TCMB: Gıdanın yüksek seyri tüketici fiyatlarındaki düşüşü sınırladı

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’na (TCMB) göre yüzde 9,16’lık enflasyonda gıda grubundaki yüksek fiyatlar etkili oldu. Bu dönemde, TL'deki değer kaybının birikimli etkileri hafiflerken çekirdek göstergelerde yıllık enflasyon nispeten yatay bir seyir izledi. İmalat sanayi fiyatları son aylarda yatay bir seyir izleyerek tüketici fiyatları üzerinde maliyet yönlü baskıların hafiflediğine işaret etti.

TCMB, haziran ayı fiyat gelişmelerini değerlendirmesini yayınladı. Buna göre belirtilen dönemde yıllık artış oranı ÖKTG-H endeksinde (işlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın dışarıda tutulan endeks) yüzde 10,17 ile yatay seyrederken ÖKTG-I endeksinde (enerji, gıda ve alkollü içecekler, tütün ürünleri ve altın dışarıda tutulan endeks) sınırlı bir düşüşle yüzde 9,65’e geriledi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda grubunun katkısı 0,36 puan düşmüş, enerji ve hizmet gruplarının katkısı da sınırlı miktarda geriledi. Diğer alt grupların katkısında belirgin bir değişiklik gözlendi.

Haziran ayında hizmet fiyatları aylık bazda yüzde 0,88 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu şoför kurs ücretlerindeki bazın da etkisiyle yüzde 8,18’e geriledi. Gıda enflasyonundaki seyir yemek hizmetleri fiyatlarını olumsuz yönde etkilemeye devam etti. Bu doğrultuda lokanta-otel grubunda yıllık enflasyon, hizmet alt kalemleri arasında en yüksek seviye olan, yüzde 13,22 oranına yükseldi. Bu dönemde kira yıllık enflasyonu yüzde 6,80 ile yukarı yönlü seyrini sürdürdü.

Öte yandan, hizmet grubu diğer alt kalemlerinde ılımlı seyir korundu. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubu enflasyonu ana eğiliminin yavaşlamakla birlikte yüksek seviyesini koruduğuna işaret etti

Temel mal grubu yıllık enflasyonu haziran ayında yüzde 11,4 ile yatay bir seyir izledi. Dayanıklı tüketim malları fiyatları Türk lirasının nisan ve mayıs aylarında sergilediği değerlenme eğilimi sonucunda mayıs ayının ardından bu dönemde de aylık bazda geriledi. Buna karşılık, döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli bir şekilde hissedildiği giyim ve dayanıklı dışı temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi sürdü. Giyim fiyatlarında ise Haziran ayı indirimlerinin bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı kalması ile grup yıllık enflasyonu yüzde 8,5 düzeyine yükseldi.

Sonuç olarak, temel mal fiyatları bir önceki aya benzer bir görünüm sergiledi. Dayanıklı tüketim mal fiyatları azalış gösterirken diğer gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri yavaşlamakla birlikte sürdü. Bu doğrultuda, mevsimsellikten arındırılmış veriler grup enflasyonunun ana eğiliminde belirgin bir iyileşmeye işaret etti.

ENERJİ FİYATLARI YÜKSELDİ

Haziran ayında enerji fiyatları yüzde 0,40 oranında yükseldi. Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak yurt içi akaryakıt fiyatları yüzde 1,42 oranında artarken katı yakıt ve tüp gaz kalemlerinde fiyat düşüşleri görüldü. Bu gelişmelerle yıllık enerji enflasyonu yüzde 4,25’e gerileyerek ılımlı seyrini korudu.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 1,6 puanlık düşüşle yüzde 12,47’ye geriledi. İşlenmemiş gıda grubu fiyatları sebze ve beyaz et fiyatları kaynaklı olarak düşmüş ve grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle yüzde 12,7’ye geriledi. Bu dönemde endekse yeni giren taze meyve fiyatlarının yüksek seyri işlenmemiş gıda fiyatlarındaki azalışı sınırladı.

Öte yandan işlenmiş gıda fiyatları arz yönlü sorunlara bağlı olarak yukarı yönlü seyrini sürdürdü. Bu grupta yıllık enflasyon alt gruplar geneline yayılan artışlarla yüzde 12,2’ye yükseldi. Ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki artış eğilimi yurt içi buğday fiyatlarındaki yükseliş paralelinde bu dönemde de sürdü.

Diğer işlenmiş gıda grubunda ise et ve süt ürünleri ile çay ve şeker fiyatlarındaki artışlarla beraber yükseliş eğilimi devam etti.

YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI NİSPETEN YATAY

Yurt İçi Üretici Fiyatları (Yİ-ÜFE) haziran ayında nispeten yatay seyretti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 9,75’e geriledi. Bu dönemde uluslararası emtia fiyatlarındaki artışa paralel olarak petrol ürünleri yüzde 1,72, ana metal sanayi fiyatları ise yüzde 0,61 oranında yükseldi. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatları de yatay seyrederken grup yıllık enflasyonu yüzde 12 seviyesine geriledi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, haziran ayında dayanıksız tüketim malları fiyatlarında azalış kaydedilirken diğer ana gruplarda fiyatlar sınırlı oranda yükseldi. Dayanıksız tüketim malları grubunda yıllık enflasyon büyük ölçüde gıda imalatı fiyatları kaynaklı olarak yüzde 13 seviyesine geriledi. Yıllık enflasyon dayanıklı tüketim mallarında yatay seyrederken ara ve sermaye mallarında gerilemeye devam etti. Sonuç olarak, imalat sanayi fiyatları son aylarda yatay bir seyir izleyerek tüketici fiyatları üzerinde maliyet yönlü baskıların hafiflediğine işaret etti.

CİHAN