ANALİZ - Hamas'ta Meşal sonrası için "Heniyye" adı ön plana çıkıyor

GAZZE (AA) - ULA ATAULLAH - Hamas Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal'in görev süresinin dolmasına az bir süre kalması ve yeniden aday olamayacağı nedeniyle "liderlik değişimi" tartışmalarının yaşandığı Filistin'de, Meşal sonrası dönem için Hamas Hareketi Siyasi Büro Başkan Yardımcısı İsmail Heniyye'nin adı ön plana çıkıyor. Heniyye'nin hac farizasını yerine getirmek için Gazze'den ayrılarak Mekke'ye gitmesi "başkanlık seçimleriyle ilişkili olabileceği" yorumlarına neden oluyor.

AA muhabirine konuşan siyasi analistler, Heniyye'nin Nisan 2017'de Meşal sonrası siyasi büro başkanlığı için Hamas içinde yapılması beklenen seçimlerde aday olacağı ve hareket içinde gereken desteğe sahip olması hasebiyle siyasi büro başkanlığı şansının büyük olduğu görüşünü dile getirdi.

Hamas'a yakın kaynaklar, Heniyye veya hareketin liderliğine gelmek isteyen herhangi bir kişinin özgürce hareket edebilmesi için Filistin dışında, İsrail tehlikesinden uzak, nispeten güvenli bir yerde bulunması gerektiğini belirtti. Söz konusu kaynaklar, İsrail ablukası ve Mısır yönetiminin izlediği tutum nedeniyle Gazze'den çıkışların ne denli zor olduğu göz önünde tutulursa Heniyye'nin seçimlere kadar Gazze dışında kalabileceğini, siyasi büro başkanlığına seçilmesi halinde de yurt dışında yaşamayı sürdürebileceğini ifade etti.

- "Heniyye içeride ve dışarıda büyük kabul gören bir isim"

Filistinli gazeteci-yazar Teysir Muhaysin, "Heniyye'nin Gazze'den çıkışı, başkan seçilmesine hazırlık anlamındaki ilk aşamayı teşkil ediyor. Heniyye'nin başkan seçileceğini ve Meşal'in izinden yürüyeceğini tahmin ediyorum." dedi.

Hamas içindeki ibrelerin Heniyye'yi işaret ettiğini kaydeden Muhaysin, "Heniyye içeride ve dışarıda büyük kabul gören bir isim. Uluslararası ilişkilerdeki varlığıyla Hamas için siyasi ve mali desteğin artmasını sağlayabilecek bir kişiliğe sahip." dedi.

Ramallah merkezli "El-Eyyam" gazetesi yazarlarından Talal Ukel, Heniyye'nin Hamas'ın liderliğine seçilme ihtimalinin yüksek olduğunu belirterek, "Heniyye'nin Gazze'yi temelli terk etmesi durumunda bir boşluk oluşabilir. Ancak bu durum, şahıslardan ziyade kurumsal bir programla yürüyen hareketi çok da etkilemeyecektir." dedi.

Ukel sözlerini şöyle sürdürdü:

"Heniyye, Hamas'ın başkan yardımcısı olarak görev yapmasının yanı sıra hareketin içeride ve dışarıda yaşadığı zor zamanlarda, Gazze'de bulunup temsilci görevini sürdürmesi ve Filistinli taraflar arasında kabul görmesi, onu başkan olmaya ehil bir kişi kılıyor."

- "Heniyye emin adımlarla liderliğe yürüyor"

Gazze'deki El-Ezher Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Muhaymar Ebu Sada, "Heniyye'nin emin adımlarla Hamas liderliğine yürüdüğünü" ifade etti.

Ebu Sada, "Heniyye'nin tek dezavantajı Gazze'de bulunması olabilir. Kendisi ve ailesinin dost ülkelerden birinde ikamet etmesiyle de önündeki bütün engeller kalkmış olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Heniyye'nin Hamas liderliği için "en uygun kişi" olduğunu dile getiren Ebu Sada, "Heniyye, hareketin kurucularından olması, dışarıda ve içeride kabul görmesi, programlı ve pratik bir kişiliğe sahip olması gibi sebeplerle bu görev için son derece uygun bir isim." ifadesini kullandı.

Hamas Hareketi Siyasi Büro Başkan Yardımcısı İsmail Heniyye'nin 5 Eylül Pazartesi akşamı Refah Sınır Kapısı'ndan geçerek Gazze'den ayrıldığı ve hac farizasını yerine getirmek için Suudi Arabistan'a gittiği açıklanmıştı.

Hamas, Nisan 2013'te Heniyye'nin Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal'in yardımcılığına seçildiğini duyurmuştu.

Hamas her dört yılda kendi içinde yaptığı seçimlerle üyelerini ve Siyasi Büro Başkanı'nı seçiyor. Şu ana kadar bu pozisyonlar için yarışacak isimlere ilişkin Hamas'tan herhangi bir resmi açıklama yapılmadı.

Hamas Hareketi Siyasi Büro Başkanı görevini ilk olarak 1996'da üstlenen ve 2012'de ikinci kez aynı göreve seçilen Halid Meşal, çıkarılan yeni iç tüzük ve kurallara göre üçüncü kez aday olamıyor.

- İsmail Heniyye kimdir?

Hamas Siyasi Büro Başkan Yardımcılığı görevini sürdüren İsmail Heniyye 1963'te Gazze Şeridi'ndeki Eş-Şati Mülteci Kampı'nda dünyaya geldi. İsrail tarafından, 1987'de 18 gün, 1988'de altı ay ve 1989'da da üç yıl olmak üzere "Hamas'ın özel güvenliğinin sorumlusu olduğu" suçlamasıyla tutuklu kaldı. 1999'dan 2004'e kadar, Hamas genel sekreteri Şeyh Ahmed Yasin'in özel kalem müdürlüğünü yapan Heniyye Aralık 2005'te yapılan ve 25 Ocak 2006'da tekrarlanan Filistin Yasama Konseyi seçimlerinde Hamas lideri Halid Meşal'in Şam'da sürgünde bulunmasından dolayı listenin en başında yer aldı. Hamas'ın 132 sandalyeden 74'ünü aldığı seçimler sonucunda Heniyye, 16 Şubat 2006'da Hamas'ın başbakan adayı olarak açıklandı. ABD ve İsrail'in karşı çıkmalarına rağmen 19 Şubat'ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından başbakanlığa atandı. Heniyye Ekim 2006'da Gazze'de konvoyuna düzenlenen saldırıdan ve Mayıs 2007'de de İsrail'in evini hedef alan füze saldırısından sağ kurtuldu.

Gazze Şeridi'ndeki Hamas ile Fetih arasındaki çatışmaların Haziran 2007'de zirveye çıkması üzerine Heniyye, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından görevinden alındı.