Ankara Kulisleri erken seçime ne diyor? Senaryolar, formüller, iddialar...

Sonhaberler.com | Haber Merkezi

Ankara'da erken seçim hareketliliği yaşanıyor. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin dünkü erken seçim çağrısından sonra Ankara kulislerinde yaşanan hareketliliği, iddiaları, senaryoları ve formülleri Ankaralı gazeteciler bugünkü köşelerinde yazdı. Biz de o yazıların ilgili bölümlerini sizler için derledik. İşte Ankara Kulislerinde konuşulanlar: 

MEHMET ACET (Yeni Şafak): 

Dün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin grup toplantısında yaptığı erken seçim çağrısı, epeyce süredir kokusunu aldığım için bana sürpriz gelmedi.

Böyle konularda ciddiyetinizi korumak için, ‘verili’ konuşup, parçaları doğru biçimde birleştirerek okuyucunun karşısına geçmeniz zorunludur.

Takriben 50 gün önce, 28 Şubat günü bu köşede çıkan “Ankara’da erken seçim egzersizleri” başlıklı yazımda erken seçim ihtimaline dair ‘verileri’ sizlere aktarmıştım.

Şartların olgunlaştığını gösteren, bir nevi Bahçeli’nin çağrısını bekleyen gerekçeleri sıralamak, bugün için daha kıymetli hale geldi.

O halde başlayalım:

1-MHP kanadında, erken seçim bağlamında iki aydır, Bahçeli’nin dünkü sözlerinde de izlerini gördüğümüz şöyle bir gerekçelendirme karşımıza çıkıyordu:

“Yerel seçimlerde ittifak olmayacak. Ak Parti ve MHP’li adaylar sahaya çıktıklarında birbirleriyle kıyasıya rekabet edebilecek. Bu durum Mart/Kasım döneminde ittifak ruhuna zarar verebilir.

2-Ak Parti cenahında ise, erken seçimin nabzını özel, birebir sohbetlerde daha iyi alabiliyordunuz. Aralarında ekonomi yönetimi içinde sandalye sahibi de olan bazı bakanlar “Erken seçime gitmeliyiz” görüşünü beyan ediyorlardı.

3-Ak Parti’nin ‘mutfağından’ da aynı istikamette sinyaller alıyorduk. Mutfağa, “Siz hazırlıklarınızı erken seçim olacakmış gibi yapmaya başlayın” talimatı çoktan verilmiş, bu yönde çalışmalar çoktan başlamıştı.

4-Hem Ak Parti hem MHP’de erken seçim fikrini canlı tutan ortak gerekçelerden biri ‘2019 senaryoları’ oldu. 2019’da ne olacak, neler gelişecek, 5 yıldır karanlık odalarda pişirilen kirli senaryolar, bu defa 2019 seçimleri için mi hazırlanacak sorusu her iki tarafın da zihnini kemiriyordu. Uluslararası aktörlerin reflekslerini ölçerek yapılan değerlendirmelerde, erken seçim fikrinin ‘Oyun bozucu’ rolü hep akıllarda tutuldu.

5-Yapılan kamuoyu araştırmalarına göre Cumhur ittifakı, bugün için en iyi dönemini yaşıyordu. Şubat ve Mart aylarında yapılan anketler, Ak Parti ve MHP’nin güçlü bir desteğe sahip olduğunu gösteriyordu. Üstüne üstlük, CHP’ye yakın araştırma şirketlerinin verileri, CHP’nin kararsızlar dağıtılmadan önceki oyunun yüzde 16’lara kadar gerilediğini gösteriyordu.

6-Ekonomide 7,4’lük ciddi bir büyüme oranı yakalansa da, piyasalarda ‘bekle gör’ tutumu tümden geri çekilmiş değildi. Seçimlerin Kasım 2019’a kalması, en azından bir bölüm yatırımcı/girişimcinin bu bekleyiş halinin uzaması anlamına gelecekti.

7-Bahçeli, 26 Ağustos tarihini zikrederek, Malazgirt 1071 zaferinin çağrışımının hem Ak Parti hem MHP seçmeninde ‘coşku etkisi’ yapacağı düşüncesinden hareket etmiş olmalı.

8-Bununla birlikte, bu tarihin avantajı olduğu kadar bir dezavantajı olduğunu da hesaba katmak gerekir.

Şöyle ki;

26 Ağustos, Cuma günü bitecek olan Kurban Bayramı’nın devamı olan Pazar gününe rastlıyor.

Muhtemelen 9 günlük bayram tatilinin son günü.

9-Öyle bir günde seçim yapmak, ülkeyi şehirlerarası yollarda trafikte kalmaktan sandık başına yetişemeyen milyonlar gibi bir sonuçla baş başa bırakma ihtimali var.

Yaz aylarının tatilciler nedeniyle seçime katılımı düşürdüğüne dair örnekler de yakın dönemde yapılan seçimlerde karşımıza çıkmıştı. Mesela, 2014 Ağustos’unda yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, sanılanın aksine, Ak Partili tatilcilerin seçime katılım oranı daha düşük çıkmıştı.

10-Biraz da bu nedenle son sözü söyleyecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı beklemek gerekiyor. Bahçeli, 26 Ağustos derken, ‘uyum yasalarının yetişmesi halinde’ gibi bir ifade kullandı. Bu durumda, erken seçim takviminin birkaç ay daha ileriye alınması gibi yeni bir mutabakatla karşı karşıya kalabiliriz. 

SERPİL ÇEVİKCAN (Milliyet):

Dün Bahçeli’nin çıkışına ilişkin olarak Ankara kulislerine yansıyanları şu başlıklarda özetlemek mümkün:

1- Bahçeli erken seçim konusundaki niyetini ilk kez açıklamadı. Parti yönetim organlarında konuyu aylar önce masaya getirdi. Türkiye’nin erken seçim şartlarına zorlanabileceğini vurguladı. Gerekçelerini anlattı. Bahçeli iç ve dış olası gelişmelerin yanı sıra milliyetçi oyların hem tavan yaptığı hem de belirleyici olduğu bu kavşakta İYİ Parti rekabetini de göz önüne alarak 2019’a kadar beklenmesini de partisi açısından uygun bulmuyor.

2- Ak Parti ile MHP arasında erken seçim konusunda arka kapı diplomasisi bir süredir devam ediyordu. Başbakan Binali Yıldırım ile Bahçeli’nin yaptığı son görüşmede de konunun gündeme geldiği iddiaları konuşuluyordu.

3- Bahçeli’nin söz konusu açıklamayı yapma nedeni olarak iki senaryodan söz ediliyor. Birincisi, Ak Parti ile birlikte karar alındı, ancak açıklamayı Bahçeli yaptı. İkincisi ise Ak Parti içinde erken seçim isteyen, ancak Cumhurbaşkanı’nın mesafeli duruşu nedeniyle sonuç alamayan bazı isimler devreye girdi.

4- Erdoğan ve Bahçeli’nin Cumhur İttifakı’na atfettikleri önem ve ittifakın çatlamaması için gösterdikleri çaba göz önüne alındığında MHP liderinin erken seçim çağrısını tek başına şekillendirmesi zor görünüyor. Ancak, erken seçim tarihi ve açıklamanın zamanlaması Erdoğan ve Ak Parti’nin içine sinen bir takvimlendirmeyi içermiyor.

5- Bugün iki lider arasında gerçekleşecek görüşme belirleyici olacak. Bu görüşme, Erdoğan ve Bahçeli’nin erken seçimin artıları-eksilerinin eldivensiz konuşulacağı bir görüşme olacak. Görüşmeden, Bahçeli’nin teklifinin dondurulması ya da 26 Ağustos 2018’den farklı bir tarihte erken seçime gidilmesi uzlaşması çıkabilir. Seçimlerin zamanında yapılması olasılığı da dillendiriliyor, ancak, “Macun tüpten çıktı” deniyor.

NURAY BABACAN (Hürriyet):

Kulislerdeki iddiaya göre, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Bahçeli’nin açıklamasını kamuoyu ile birlikte öğrendi. Bu nedenle, kendisine yöneltilen sorular karşısında, “Yarın (bugün) kendisiyle görüşeceğiz, kararımızı o zaman açıklarız” demekle yetinen Erdoğan, grup konuşmasını da değiştirmedi ve konuşmasında birkaç kez genel seçimlerin 2019’da olacağına dair vurgu yaptı. 

Erdoğan, grup toplantısından sonra, partinin kurmaylarıyla yaptığı kısa değerlendirmede, Bahçeli’nin sözlerini yeni duyduğunu ve bunun kendisiyle paylaşılmamasına üzüldüğünü dile getirdi.

Yapılan hızlı değerlendirmede, bu konudaki kararın yarın (bugün) yapılacak Bahçeli görüşmesinden sonra verileceği ifade edildi. 

AK Parti içerisinde erken seçimin bundan sonra kaçınılmaz olduğu, 24 Haziran veya 16 Eylül’de yapılmasının daha doğru olacağı konuşuldu. 

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün, Bahçeli ile yaptığı görüşmenin de erken seçim açıklamasıyla ilgisi olmadığı, uyumla ilgili yapılacak çalışmalar nedeniyle daha önce alınan bir randevu olduğu öğrenildi. 

Bahçeli’nin yaptığı açıklamanın tek sonucunun kaçınılmaz bir erken seçim olacağı dile getiriliyor. Bir AK Parti kurmayı, “Bundan sonra erken seçimi kimin istediğinin önemi kalmayacak. Bu tüpten çıkan macun gibi; artık geri koyamazsınız. Bu konu gündeme gelip kamuoyuyla paylaşıldıktan sonra, ‘yok biz yapmıyoruz’ deme şansımız kalmadı. 2019 yılının sonuna kadar bu olasılık askıda dururken, ülkeyi yönetemezsiniz. Tarih revize edilir ama erken seçim yapılır” dedi.

İKİ AY ÖNCE SÖYLEMİŞTİK

Edinilen bilgiye göre, önceki gün Erdoğan başkanlığında yapılan MYK toplantısında, bu konu hiç açılmadı. Erken seçimi ilk kez Devlet Bahçeli’den duyan çok sayıda parti yöneticisi olduğu biliniyor. AK Parti kurmaylarına göre, MHP Lideri, geçmişte örnekleri olduğu gibi AK Parti’ye “erken seçim” dışında seçenek bırakmadı. Bazı parti kurmayları, “Bahçeli’nin böyle bir hazırlık içinde olduğunu ve bunu her an yapabileceğini, parti yönetimine iki ay öncesinden söylemiştik” dediler. 

Siyaset gündemi hızla erken seçime dönerken, bu olasılık 2018’in ilk günlerinden beri kapalı kapılar ardından konuşuluyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçen ay az sayıda kurmayıyla yaptığı toplantıda kendisine, ‘erken seçime gidilmesinin avantaj ve dezavantajlarının en azından araştırılması’ telkininde bulunulduğu biliniyor. 

Hürriyet’in haberleştirdiği bu değerlendirmenin ardından, Mart 2019’daki yerel seçim sonrası bir genel seçimin dezavantaj yaratabileceği, bu süreçte radikal kararlar alınamayacağı için ekonomik göstergelerin kötüleşme olasılığı olduğu saptamaları yapıldığı biliniyor. Erken seçimin hemen ardından yapılacak yerel seçimlerde seçmen tercihlerinin iktidardan yana olacağı, bu nedenle, önüne 5 yıllık yeni bir süreci alan iktidarın güçlü olacağı, halen kayyumda olan 120 belediyenin el değiştirmeden erken seçime gitmenin avantajı olacağı da kulislerde konuşuluyordu. Bu analizleri yapan siyasiler, İYİ Parti’nin genel seçime girmesiyle ilgili çıkacak yasal engellerin de MHP açısından önemli olduğu ifade ediyorlar.

DENİZ ZEYREK (Hürriyet):

Deniz Zeyrek kulislerden edindiği bilgileri şöyle anlattı: 

Bir meslektaşım “gitti bizim erken rezervasyon” dedi. “Neden” dediğimde “Bahçeli’nin açıkladığı tarih(26 Ağustos 2018) 9 günlük bayram tatiline denk geliyor ve biz de ucuz olsun diye erken rezervasyon yapmıştık” yanıtını aldım.

“Bahçeli Erdoğan’dan habersiz yapmaz böyle bir şey” diyen bir iktidar milletvekili, sözlerini “Artık CHP’liler düşünsün, onların seçmenler yine tatilde yakalanacak” esprisi ile sürdürdü.

Ancak bir başka AK Parti milletvekili aynı fikirde değildi. O da Bahçeli’nin Erdoğan’dan habersiz bu çıkışı yaptığını savunarak, “Sayın Cumhurbaşkanı dayatmaları sevmez. O nedenle erken seçime gitse bile o seçim 26 Ağustos’ta olmaz” yorumunu yaptı.

AK Parti’nin TBMM’deki önemli isimlerinden biri yanımızdan geçiyordu. “Siz ne düşünüyorsunuz” dedim. Yanıtı çok net oldu: “Bahçeli’nin konuşmasından sonra ok yaydan çıkmış oldu. 26 Ağustos’ta olmasa bile erken seçim gündeme girdi...”

Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül daha temkinliydi ve “partinin yetkili kurulları değerlendirir” diye geçiştirdiler  soruları.

Cumhurbaşkanı Erdoğan önümüzden geçerken “değerlendirmeniz olacak mı” sorusuna “Şimdilik düşünmüyorum” karşılığını verdi. Ardından da bugün Bahçeli ile görüşmesini hatırlattı.

Bu açıklamadan sonra AK Partililerin yanıtları da “yarını bekleyelim”e dönüştü.

BAKAN GÜL BAHÇELİ İLE NE GÖRÜŞTÜ

Bu arada Adalet Bakanı Gül’ün, önce MHP lideri Bahçeli, ardından da Erdoğan ile görüşmesi heyecan yarattı. Bakan Gül’e “Ziyaretiniz bugün mü belli oldu yoksa eskiden alınmış bir randevu muydu” diye sordum. “Önceden belliydi” dedi. Biraz araştırdım. Gül’ün randevuyu Bahçeli’yi 16 Nisan’ın yıldönümünde yapmayı planladıkları bir toplantıya davet etmek için istediğini ve geçen Cuma Gül’e randevu verildiğini öğrendim.

TBMM KULİSİNDE SORULAN SORULAR VE YANITLAR

TBMM koridorlarında uzun süre kaldım. Orada en çok sorulan soruları ve duyduğum yanıtları özetleyerek aktarmak istiyorum:

1- AK Parti ve MHP geçen haftaya dek “erken seçim” için ne diyordu?

Gazeteci Talat Atilla, 16 Mart 2018 günü köşesinde “Erken seçimi Bahçeli isteyecek” diye yazmıştı. Bu iddia başka gazeteciler tarafından da tekrarlanıp gündemde tutulunca hem MHP hem AK Parti tepki göstermiş, iddiayı yalanlamıştı. Bahçeli ve yardımcısı Prof. Semih Yalçın erken seçim olmayacağı konusunda çok net konuşmuştu.

On gün önce canlı yayında NTV’den Özgür Akbaş’ın “Sayın Bahçeli bir çıkış yapar ve erken seçim isterse ne olur” sorusunu yanıtlayan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı da “Sadece çıkış yapmış olur. Erken seçim olmayacak, şiddetle karşıyız” karşılığını vermişti. 

Diğer taraftan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım, Parti Sözcüsü Mahir Ünal, defalarca seçimlerin zamanında olacağını ifade etmişti. Başbakan Bekir Bozdağ’ın erken seçim sorularına yanıtı “kaç defa tekrar edeceğiz, seçimler zamanında yapılacak” olmuştu.

2 - Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bahçeli’nin böyle bir açıklama yapacağından haberdar mıydı?

Genel kanaat, haberi olmadığı yönündeydi. Bunun en büyük göstergesi, Erdoğan’ın grup konuşmasında üç kere seçimlerden söz edip 2019 tarihini vermesiydi. Başka bir gösterge de Bahçeli’nin “böyle bir açıklama yapacağınızdan cumhur ittifakındaki ortaklarınızın haberi var mıydı” sorusuna “hayır” yanıtını vermesiydi. Başbakan Yıldırım ve TBMM’deki bütün AK Partililer de Bahçeli’nin çıkışını “sürpriz” olarak karşılıyordu.

3- Bahçeli neden 26 Ağustos’u seçti?

O tarih, Malazgirt Zaferi’nin ve 30 Ağustos’ta zaferle noktalanan Büyük Taarruzun başlangıcının yıldönümüydü. Diğer tarafından bu yıl Kurban Bayramı tatili 26 Ağustos’ta bitiyordu. Bir başka yorum kongre sürecini tamamlayamayan İYİ Parti’nin o tarihte seçime giremeyeceği idi. Ayrıca 3 aylığına uzatılınca 20 Temmuz’da bitecek OHAL bir daha uzatılmazsa, seçimlere OHAL’siz gitme durumu da ortaya çıkabilirdi.

4- İYİ Parti seçimlere ne zaman girebilir?

“İYİ Parti 1 Nisan’da kongre yaptığı için 1 Ekim’den sonraki seçimlere katılabilir” yorumları yapılıyor. Ancak, İYİ Parti’nin CHP’nin de desteği ile TBMM’de 20 milletvekili ile grup kurarak bu engeli aşabileceğine dikkat çekiliyor. Bir başka seçenek de Demokrat Parti ismi ile seçimlere katılım. AK Partililer, seçim tarihinin “İYİ Parti’nin seçimlerine girmemesi” fikri üzerinden belirlenmesi halinde halkın tepkisini çekeceği ve ters tepeceği görüşünü de savunuyor.

5 - Uyum yasaları o tarihe yetişir mi?

Uyum yasalarını hazırlayan komisyondaki bir yetkiliye sorunca “Biz seçimler 2019’da yapılacak gibi çalışıyoruz. Daha yapacak çok iş var ama istenirse yetiştiririz.”

6- Erken Seçim olacak mı olmayacak mı?

Soruyu yönelttiğim siyasetçiler ile meslektaşlarımın yanıtlarından şu sonucu çıkardım:

“Erken seçim ihtimali daha yüksek ama 26 Ağustos’ta değil, Ekim ya da Kasım’da olur. Bir ihtimal de Cumhurbaşkanı Erdoğan, uluslararası konjonktürü gerekçe gösterip Bahçeli’yi seçimlerinin zamanında yapılması konusunda ikna edebilir.”

ABDULKADİR SELVİ (Hürriyet):

Abdülkadir Selvi Ankara kulislerinde yaşanan hareketliliği şöyle anlattı:

...

ÜÇ SENARYO

Bahçeli’nin açıklamasına ilişkin olarak üç senaryo üzerinde duruluyor.

1- Bahçeli, AK Parti ile danışıklı dövüş içinde bu açıklamayı yaptı.

2- AK Parti’de erken seçim isteyenler, Erdoğan’ı ikna edemeyince tezlerini Bahçeli üzerinden devreye soktular.

3- Bahçeli, kimseyle konuşmadan kendi değerlendirmeleri doğrultusunda bu kararı aldı.

Tabii MHP Lideri’nin 3 Nisan’da MHP grup toplantısında, ”Zamanında yapılan, yapılması gereken seçimlerle Türkiye nefes alacak, önünü görecektir” demesi üzerine erken seçim lobisinin bir umudunun daha sona erdiğini yazmıştım. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın erken seçime karşı çıkan açıklamalarını yansıtıp, “Erken seçim yok. Seçimler zamanında yapılacak” yazıları yazmış birisi olarak yarın ki görüşmenin önemli olduğu kanaatindeyim.

Erken seçimde AK Parti-MHP ittifakının daha avantajlı olduğu, henüz Cumhurbaşkanı adayı bile belirleyemeyen, ittifak yapıp yapmayacağı belli olmayan muhalefetin hazırlıksız yakalandığı, İYİ Parti’nin seçimlere girememe ihtimalinin MHP’yi cezbettiği gibi değerlendirmelerini önemli ama eksik buluyorum. Erdoğan’ın siyaset tarzına uymuyor.

Peki Bahçeli’nin açıklaması ile artık erken seçim kaçınılmaz diyebilir miyiz? Erdoğan-Bahçeli görüşmesi gerçekleşmeden yapılacak yorumlar erken olur.

ERKEN SEÇİM FORMÜLLERİ

Bu görüşmeden ne bekleniyor?

1- Bahçeli’nin ilan ettiği 26 Ağustos tarihinde erken seçimlere gidilir.

2- Erdoğan, Bahçeli’yi zamanında yapılacak seçime ikna edebilir.

3- Yeni bir seçim tarihi belirlenir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın erken seçim açıklamasından memnun olmadığı belliydi. Erken seçimde ilk sözü Bahçeli söyledi ama son sözü Erdoğan söyleyecek.