GRAFİKLİ - Dünya liderleri, küresel insani yardım sistemini masaya yatıracak

ANKARA (AA) - SULTAN ÇOĞALAN - Türkiye'nin ev sahipliğinde ilk defa düzenlenecek ve insani yardım alanındaki sorunlara çözüm yollarının bulunmasının amaçlandığı Dünya İnsani Zirvesi, 23-24 Mayıs tarihlerinde 60'a yakın devlet ve hükümet başkanının katılımıyla İstanbul'da gerçekleşecek.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un girişimiyle, BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi'nin (UNOCHA) organizasyonunda yapılacak zirvede, insani alanda yaşanılan sorunlara çözüm yolları bulunması amaçlanıyor.

İlk Dünya İnsani Zirvesi'ne, 60'a yakın devlet, hükümet başkanı, ayrıca bu sayıda da bakan düzeyinde katılım bekleniyor. Zirvede, sivil toplum kuruluşları, uluslararası yardım örgütleri, özel sektör ile aynı zamanda krizlerden etkilenen toplulukların temsilcilerinin katılımıyla yaklaşık 6 bin kişi ağırlanacak.

Zirve, 23 Mayıs'ta BM Genel Sekreteri Ban ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yapacağı açılış konuşmalarıyla başlayacak.

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Kuveyt Emiri Sabah Al Ahmed Al Sabah, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Yusuf ve Lübnan Başbakanı Tamam Selam'ın katılmasının beklendiği zirvede, küresel liderlerin "İnsanlık Gündemi" belgesini daha ileriye taşımak adına taahhütlerini ilan edecekleri oturumlar yapılacak, dünyanın insani krizler bağlamında karşı karşıya olduğu sorunlara yönelik liderlerin güçlü taahhütlerini getirebilecekleri yüksek düzeyli yuvarlak masa toplantıları düzenlenecek.

Küresel insani gündemin diğer unsurlarını içeren 12 başlıkta daha teknik düzeyde gerçekleştirilecek özel toplantıların da yapılacağı zirvedeki etkinlikler, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda gerçekleştirilecek. İstanbul Kongre Merkezi'nde ise ilgili taraflara insani faaliyetler çerçevesindeki çalışma, ürün ve programlarını sergileme imkanı sağlanacak.

Zirvede, 7 yuvarlak masa toplantısı, 15 özel oturum ve 120 yan etkinlik düzenlenecek.

Zirvenin sonunda hazırlanacak rapor ise Genel Sekreter Ban tarafından BM Genel Kurulu'na sunulacak. Zirve sırasında hem üye ülkelerden hem de özel sektör ve sivil toplum örgütlerinden taahhütler alınacak.

- Zirve, insani yardım çabalarının geleceğine ilişkin gündem oluşturmayı amaçlıyor

Dünyada milyonlarca kişi çatışmalar ve şiddet nedeniyle yerlerinden edilirken, her yıl 218 milyon insan doğal afetlerden dolayı mağdur oluyor. Bu afetlerin dünya ekonomisine maliyeti ise 300 milyar doları aşıyor.

Günümüzde insani yardıma muhtaç olanların sayısı hızla artarken, yardım sistemini de daha etkin müdahale yöntemleriyle geliştirme ve mevcut kaynakları en verimli şekilde kullanma mecburiyetiyle karşı karşıya bulunuluyor. Zirve, bu çerçevede ilgili tüm paydaşların katkılarıyla mevcut küresel insani sistemin karşılaştığı sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirilmesini, insani yardım çabalarının geleceğine ilişkin gündem oluşturmayı amaçlıyor.

Yaşanan iç karışıklık ve savaşlar, ekonomik uçurumun giderek derinleşmesi ve kaynakların sınırlılığı gibi nedenlerden dolayı küresel insani yardım sistemi günümüz insani krizlerine cevap vermekte etkili çözümler üretemiyor. İnsani krizlerin yaklaşık yüzde 80'inin silahlı çatışmalardan kaynaklandığı günümüzde bunun sonucu olarak yaşanan kitlesel göçler ve büyük salgınlar bu krizlerin uluslararası sistemi zorlamasına neden oluyor.

Öte yandan, dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan insani kriz, birçok ülkeyi etkileme kapasitesine sahip. Bu nedenle uluslararası aktörlerin, sorumlulukları gereği, ayrıca ahlaki olarak insani yardım kapasitelerini geliştirmesi bekleniyor.

Bu kapsamda, ilk kez organize edilen zirve, ülkelere, uluslararası insani yardım sisteminin eksiklikleri ve yaşanılan zorlukları tespit etmek suretiyle alınacak önlemler konusunda politikalar geliştirme imkanı sağlayacak.

İnsani yardım stratejilerinin ve acil durumlara karşı etkili politikaların belirlenmesinin hedeflendiği zirvede, Türkiye katılımcı ülkelerle acil ve insani yardım konularındaki deneyimlerini paylaşacak.

- Türkiye, dünyada en fazla sığınmacı ağırlayan ülke

Türkiye, son yıllarda insani yardım alanında ortaya koyduğu farklı yaklaşım, sergilediği performans ve dünya çapında takdir gören faaliyetleriyle küresel sistemde artık öncü ülke konumunda bulunuyor.

Yüzlerce yıldır ülkelerindeki zulümden kaçan milyonlarca insana kucak açan Anadolu coğrafyası, şimdi de bölgesindeki iç karışıklık veya savaşlar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan yaklaşık 3 milyon sığınmacıyı barındırıyor.

Resmi verilere göre, Türkiye 2,7 milyonunu Suriyelilerin oluşturduğu bu sığınmacılar için 2011’den bu yana yaklaşık 10 milyar dolar harcadı.

BM verilerine göre ise Türkiye bugün dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke.

Türkiye'nin gerçekleştirdiği kalkınma yardımları 2002'de 85 milyon dolar iken, bu oran 2014'te 3 milyar 591 milyon dolara yükseldi. Türkiye'nin toplam dış yardımı 2014'te bir önceki yıla göre yüzde 47 artarak 6,4 milyar dolara çıkarken, resmi kalkınma yardımları son 12 yılda 42 kat arttı.

Türkiye, gerçekleştirdiği resmi insani yardımlarla dünyanın en büyük donör ülkeleri arasında yer alıyor. 2014 yılında yaptığı 1,6 milyar dolar tutarındaki resmi insani yardımla ABD ve İngiltere’nin ardından dünyanın üçüncü en büyük donör ülkesi olan Türkiye, bu yardımın milli gelire oranı dikkate alındığında ise dünyanın "en cömert" donör ülkesi olarak öne çıkıyor.

Öncül verilere göre, Türkiye'nin 2015'te yaptığı resmi kalkınma yardımı da 3 milyar 913 milyon dolara ulaştı. Yardımların önemli kısmını Suriyeli misafirlere yapılan harcamalar oluşturdu. Dünyada en fazla sığınmacıyı ağırlayan Türkiye'de iç savaştan kaçan Suriyelilere yönelik 26 barınma merkezinde, insani yardımın ötesinde eğitim, sağlık, sosyal ve diğer alanlarda hizmet sunuluyor. Başbakanlık AFAD’ın verilerine göre, kamplardaki 272 bini Suriyeli olmak üzere toplam 281 bin 935 sığınmacı barınıyor.

Sağlık alanında 2011’den bu yana barınma merkezlerinde 5 milyon 86 bin 471 poliklinik hizmeti verildi, 945 bin 576 kişi hastaneye sevk edildi. Hastane verilerine göre ise sığınmacılara yönelik 6 milyon 156 bin 660 poliklinik hizmeti verilirken, 480 bin 204 kişi yatarak tedavi edildi ve toplam 325 bin 360 ameliyat yapıldı. Bugüne kadar 151 bin 746 Suriyeli bebek Türkiye'de dünyaya gözlerini açtı.

Kamplardaki bin 211 derslikte okul öncesi 6 bin 857, ilkokul 42 bin 491, ortaokul 20 bin 51 ve lise 9 bin 308 olmak üzere toplam 78 bin 707 öğrenci eğitim görüyor. Türkiye'deki devlet okulları da dahil olmak üzere eğitim alan Suriyeli öğrenci sayısı ise 325 bin'e ulaştı.

Yetişkinlere yönelik devam eden 298 kursta toplam 13 bin 936 kişi eğitim alıyor, daha önce düzenlenen 2 bin 36 kurslardan da toplam 61 bin 749 Suriyeli faydalandı.