toplandığı belirlendi. Toplam tıbbi atığın; yüzde 16,3’ü sterilize edilerek, yüzde 1,4’ü sterilize edilmeden belediye çöplüğünde, yüzde 46’sı sterilize edilerek, yüzde 28’i sterilize edilmeden düzenli depolama sahasında, yüzde 8,3’ü ise yakma tesisinde bertaraf edildi.

672 ATIK BERTARAF VE GERİ KAZANIM TESİSİ

Lisanslı veya geçici faaliyet belgeli ve lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen 83’ü atık bertaraf tesisi ve 589’u geri kazanım tesisi olmak üzere, toplam 672 tesis 2012 yılında faaliyet gösterdi. Düzenli depolama tesislerinde 24 milyon ton, yakma tesislerinde 50 bin ton atık bertaraf edilirken, geri kazanım tesislerinde 10 milyon ton atık geri kazanıldı.

ÇEVRESEL HARCAMALAR

Toplam çevresel harcamalar 2012 yılında 17,6 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevresel harcamaların yüzde 73,1’inin kamu sektörü, yüzde 26,9’unun iş sektörü tarafından gerçekleştirildiği belirlendi. Toplam çevresel harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı ise yüzde 1,24 olarak hesaplandı.

ÇEVRESEL VERGİLER 59,3 MİLYAR TL OLDU

Toplam çevresel vergi tahakkuku 2012 yılında 59,3 milyar TL olarak tespit edildi. Çevresel vergilerin yüzde 67'sini enerji vergileri, yüzde 31’ini ulaştırma vergileri, yüzde 2'sini ise kaynak ve kirlilik vergileri oluşturdu.

CİHAN