Tüpraş'a kesilen cezanın gerekçeli kararı açıklandı

Rekabet Kurulu, Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) ve Opet Petrolcülük AŞ'ye kesilen cezaya ilişkin gerekçeli kararını bildirdi.


Koç Holding bünyesinde bulunan şirkete 412 milyon 15 bin 81 lira 24 kuruş tutarında idari para cezası verilmişti. Rekabet Kurumu, 17 Ocak 2014 tarihli toplantıda nihai kararı verdiğini açıklamıştı. Açıklamada TÜPRAŞ'ın fiyatlandırma ve sözleşmelere ilişkin uygulamaları yoluyla hakim durumunu kötüye kullandığı iddia edilmişti. TÜPRAŞ'ın 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiğine oyçokluğu ile karar verildiği savunulmuştu. Bu nedenle 4054 sayılı kanunun 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik”in 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrası hükümleri uyarınca idari para cezası verildiği kaydedilmişti. Tüpraş'a 2013 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren yüzde 1'i oranında olmak üzere 412 milyon 15 bin 81 lira 24 kuruş idari para cezası verilmesine oy çokluğu ile karar verilmişti.

Rekabet Kurulu, söz konusu cezaya ilişkin gerekçeli kararını internet sayfasında yayınladı. Kararın tespit ve değerlendirme kısmında, "İlgili pazarlarda hâkim durumda olduğu ortaya konulan TÜPRAŞ’ın, 11 Ekim 2008 - 1 Ocak 2009 tarihleri arasında benzin ve motorin ürünlerine dair fiyatlandırma davranışları ve 2008 yılında ALPET’e, 2009 yılında ise POAŞ’a karşı bir ürünün satışını bir başka ürünün de TÜPRAŞ tarafından yeterli görülen miktar ve/veya oranlarda TÜPRAŞ’dan temin edilmesi şartına bağlamak ve bunun temini için arzı kısmak şeklindeki sözleşmelere ilişkin uygulamaları yoluyla hâkim durumunu kötüye kullandığı ve böylelikle Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çerçevede TÜPRAŞ’a Kanun’un 16. maddesi ile 'Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik' (Ceza Yönetmeliği) hükümleri uyarınca idari para cezası verilmesi gerekmektedir. Ceza Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve aynı maddenin 2. fıkrası uyarınca temel para cezası belirlenmiş ve yüzde 1 oranı esas alınmıştır." ifadelerine yer verildi.

Kararın sonuç bölümünde ise Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'nin fiyatlandırma ve sözleşmelere ilişkin uygulamaları yoluyla hakim durumunu kötüye kullandığına, bu suretle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6. maddesini ihlal ettiğine oy çokluğuyla karar verildiği aktarıldı.

Karar ile ilgili şu beyanatlara yer verildi:

"Bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve ‘Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrası hükümleri uyarınca 2013 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren yüzde 1’i oranında olmak üzere, Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’ye 412.015.081,24 TL idari para cezası verilmesine oyçokluğuyla…

4054 sayılı Kanun’un 27. maddesinin (g) bendi uyarınca, rafinerilere ilişkin fiyatlandırma mekanizmasının tüketicilerin faydasına olacak şekilde ilgili ve yetkili kuruluşlarca yeniden tanzim edilmesi yönünde ilgili mercilere ve 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin birinci fıkrası uyarınca yukarıda ihlal oluşturduğu belirtilen uygulamalar ve aynı sonucu doğuran ya da doğurabilecek niteliğe sahip uygulamalardan kaçınılması gerektiği yönünde Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’ye görüş bildirilmesine oybirliğiyle…

Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ ve Opet Petrolcülük AŞ'nin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiklerine dair yeterli bulguya ulaşılamadığına; bu nedenle aynı Kanun'un 16. maddesi uyarınca anılan teşebbüslere idari para cezası uygulanmasına 14-03/60-24 48/68 gerek olmadığına oy birliğiyle, Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere karar verilmiştir."

Karardaki karşı oy kullanan Rekabet Kurulu Başkanı Nurettin Kaldırımcı, bunun gerekçesini de aktardı. Kaldırımcı, bu konuda şunları kaydetti:

"İlgili dosyadaki bilgi ve belgeler, piyasada düzenleyici kurum olan EPDK’nın fiyatlamaya ilişkin regülasyonu da göz önünde bulundurulduğunda, 2008 yılının son çeyreğinde TÜPRAŞ tarafından uygulanan kurşunsuz benzin ve motorin rafineri satış fiyatlarının 22 Aralık 2006 tarihli Akaryakıt Tavan Fiyat Tarifesi'ne göre belirlenmediğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla bu dönemde ve sözleşmelere ilişkin daha sonraki uygulamalarında TÜPRAŞ’ın, hâkim durumdaki teşebbüslerin özel sorumlulukları bulunduğuna dair yaklaşım çerçevesinde hâkim durumunu kötüye kullandığı ve böylece kanunun 6. maddesini ihlal ettiği kanaatini taşıyorum. Bununla birlikte, ilgili pazardaki regülasyonlar, ihlalin devam ettiği süre, kriz dönemi şartları ve akaryakıt dağıtım firmalarının tabi oldukları sözleşmelerin niteliği ile taahhüt ettikleri hususlar vebenzeri unsurlar gözetildiğinde tatbik edilecek ceza miktarının, ilgili yönetmelik çerçevesinde TÜPRAŞ’ın yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde 0,5’i oranında olması gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmam mümkün olmamıştır."
CİHAN