Amerikalı ve Kanadalı hanımlar 300 yıllık tezgâhlarda ipek kumaş dokuyor

ABD'li ve Kanadalı hanımlar "Harry Potter", "Savaşçı" ve "Truva" filmlerindeki kostüm kumaşlarının üretildiği Muğla’da, ipek el dokumacılık sanatının inceliklerini öğreniyor. 300 yıllık tezgâhların başına geçen kadınlar, ipek el dokuması yapmayı öğreniyor.

Menteşe ilçesine bağlı Yeşilyurt beldesinde vatandaşlar, 300 yıllık geçmişe sahip el dokuma tezgâhlarında ipek dokumacılığı sanatını sürdürmeye çalışıyor. Buralarda dokunan kumaşlar, Hollywood filmlerine kostüm yapımında bile kullanılıyor. Yeşilyurtlular, 300 yıldan bu yana ipekböcekçiliği yaparak evlerinin altına kurdukları tezgâhlarla geçimlerini sağlamış. 1993 yılında tütün ekimi cazip bir gelir kaynağı olmaktan çıkınca Türkiye'nin ilk kadın valisi Lale Aytaman'ın da desteğiyle ipek el dokumaları tekrar canlanmış. Önce Vakko ve Beymen gibi markalara satılmış, ardından Hollywood'a açılmış. Mahalli dokumalardan üretilen kostümler, film kostümü koordinatörü Jeeda Barford aracılığıyla Savaşçı, Harry Potter ve Truva filmlerinin setlerine girmiş. Truva'da Sparta Kraliçesi Helen'i oynayan Diana Kruger'in bütün kostümlerinin kumaşları Yeşilyurt'ta dokunmuş. Burada dokumalar, halen Karacan ailesinin sahip olduğu Karacan Yöresel El Dokuma Atölyesi'nde yapılıyor. Ününü dünyaya duyuran ipek kumaşlarına, yerli ve yabancı turistler de büyük ilgi gösteriyor. Atölyeye zaman zaman gelen turistler, ipek dokumacılığını yerinde görerek alışveriş yapıyor. Bunlardan biri de ABD’li emekli bankacı Sue Willingham. Yeşilyurt'taki atölyeyi görmek için 2008 yılında Türkiye’ye gelen Willingham, kısa bir süre bilgi aldıktan sonra ülkesine döndü. Geçen yıl ise atölyenin işletmecisi Zeynep Karacan’a mektup yazarak, ipek el dokumacılık sanatını öğrenmek istediğini bildirdi. Olumlu cevap alan Willingham, Kanada’dan kızı Janet Dawson ve arkadaşı Sandra Gillis ile birlikte önceki gün Muğla’ya geldi. Karacan Yöresel El Dokuma Atölyesi'nde, ipek el dokumacılığının inceliklerini öğrenmek için tezgâhın başına geçerek çalışmaya başladılar.

Sue Willingham, bankadan emekli olmasına rağmen bu tür el dokuma işlerine meraklı olduğunu belirterek, "Altı sene evvel Muğla'daydım. El dokuma atölyesi bulmak için sordum, Yeşilyurt'a geldik. Daha sonra ülkemize döndük. Kızım, arkadaşım ve ben, buraya tekniklerini öğrenmek için geldik. Buradaki aile bizi davet etti, geldik ve çok güzel şeyler oluyor. Dokuma tezgâhında iş yapmak biraz zor. Teknik başka bizimkinden ama oluyor." dedi.

İşletmeci Karacan ise beldelerine ilk defa 2008 yılında ABD ve Kanada’dan geldiklerini anlatarak, "O zaman sadece atölyemizi merak ettikleri için gelmişlerdi. Hem atölyemizi gezdiler hem de mağazamızdan küçük alışverişler yaptılar. Öğrendik ki ABD ve Kanada'da kendilerine ait küçük atölyeleri varmış. Bizim gibi kendi memleketlerinin geleneksel sanatlarını, el emeği ürünlerini üretiyorlarmış. Bize mektup yazdılar, 'Önümüzdeki sene size gelmek istiyoruz. Bizim tekniklerimizin yanında sizin tekniklerini öğrenmek istiyoruz. Bize müsaade eder misiniz?' dediler. Biz de kabul ettik. Bizim için de güzel bir deneyim oluyor şu an. Onlar bize farklı şeyler gösteriyorlar, biz de bizim yaptıklarımızı gösteriyoruz." şeklinde konuştu.

Kendi tekniklerinde değişiklikler olmasına rağmen temelde dokuma yaptıkları için birbirlerinin dilinden anladıklarını kaydeden Karacan, "Biz onların, onlar da bizim dilimizi çok iyi bilmiyor ama yine de çok iyi anlaşıyoruz, çünkü aynı meslek üzerinde konuşmanın verdiği işaretle bile anlaşılabilirlik ortaya çıkıyor. Çok güzel bir çalışma oluyor. Üç günlük eğitim alacaklar. Çözgünün nasıl yapıldığını, tezgâha nasıl taktığımızı, desenlemeyi nasıl yapıyoruz, bir dokumanın ipliğinin hazırlanmasından dokunmanın son aşamasına kadar nasıl yaptığımızı birlikte paylaşarak öğreniyoruz." dedi. CİHAN