HSYK, avukatlara, soruşturma aşamasındaki dosyaları inceleme izni verdi
Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) soruşturma aşamasında olan dosyaların, şüphelinin müdafisi, mağdur veya şikâyetçinin ise vekili olabilmek için dosya içeriğini incelemek isteyen avukatların taleplerini dikkate aldı.
Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) soruşturma aşamasında
olan dosyaların, şüphelinin müdafisi, mağdur veya şikâyetçinin ise
vekili olabilmek için dosya içeriğini incelemek isteyen avukatların
taleplerini dikkate aldı. Avukatlar, şüpheli, mağdur, şikâyetçi
veya suçtan zarar görenden, soruşturma belgelerinin bir örneğinin
getirmesini istemesi halinde işlem yapabilecek. Ayrıca avukatlar,
savcısının belirleyeceği personel huzurunda kalemde veya ön büroda
da dosyayı inceleyebilecek.
HSYK, cumhuriyet başsavcılıklarına gönderdiği yazıda, Ceza
Muhakemesi Kanunu'na göre cumhuriyet başsavcılığı tarafından
soruşturmalarda şüphelinin müdafisi, mağdur veya şikâyetçinin ise
vekili olabilmek için dosya içeriğini incelemek isteyen avukatların
taleplerinin, soruşturmanın gizliliği, masumiyet karinesi ve
lekelenmeme hakkı ilkeleri belirtilerek reddedildiği, avukatların
kendilerine başvuran şüphelilerin müdafiliğini, mağdur ya da
şikâyetçilerin ise vekilliğini üstlenebilmeleri için sadece bu
kişilerin anlatımları ile yetinmeyip dosya içeriklerini inceleyerek
müdafi ya da vekil olup olmayacaklarını değerlendirmelerinin bir
zorunluluk olarak ortaya çıktığı ve savunma hakkı açısından bu
durumun önem arz ettiğine dikkat çekildi.
Mevcut yasal düzenlemelerde belirtilen 'müdafi' ve 'vekil'
ifadelerinin yüksek mahkemeler tarafından da bu sıfatların
kazanılması halinde dosya içeriğinin incelenmesi ve belge
alınmasının mümkün olabileceği şeklinde yorumlandığı belirten HSYK,
avukatların sebep ve gerekçe ile şüpheli ya da mağdur ve
şikâyetçiden hangisi için inceleme yapmaya gereksinim duyduğunu
dilekçesinde açık bir şekilde belirtmek suretiyle kısıtlama kararı
alınmayan soruşturma dosyalarını incelemesinin, ilgili cumhuriyet
savcısının havalesi ve bu dilekçelerin denetime imkân sağlayacak
biçimde dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilerek mümkün
olabileceğinin kurula intikal eden bilgilerden anlaşıldığını
vurguladı. HSYK, ayrıca, konuya ilişkin öncelikle ilgili mevzuat
hükümleri, yargı kararları ve uygulama açısından savunma hakkı ile
mevzuatın bu konuda tanımış olduğu yetkinin çerçevesinin
belirlenmesi, kısıtlama kararı bulunmayan dosyalar bakımından
avukatların olası müvekkilleriyle ilişkilerinin tesis edilebilmesi
için ihtiyaç duydukları belgelerin incelenmesi için dengeli ve
orantılı bir çözüme ulaşılmasının bir zorunluluk olarak
karşılaşıldığını belirtti.
HSYK'NIN VERDİĞİ KARARLAR
HSYK’nın verdiği kararda ise şu ifadeler yer aldı: Öncelikle
avukatların vekâlet ilişkisinin tesisi bakımından cumhuriyet
başsavcılıkları ile Adli Yargı İlk Derece Ceza Mahkemeleri Yazı
İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin, 'Soruşturma
evrakının incelenmesi ve örnek alınması' kenar başlıklı 54’üncü
maddesinin ikinci ve beşinci fıkrası uyarınca şüpheli, mağdur,
şikâyetçi ve suçtan zarar görenin soruşturma evresinde dosya
içeriğini inceleyebilmesi ve istediği belgelerin bir örneğini
fizikî ya da elektronik ortamda harçsız olarak alabilmesi
karşısında, avukatların şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar
görenden soruşturma belgelerinin bir örneğinin getirmesini istemesi
suretiyle işlem yapılması, hayatın olağan akışı içerisinde pratikte
her zaman bu durumun mümkün olamaması ve avukatların şüpheli,
mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenden aldıkları sözlü irade
veya yazılı beyan veya talepname ile doğrudan ilgili soruşturma
dosyasını inceleme ve sonrasında yapacakları değerlendirme
neticesinde vekâletname düzenleme konusunda karar verme ihtiyacı
duymaları halinde;
a-Sebep ve gerekçe ile şüpheli ya da mağdur ve şikâyetçiden hangisi
için inceleme yapmaya gereksinim duyduğunu dilekçesinde veya
talepnamesinde açık bir şekilde belirtmeleri ve bu belgeye
cumhuriyet savcısının havalesi ile soruşturmayı geciktirmemek
kaydıyla evrakın cumhuriyet savcısının belirleyeceği personel
huzurunda kalemde veya ön büroda incelenmesi,
b- İncelemenin yapıldığına dair düzenlenen dosya inceleme
tutanağının, dosyayı inceleyen ile nezaret eden görevli tarafından
imzalandıktan sonra taranarak UYAP’a aktarılması,
c-Bu dilekçelerin ve inceleme tutanağının denetime imkân sağlayacak
biçimde dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilmesi,
UYAP Sisteminde kayıtlı belirli bir soruşturmaya ilişkin olup,
doğrudan esası ilgilendirmeyen ve gizlilik ilkesinin ihlali ya da
kişisel verilerin korunması kapsamında değerlendirilmeyen
“soruşturmanın; açıldığı tarih ve numarası ile görevli cumhuriyet
savcısı ve soruşturmanın devam edip etmediği, soruşturma
tamamlanmış ise bu konuya ilişkin olarak, düzenlenen kovuşturmaya
yer olmadığına dair karar ya da iddianamenin tarih ve sayısı ile
açılan davanın görüleceği mahkeme bilgilerinin” dilekçe ile talep
hâlinde cumhuriyet savcısının uygun görmesi üzerine verilmesi
gerektiği düşünülmektedir.
CİHAN
Yorumlar