TUSAŞ, ilk F-35’in gövdesini teslim etti

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ ) ortak yapım taarruz uçağı F-35'in, orta gövde bölümü tamamlandı. Uçağın en karmaşık bölümü olan gövdesinin Türkiye'de üretimine bundan sonra da devam edilecek.

Türkiye’nin ‘Müşterek Taarruz Uçağı Projesi’ programına 2002 yılında dahil olduğunu ve 2007 yılında 400 F-35 uçağı için orta gövdenin TAİ-TUSAŞ’da üretimi için anlaşmaya varıldığını belirten Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel, “F-35 uçakları için üretilecek orta gövde çalışmaları için 3 milyon dolarlık bir sözleşme imzalandı. Bunun yanı sıra TAİ tarafından kompozit parça, adaptör ve diğer ürünlerde üretilmekte. Bu kapsamda TAİ tarafından bu proje kapsamında üretilen iş hacmi 4,5 milyara ulaşmakta. Proje kapsamında HAVELSAN, Kale ve Mİkes firmalarımızda ürettiği değişik ürünlerde halen 7,5 miyar dolara varan bir iş hacmi bu projede yer almakta.” diye konuştu. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 9 ülke tarafından yürütülen ‘Müşterek Taarruz Uçağı Projesi’ kapsamında ülkemizin söz konusu uçaklardan 100 adet alması planlanıyor. Türkiye için ilk teslimatın 2015 yılında yapılması hedefleniyor.

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 9 ülke tarafından yürütülen ‘Müşterek Taarruz Uçağı Projesi’ kapsamında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) tarafından üretimi tamamlanan ilk F-35 uçağı orta gövdesinin teslimat töreni yapıldı. Kazan’daki TUSAŞ Tesisleri gerçekleştirilen ‘İlk Orta Gövde’nin projede müşterileri olan Northrop Grumman (ABD) ve Lockheed Martin (ABD) firmalarına teslim törenine Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal Yardımcı, ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Francis Ricciardone, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, Lockheed Martin F-35 Programı Entegrasyon ve İş Başkan Yardımcısı Steve O’Bryan, Northrop Grumman F-35 Programı Başkan Yardımcısı Brian Chappel ve birçok davetli katıldı.

Programda TUSAŞ tarafından yürütülen projeler ile ilgili bir sinevizyon gösterimi yapıldı. Sinevizyonda üretim tesisleri, test merkezleri ve yürütülen projeler ile ilgili ayrıntılı bilgiler yer aldı.

PROJE KAPSAMINDA TAİ 4,5 MİLYAR DOLARLIK BİR İŞ ALDI

Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel, Türkiye’nin ‘Müşterek Taarruz Uçağı Projesi’ programına 2002 yılında dahil olduğunu ve 2007 yılında 400 F-35 uçakları için orta gövdenin TAİ-TUSAŞ da üretimi için anlaşmaya varıldığını söyledi. F-35 uçakları için üretilecek orta gövde çalışmaları için 3 milyon dolarlık bir sözleşme imzalandığını belirten Demirel, “TAİ’nin F35 için ürettiği parçanın en büyüğü orta gövde. Bunun yanı sıra TAİ tarafından 4,5 milyara varan kompozit parça,adaptör ve diğer ürünlerde üretilmekte. Bu kapsamda TAİ tarafından bu proje kapsamında üretilen iş hacmi 4,5 milyara ulaşmakta. Bu proje kapsamında HAVELSAN, Kale ve Mİkes firmalarımızda ürettiği değişik ürünlerde halen 7,5 miyar dolara varan bir iş hacmi bu projede yer almakta. Sanayi kredileri sayesinde birçok KOBİ’nin bu projeye girmesi sağlandı.” açıklamasında bulundu.

ABD'DEN TÜRKİYE’YE YÜREKTEN DESTEK

Konuşmasına Türkçe yapan ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Francis Ricciardone, bir kez daha ABD ve Türkiye arası işbirliğinin muazzam bir çalışması için bir araya gelindiğini söyledi. Müşterek güvenliğin sağlanması için bu projenin kilit bir rol üstlendiğini anlatan Ricciardone şöyle devam etti:

“Türkiye’nin 61 yıllık NATO ittifakında en önemli başarısı dünya çapındaki savunma kapsamında yürüttüğü önemli sanayii çalışmaları. ABD yöneticimi ve iş çevresi Türkiye’nin 2023’e kadar dünyanın en güçlü 10 ekonomi içinde olmasına yürekten destek vermekte. ABD’nin Türkiye’ye olan taahhüdü ve Türk iş dünyasına önemini yeniden vurgulamak isterim. ABD ve Türk firmalarının birlikte çalışmasına müthiş bir örnek olacağına inandığımız bu proje ile tüm NATO ülkelerinin güvenliğine katkı sağlanacak. Bu proje Ankara ve Washington arası ortaklığın en güçlü örneklerinden biridir.”

Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal Yardımcı da törende yaptığı konuşmada, müşterek taarruz uçağı f35 için TUSAŞ tarafından üretilen ilk orta gövdenin teslim töreni için bir araya geldiklerini söyledi. 3,5 yıldır bakan yardımcısı olarak görev yaptığını belirten Yardımcı, “Daha büyük işlere ve daha kapasiteli işlere hazırız. Bugün burada orta gövdeyi yapıyoruz. Yarın kanadını ve diğer tüm parçalarını yaparız. İleriki günlerde skorsky helikopterinin tamamını da üretebiliriz. Ticaretin gelişmesi dostluklarımızı daha da arttırır. Bu nedenle bu gibi projelerde kapasitenin daha da arttırılması gerektiğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.

Konuşmaların ardından günün anısına hazırlanan sertifika, TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, Northrop Grumman F-35 Programı Başkan Yardımcısı Brian Chappel, Lockheed Martin F-35 Programı Entegrasyon ve İş Başkan Yardımcısı Steve O’Bryan, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Genel Müdür Vekili Fikri Gönültaş, Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel, ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Francis Ricciardone ve Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal Yardımcı imzaladı. İmzanın ardından toplu fotoğraf çekimi yapıldı.

ÜRETİLECEK 3 BİN 173 UÇAĞIN 100’ÜNÜ TÜRKİYE ALACAK

JSF/F-35 müşterek taaruz uçağını, tek pilotla kullanılıyor ve uçağın tek moturu bulunuyor. Beşinci nesil olarak adlandırılan uçak, hava ve yer taaruzu, keşif, taktik, savunma gibi çok maksatlı görevleri düşük görünürlük özelliğiyle gerçekleştirebilen bir avcı ve savaş uçağı olarak dikkat çekiyor. Ayrıca uçağın, konvansiyonel (yatay) iniş ve kalkış yapabilen (CTOL), kısa kalkış özelliği bulunan, dikine iniş yapabilen (STOVL) bir yapısı da var. Uçak gemisine inebilen özelliğiyle üç versiyonlu üretimi gerçekleşebiliyor. Uçağın üretim programında Türkiye’nin yanı sıra, ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Kanada, Avustralya, Norveç ve Danimarka da bulunuyor.

Tüm zamanların en büyük savunma sistemleri tedarik projesi olarak nitelendirilen JSF projesi, ABD’nin 2010’lu yıllardan itibaren ortaya çıkacak yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak için başlatıldı. Program F-35 uçaklarının uluslararası katılım ile tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve lojistik desteğini kapıyor. Proje de alt yüklenici olarak Lockheed Martin, Northrop Grumman yer alıyor. Projede yer alan ülkeler ve almayı planladıkları uçak sayıları şöyle: “ABD 2 bin 443, İngiltere 138, İtalya 131, Hollanda 85, Türkiye 100, Kanada 80, Avustralya 100, Norveç 48, Danimarka 48 olmak üzere toplam 3 bin 173.”

CİHAN