Osmanlı köylüsü ‘ormanı tahrip edecek’ diye tren yolu yaptırmamış

Osmanlı İmparatorluğu döneminde köylülerin, orman memurlarına rüşvet vererek bir kereste fabrikası kurup arkasından demiryolu inşa etmek isteyen yabancı bir şirketi devlete şikâyet edip engel olduğu ortaya çıktı. Osmanlı arşivlerine göre 1892 yılında Denizli sancağından Garbi Karaağaç kazasında bulunan ve "Beylerli" adıyla bilinen ormanda Avusturyalı tüccar Paul Poraviç, orman memurlarıyla anlaşarak bir kereste fabrikası ve bir demiryolu inşa teşebbüsünde bulunur. Bunun ormanı tahrip edeceğini, geçiş yollarını engelleyeceğini ileri sürerek şikâyet eden civar köylülerin iddiası üzerine Maliye Nezareti, o zaman Karaağaç’ın bağlı bulunduğu Aydın Valiliği'ne yazı yazarak konunun araştırılmasını ister. Yazışmalar sonunda kereste fabrikası ve demiryolu döşeme işinin Poraviç'e değil, Hrito Korides Efendi adındaki bir müteahhide, Bakanlar Kurulu kararıyla ve 18 maddelik ağır bir mukavele karşılığında verilir. Ormanın tahribine göz yuman memurlar hakkında ise lazım gelen muamelenin gereği için de valiliğe emir gider.

122 yıl önce meydana gelen bu olay, Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) ve Denizli’nin büyükşehir olmasıyla kapanan Yeşilyuva belde belediyesinin desteğiyle bastırılan “Yeşilyuva” adlı kitaba koyulan Osmanlı arşivlerinde yer aldı. PAÜ Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, üniversitenin sosyal tesislerinde kitabın hazırlanmasında katkıda bulunan bilimadamı ve idarecilerle birlikte basın toplantısı düzenledi.

ATATÜRK ÖLMEDEN DÖRT GÜN ÖNCE YEŞİLYUVA'YA TELGRAF ÇEKMİŞ

Yeşilyuva’nın artık kendilerine bağlı bir mahalle hale geldiğini ifade eden Acıpayam Belediye Başkanı Hulusi Şevkan, söz konusu kitaba bakınca Atatürk’ün büyük olduğunu bir kez daha gördüğünü söyledi. Şevkan, “6 Kasım 1938’de, ölümünden dört gün önce ölüm döşeğinde Yeşilyuva Belediye Meclisi’ne bir telgraf gönderiyor. ‘Yeşilyuva Belediye Meclisi’nin ilk toplantısı münasebetiyle bana karşı gösterilen temiz duygulara teşekkür ediyorum.’ diyor. Gerçekten kolaylıkla Atatürk olunmuyor. İşte Atatürk böyle bir adam.“ dedi. Atatürk'le ilgili kitaplar okuduğunu belirten Başkan Şevkan, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bazı sözleri oradan aldığını gördüğünü söyledi: “Demek o kitaplardan yararlanıyor veya onun gibi düşünüyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin şanslı olduğunu görüyorum ben.”

Rektör Bağcı ise, “Önceki başkan ve şimdi yönetimi devralan başkan ve üyelere şunu söylüyorum. Yıllardır politikalarınız, buradan Beylerli yönüne yol geçirmek üzerineydi. 1892’de neyse o yörenin önceliği, 2014’te de bu. Üniversite bunu ortaya koymak zorundaydı. Bu sayfayı özellikle inceledim. Ne zaman oraya gitsek bu gündeme geliyordu. 1892’de eğer oraya bir yol yapılmış olsaydı, şimdi bambaşka bir yer olacaktı.” şeklinde konuştu. CİHAN