"80. Yılında Montrö Sözleşmesi ve Türk Boğazları" paneli

İSTANBUL (AA) - Emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ, Montrö Sözleşmesi'ne bir mucize olarak baktığını belirterek, "Montrö Sözleşmesi'yle Türkiye boğazların sahibi olmuştur ve denetleme imkanına sahip olmuştur aynı zamanda." dedi.

Sarıyer Belediyesi tarafından Yaşar Kemal Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen "80. Yılında Montrö Sözleşmesi ve Türk Boğazları" panelinde konuşan Elekdağ, "Lozan Anlaşması'nın bir eksiği, boğazlar komisyonunun tesis edilmesi, buranın bir askeri bölge olarak ilan edilmesiydi. Montrö Sözleşmesi'yle Türkiye boğazların sahibi olmuştur ve denetleme imkanına sahip olmuştur aynı zamanda." ifadelerini kullandı.

Montrö Sözleşmesi'ni bir mucize gibi gördüğünü belirten Elekdağ, şunları kaydetti:

"Fakat bunun ötesinde bir başka önemli nokta daha var. O zaman büyük deniz devletlerin temsilcisi olarak İngiltere hareket ediyordu. İngiltere'nin o günkü durumu bugünkü ABD gibiydi. Süper güçtü. İngiltere böyle bir güçle konuşuyordu. İngiltere'nin görüşüne göre, geçerli deniz hukukuna göre ki bu deniz hukuku batılılar tarafından belirtilmiştir. Denizci devletlerin haklarına öncelik verir, kıyıdaş devletlerin haklarını ise arka plana atar. Böyle bir ortamda İngiltere'nin görüşü hukuka göre Türk boğazlarından da savaş gemilerinin gündüz-gece tamamen bildirim yapmadan geçmeleri ve kıyıdaş devlet olan Türkiye'nin hiçbir denetimi olmamasıydı. Yaklaşım buydu. Hukukta bunu destekliyordu büyük ölçüde. Buna mukabil Rusya Karadeniz'e tümüyle bir iç deniz olarak bakıyor, burası onun nüfuz havzası. Türkiye böyle bir ortamda dengeyi bulmuştur. Montrö’ye bir mucize olarak bakarım. Bilhassa 14. ve 18. maddeleri. Ve bu mucize Atatürk sayesinde gerçekleştirilmiştir. Söylediğim gibi onun stratejik dehası, zamanlaması, konjonktürü iyi ölçmesi."

Panelde, emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ'ın yanı sıra, Prof. Dr. Sezer Ilgın ve Uluslararası Denizcilik Örgütü'nde (IMO) boğaz müzakereleri üzerine 6 yıl görev yapan emekli Deniz Subayı Kaptan Ayhan Çekiç de birer konuşma yaptı.