Haşim Kılıç: Yargı son tahlilde olabilecek hak ihlallerini ortadan kaldıran güçtür

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, anayasa mahkemelerinin kuruluş gerekçelerinin insanlık onurunun korunması ve gözetilmesi olduğunu söyledi. Kılıç, "Esasen bu değeri korumak, yasama ve yürütme organlarının birinci görevi olup yargı ise son tahlilde olabilecek hak ihlallerini ortadan kaldıran güçtür." dedi.

Hilton Otel'de düzenlenen Anayasa Mahkemeleri ve Muadili Kurumlar Birliğinin 2. Kongresi ve T.C Anayasa Mahkemesi 52. kuruluş yıldönümü toplantısına üye ülkelerden gelen mahkeme başkanları ve üyeleri katıldı. Türkiye'nin dönem başkanlığını Endonezya'ya devrettiği toplantının açılış konuşmasını yapan Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, adalet ve temel hak ve özgürlük konusuna vurgu yaptı.

Anayasaların yapılma gerekçeleri ve içeriklerine yönelik değerlendirmeler yapan Kılıç, "Değerleri koruma geleneği, bireysel ve toplumsal değerlerin yer aldığı uzlaşma metinleri olan anayasalarla devam etmektedir. Ancak anayasalar sadece ülkelerin milli değerlerini değil, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan haklarının korunması gibi evrensel değerleri içerdikleri sürece değerli ve kalıcıdırlar." dedi.

Anayasaların kalıcılığı konusunda da düşüncelerini açıklayana Kılıç, "Anayasal düzenlemelerin, zamanın aşındırıcı etkisine karşı direnebilmesinin en temel unsuru ve en önemlisi insan hak ve özgürlüklerinin teminat altına alınmasıdır. Anayasaların yapılmasındaki temel amaç da bunu gerçekleştirmektir. Devletin var olmadığı dönemlerde de insanların hak ve özgürlükleri mevcuttu. Bunu korumak için devletin varlığına ihtiyaç duyan toplum bir kez devlet gücüne karşı da özgürlüğünü teminatlı bir konuma getirmek istemiştir. Bu ihtiyaç, devletin gücünü kullanan, yasama, yürütme ve yargı organlarının hukuk dışına çıkarak bu değerlerin zedelenmesine ya da ortadan kaldırılmasına engel olma düşüncesinden doğmuştur." değerlendirmesinde bulundu.

ÖNCELİKLE YASA VE YÜRÜTMENİN GÖREVİ

Özgürlük ve güvenlik kavramlarına ilişkin dikkat çeken tespitler de yapan Kılıç, "Hak ve özgürlüklerin tarihine bakıldığına büyük çatışmaların, devletin insan haklarına çizdiği sınırlarda cereyan ettiği görülmektedir. Bu çatışmaların yaşanmaması için çağdaş her ülkenin anayasasında var olan hak ve özgürlüklerin ve bunların sınırlandırılma sebeplerinin açık, net ve anlaşılır şekilde anayasalarda düzenlenmesi gerekiyor. Özellikle insan onuruyla doğrudan ilgisi bulunan yaşama hakkı, düşünce ve ifade özgürlüğü, dini inanç ve kanaat özgürlüğü ile mülkiyet hakkının sınırları yaşamsal öneme sahiptir. Özgürlük ve güvenlik dengesinde bu sınırların netliği ve açıklığı sorun yaratılmasını önleyici niteliği ile oldukça değerlidir. Devletten korkmama özgürlüğünün teminatı da bu sınırların varlığına bağlıdır. Dünyada kurulu anayasa mahkemelerinin asli ve ortak görevleri ırk, renk, din ve inanç ayrımı gözetmeden, herkesin doğuştan varlığına inandığımız, insanlık onurunu korumak ve gözetmektir. Esasen bu değeri korumak, yasama ve yürütme organlarının birinci görevi olup yargı ise son tahlilde olabilecek hak ihlallerini ortadan kaldıran güçtür." dedi.

ADALET VURGUSU

'Adil olmak herkes için gereklidir' diyen Kılıç, "Ancak yargı mensupları için olmazsa olmaz gerekliliktir. Hakimin vicdanına emanet edilen insanlık onurunu ancak adaletle yüceltebiliriz. Bu nedenledir ki dünyadaki yargı kuruluşları belirtilen amacı gerçekleştirmek üzere güç birliği yapmaktadır. Hak ihlallerinin doğurduğu olumsuzluklar, küresel dünyada sınırları aşarak uluslararası kurumların doğmasını ve ortak bir vicdan denetiminin varlığını zorunlu kılmıştır. Bu kapsamda Avrupa'da pek çok uluslararası kuruluşa üye olmamıza rağmen, Asya Anayasa Mahkemesi Birliği'nin de ortak paydamız olan insan onurunun korunmasına önemli katkılar sağlayacağına olan inancımız nedeniyle dahil olduğumuzu hatırlatmak isterim." ifadesini kullandı.

Kore Anayasa Mahkemesi'nin birliğin dönem başkanlığının ardından Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin dönem başkanlığını devraldığını hatırlatan Kılıç, Türkiyenin dönem başkanlığı içinde Afganistan Anayasa Gözlem Bağımsız Komisyonu, Kazakistan Anayasa Konseyi ve Azerbaycan Anayasa Mahkemesi tam üyeliğe, Gürcistan Anayasa Mahkemesi'nin ise gözlemciliğe kabul edildiğini hatırlattı. Kılıç, şu an itibariyle birliğin 14 üye ve 15 gözlemciye sahip olduğunu ifade etti. Kılıç, ayrıca birliğin dönem başkanlığı görevine de dost ve kardeş ülke Endonezya'ya devretmenin mutluluğunu yaşadıklarını da sözlerine ekledi.

Kılıç, Kore'de meydana gelen kazada hayatlarını kaybedenler için başsağlığı dileklerini ileterek kalplerinin Kore halkıyla birlikte olduğunu belirterek sözlerini tamamladı.

Toplantıda başkan ve üyeler de çeşitli konuşmalar yaparak gündem ve toplantıya ilişkin görüşlerini açıkladı.

CİHAN