Sahabe Sultan Sasa, 90 yıl sonra mescidine kavuşuyor
Diyarbakır'ın, Hz. Ömer dönemindeki ilk valisi, sahabe Sultan Sasa'nın 1926 yılında yıktırılan cami ve türbesinin yapımı bitme aşamasına geldi.
Diyarbakır'ın, Hz. Ömer dönemindeki ilk valisi, sahabe Sultan
Sasa'nın 1926 yılında yıktırılan cami ve türbesinin yapımı bitme
aşamasına geldi. Sahabe Hz. Sasa'nın Gazi Caddesi Hasanpaşa Hanı
önündeki makamında başlayan inşaat çalışmaları, bir aya kadar
tamamlanacak. Sultan Sasa'nın 1926 yılına kadar defnedildiği türbe
için 3 yıl önce Diyarbakır Müze Müdürlüğü, 'Roma dönemine ait
kilise kalıntısı' raporu düzenlemiş ve halkın tepkisine neden
olmuştu.
Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, Sultan Sasa
Hazretleri'nin Diyarbakır'ın manevi büyüklerinden olduğunu
belirterek, ona ait türbe ve caminin yıllarca yok edilmesine
duyarsız kalmadıklarını söyledi. Tarihi kaynaklarda, vakıf
belgeleri ve kayıtlarında, Sultan Sasa Camii ve türbesi olmasına
rağmen bunun yıllarca yok sayıldığını dile getiren Evsen, sahabe
makamına ve Diyarbakır'ın manevi yapısına uygun bir mimari tarzla
proje hazırlayıp uyguladıklarını söyledi.
Gazi Caddesi'nin genişletme çalışmaları kapsamında Sultan Sasa
Camii'nin yıktırıldığını anlatan Evsen, caminin yıktırılmadan önce
1860 yılında onarım gördüğünü, 1904 yılında minare eklendiğini
kaydetti. Caminin yanındaki türbenin de yakın zamana kadar müstakil
yapıya sahip olduğunu anlatan Evsen, "Hz. Sasa'nın türbesinin yeri
Ulu Cami ile Hasan Paşa Hanı arasındaki Sasa Camii haziresinde
bulunmaktaydı. Sultan Sasa Camii, türbeyle birlikte 1926 yılında
yıktırılarak bahçe haline getirildi. Cami ve türbenin
yıktırılmasının ardından sahabe mezarı buradan Rızvanağa
Mezarlığı'na taşındı. Ancak Rızvanağa Mezarlığı da yerleşime
açılmasından dolayı sahabe mezarı kayboldu." diye konuştu.
MÜZE YOK SAYMIŞTI, KURUL SAHİP ÇIKMIŞTI
Tarihi kaynaklara göre, Diyarbakır'ı fethederek, Anadolu'nun
İslam'la tanışmasını sağlayan fetih ordusu, şehirden ayrılıp Garzan
bölgesine doğru yol alırken geriye, şehri yönetecek sahabelerden
Sultan Sasa'yı bıraktı. Sasa Hazretleri, Diyarbakır'da 6 ay valilik
yaptıktan sonra vefat etti. Sahabe Sasa'nın naaşı, Sur ilçesi Gazi
Caddesi üzerinde bulunan Ulucami'nin yanında, kendi adına
yaptırılan mescidin bahçesine gömüldü. Yaklaşık bin 300 yıl burada
kalan mezar, 1926'da yol çalışması gerekçesiyle Rızvanağa
Mezarlığı'na taşındı. Yıkılan türbenin bir bölümü, İslam'ın ilk
valisinin makamı olarak kaldı. Diyarbakır'da 4 yıl önce Gazi
Caddesi'nde uygulanan rehabilitasyon projesi kapsamında Sultan
Sasa'nın makamının olduğu yerde kazı çalışması yapıldı. Müze
müdireliğini Nevin Soyukaya'nın yaptığı dönemde, kazı ile ilgili
düzenlenen raporda, makam yeri için 'Roma dönemine ait bir
kilisenin müştemilatının kalıntısı' denilmişti. Bu rapor üzerine
Sultan Sasa makamının bir iş merkezine dönüştürülmesi gündeme
geldi. Ancak tarihi belgelerde bölgenin Sultan Sasa makamı ve
mescidi olduğu ortaya çıktı. Bunun üzerine, iş merkezi projesinden
vazgeçildi ve aslına uygun şekilde yeni bir proje hazırlandı.
Tarihi kaynaklara göre, Diyarbakır'ı fethederek Anadolu'nun
İslam'la tanışmasını sağlayan fetih ordusu, şehirden ayrılıp Garzan
bölgesine doğru yol alırken geriye, şehri yönetecek sahabelerden
Sultan Sasa'yı bıraktı. Sasa Hazretleri, Diyarbakır'da 6 ay valilik
yaptıktan sonra vefat etti. Sahabe Sasa'nın naaşı Sur ilçesi Gazi
Caddesi üzerinde bulunan Ulucami'nin yanında, kendi adına
yaptırılan mescidin bahçesine gömüldü. Yaklaşık bin 300 yıl burada
kalan mezar, 1926'da yol çalışması gerekçesiyle Rızvanağa
Mezarlığı'na taşındı. Yıkılan türbenin bir bölümü, İslam'ın ilk
valisinin makamı olarak kaldı.
SAHABE SASA HAZRETLERİNE İKİNCİ KEZ VEFASIZLIK YAPILDI
Peygamber Efendimizin arkadaşlarından Hz. Sultan Sasa'nın tescilli
türbe ve camisi geçen yıl yayınlanan Diyarbakır Kültür Envanterine
alınmadı. Diyarbakır Müze Müdürlüğü tarafından 2 cilt halinde
yayınlanan 860 sayfalık envanterde, sahabe türbe ve camiinin olduğu
yere 'sivil mimari eser' denildi. Müze müdürlüğü, envanterde
kendisini de yalanmış oldu. Vakıflarda Sultan Sasa mescit ve
türbesi olarak kayıt olan alana müze önce yıllarda düzenlediği
raporda ‘ kilise kalıntısı’ demişti. Son envanterde ise kendi
raporunu gerçekçi bulmayan müze müdürlüğü, burayı bu sefer de
‘sivil mimari’ olarak göstermişti. Müze Müdürlüğü, Vakıflar'da
'Sultan Sasa Türbe ve Camii' olarak kayıtlı bulunan yer için daha
önce 'Roma dönemine ait kilise kalıntısı' raporunu vermişti. Bu
rapor üzerine söz konusu yerde iş merkezi inşaatı yapılmasının yolu
açılmıştı. Ancak üniversitedeki İslam tarihi araştırmacılarının
tarihi belgeleri sunması üzerine Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Bölge Kurulu iş merkezi projesini iptal etmişti.
CİHAN
Yorumlar