Filipinler'de Bangsamoro Temel Yasası tasarısı hükümete sunuldu

ANKARA (AA) - Filipinler'de Müslüman direnişçiler, hükümet ile vardıkları barış anlaşması kapsamında hazırladıkları yeni Bangsamoro Temel Yasası (BTM) tasarısını Devlet Başkanı Roderigo Duterte'ye sundu.

Filipinler'de yayın yapan Philipine Star gazetesinin internet sitesinde yer alan habere göre, Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC), barış anlaşması kapsamında ülkenin güneyinde Müslüman nüfusun yoğun olarak yaşadığı Mindanao eyaleti ve çevresindeki adalara özerlik tanıması öngörülen BTM önerisini hükümete iletti.

- "Şiddet yanlısı aşırılıkçılığa karşı en iyi panzehir"

Bangsamoro Geçiş Komisyonu Başkanı ve MİCK Başkan Yardımcısı Cafer Gazali, Manila'da düzenlenen törende, Duterte'ye belgeyi bizzat elden teslim etti. Cafer, "Yasa, şiddete ve aşırılıkçılığa karşı en iyi panzehir olacak." dedi.

Duterte de önerinin sunulmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, yasa taslağının Kongre'den geçmesi için her türlü desteği vereceğini belirtti.

Önerinin sunulmasından önce de bir araya gelen hükümet ve MİKC heyetleri, tasarının kongreden geçmesi ve ardından halk oylamasıyla kabul edilerek onaylanabilmesi için ortak bir yol haritası oluşturma konusunda anlaşmaya vardı.

"Bangsamoro Kapsamlı Anlaşması" adı verilen barış sürecinin hükümet uygulama heyetine başkanlık eden Irene Santiago, söz konusu yol haritasının kamuoyunda özerklik konusunda birleştirci bir siyasi irade sağlamayı amaçladığını vurguladı.

- Yol haritası

Üzerinde uzlaşmaya varılan yol haritasına göre, aralık ayına kadar yasanın kongreden geçirilmesi için destek aranacak. Duterte, BTM'nin kongrede öncelikli olarak görüşülebilmesi için taslağı "acil" koduyla meclise sunacak. Tasarının yıl sonuna kadar yasalaşarak meclisten geçmesi öngörülüyor.

Ardından 2018'de ocak-mayıs arasında yasanın halk oyuna sunulması bekleniyor. Bölge halkı yasanın hayata geçip geçmeyeceğine karar vermek için sandık başına gidecek. BTM'nin kabulü sonrasında ise siyasi özerkliği hayata geçirmek üzere Bangsamoro Geçiş Otoritesi kurulacak ve bu organ yeni siyasi yapıyı ilk serbest seçimlere taşıyacak.

- "Herkes adaletli ve onurlu bir barış istiyor"

Filipinler hükümeti ile MİKC arasındaki Bangsamoro Barış Antlaşması sürecinin Bağımsız İzleme Heyeti Üyesi ve İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Oruç, BTM'nin Filipinler Devlet Başkanı Duterte'ye sunulmasını AA muhabirine değerlendirdi.

Daha önceki devlet başkanı döneminde de bir yasa tasarısının hazırlandığını ancak meclisten geçemediğini hatırlatan Oruç, bu seferki teslimin ise senato ve meclis başkanlarının yanı sıra Hacı Murat İbrahim'in liderliğindeki MİKC'in de katılımıyla daha güçlü bir programla gerçekleştirildiğini belirtti.

İki tarafın da yeni hazırlanan bu temel yasanın meclisten geçmesine yönelik sıkıntı olmadığını güçlü bir şekilde ifade ettiğini aktaran Oruç, özellikle Duterte'nin konuşmasında "bu yasanın olduğu şekliyle meclisten geçmesi için elinden geleni yapacağına dair" söz verdiğini bildirdi. Duterte'nin bu ifadelerinin önemine dikkati çeken Oruç, Başkan Duterte'nin ayrıca "yüzyıllardır Moro halkına yönelik adaletsiz ve kabul edilemez hareket ya da politikaların artık sonuna gelindiği ve barışa kavuşulduğuna" işaret ettiğini söyledi.

Oruç, "Bir devlet başkanı tarafından Morolulara yapılanın haksız ve adaletsiz bir şey olduğunun söylenmesi oldukça önemliydi. Tabi bu temel yasanın Maravi'de meydana gelen sıkıntılar devam ederken, bu şekliyle Başkan'a teslim edilmesi oldukça önemli bir aşama." ifadesini kullandı.

Hüseyin Oruç, hem Hacı Murat İbrahim'in hem de Gazali'nin de konuşmalarında bölgedeki sıkıntılara en güzel cevabın temel yasa olduğunu, özellikle gençlerdeki hayal kırıklığının yasanın meclisten hızlıca geçmesiyle önleneceğini ve DEAŞ'ın bölgedeki etkinliğinin zayıflatılacağını anlattıklarını aktardı.

Müslüman, Hıristiyan ve yerel halkın dini liderlerinin de toplantıda birer konuşma yaptığını belirten Oruç, "Bir kere daha hep birlikte şuna şahitlik etmiş olduk ki burada Hristiyanı da yerlisi de Müslümanları da herkes barış istiyor, adaletli ve onurlu bir barış. İnşallah bu da gerçekleşir diye umut ediyorum." diye konuştu.

- Mamasapano çatışması

Barış yolunda atılan yeni adım, 2015'te barış sürecini çıkmaza sürükleyen Mamasapano çatışmasında yaşananların yeniden kamuoyunun gündemine oturduğu bir döneme denk geldi.

2014'teki barış anlaşmasının üzerinden daha bir yıl geçmişken, barış sürecinin emekleme halinde olduğu bir dönemde, Maguindanao vilayetine bağlı Mamasapano kasabasındaki uzak bir köyde yabancı militanlara yönelik polis operasyonunda, 44 özel harekat polisi, 18 militan ve 5 sivil ölmüştü.

Olay, o günlerde kongreye sunulan ilk BTM'yi destekleyen milletvekillerinin öneriden imzalarını çekmelerine ve yasanın kadük kalmasına yol açmıştı. Olayın ardından barış sürecinin yeniden canlandırılması ancak Duterte'nin 2016'da iktidara gelmesiyle mümkün olmuş, yeni Devlet Başkanı MİKC'den yeni bir BTM hazırlamasını istemişti.