Fransa'nın Cezayir işgalinden geriye kalan "kafatasları"

CEZAYİR (AA) - Fransa'nın 1962'de sona eren 132 yıllık sömürge döneminde Cezayir'de işlediği suçlar, Paris'teki müzede muhafaza edilen ve Cezayirli direnişçilere ait olduğu belirlenen kafatasları ile yeniden gündeme geldi.

Fransız basınında yer alan haberlere göre, başkent Paris'te arkeoloji eserlerinin sergilendiği İnsan Müzesi'nde bulunan 18 binden fazla kafatasından 500'ünün kimlik tespiti yapıldı. Bunlardan 36'sının 19. yüzyıl ortalarında Fransız işgaline karşı mücadele eden Cezayirli direniş liderlerine ait olduğu belirlendi.

Aslında, Cezayirli direnişçilere ait kafataslarının Paris'teki İnsan Müzesi'nde bulunduğunu ilk defa 2011 yılında Cezayirli tarihçi Ali Ferid Bilkadi ortaya çıkardı. Bu konuda uzun yıllar kapsamlı araştırmalar yapan Bilkadi, France 24 televizyonuna yaptığı açıklamada, kafataslarını ve direniş liderlerinin özelliklerine ait bazı ayrıntıları fotoğrafladığını anlattı.

- "Kafataslarının yeri müze değil Cezayir toprakları"

Bilkadi, "Bu kişiler arasında Fransa sömürgesine karşı mücadele veren ve 1849'da Ez-Zeatşe savaşını yöneten Şeyh Ahmed Buzeyyan ve aynı savaşta hayatını kaybeden Musa ed-Derkavi ile Fransız askerlerince Kabail bölgesinde öldürülen Şerif Bubegle, Muhtar et-Tiytravi, İsa Hammadi, Ebu Ömer bin Kadide gibi direniş liderleri bulunuyor." diye konuştu.

Kafataslarının yerinin Fransa'daki İnsan Müzesi değil Cezayir toprakları olduğunu belirten Bilkadi, "Kafatasları iade edilmeli. Bu kişiler bir dava uğruna, topraklarını kurtarmak için mücadele etti. Bu nedenle vatan toprağına defnedilmeli." ifadelerini kullandı.

- "Bu kafatasları meydanlarda sergileniyordu"

Fransız tarihçi Pascal Blanchard ise söz konusu kafataslarının sömürge ordusu tarafından direniş güçlerine karşı kazanılan zaferin göstergesi olarak Fransa'ya gönderildiğini, bugün ise antropoloji uzmanlarının dikkatini çeken bilimsel bir konuya dönüştüğünü söyledi.

Savaş döneminde Cezayirlilere 'liderlerinizi öldürdük' mesajı vermek için direniş liderlerinin başlarının kesildiğini ve meydanlarda sergilendiğini aktaran Blanchard, kafataslarının ortaya çıkmasıyla başlayan tartışmaya ilişkin, "Cezayir'de gerçeklerin konuşulmadığı sömürge dönemi geride kaldı ve bir daha geri gelmeyecek." diye konuştu.

- Kafatasları müzede özel bir bölümde saklanıyor

Fransa Ulusal Doğa Tarihi Müzesi Koleksiyonlar Direktörü Michel Guiraud, söz konusu kafataslarının bu insanların çocukları ve torunları için büyük değer taşıdığını, dolayısıyla Fransa ile Cezayir arasında tartışmaya neden olmaması için müzede sergilenmediğini ve özel bir kısımda muhafaza edildiğini kaydetti.

Fransız basınına konuşan Cergy-Pontoise Üniversitesinden İbrahim Senusi de kafataslarının Cezayir'e gönderilmesi gerektiğini söyledi. Bu konuda kampanya başlatarak, 30 binden fazla imza toplayan Senusi, mücahitlerin kafataslarının, canlarını uğruna feda ettikleri vatan toprağına iade edilmesi ve gelecek nesiller için tarihi gerçeğin ortaya çıkması gerektiğini dile getirdi.

İnsan hakları örgütleri ve tarihçiler, Fransa'nın 1830-1962 yılları arasındaki sömürge döneminde Cezayirlilere yönelik katliamlar gerçekleştirildiğini ve yüz binlerce kişinin tehcir edildiğini belirtiyor.

Cezayir İnsan Hakları Savunma Birliği, sömürgesi döneminde yaklaşık 10 milyon kişinin öldürüldüğünü kaydediyor.

Cezayir, Fransa'ya söz konusu suçları kabul edip mağdurlar için tazminat ödemesi çağrısında bulunurken, Fransa ise eski defterleri kapatıp geleceğe bakmak gerektiğini savunuyor.