Taksit ayarı büyümeye pozitif, cari açığa nötr yansır

İSTANBUL (AA) - BELGİN YAKIŞAN MUTLU - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) kredi işlemleri ile banka ve kredi kartları hakkında değişiklik içeren yönetmelikleri yürürlüğe girerken, uzmanlar, söz konusu uygulamanın büyümeyi pozitif etkileyebileceğini, cari açık açısından ise dengeleyici olduğunu ifade ediyor.

Küresel konjonktürde büyüme sıkıntısı yaşayan ülke sayısı giderek artarken, ilk çeyrekte yüzde 4,7 ve ikinci çeyrekte yüzde 3,1 Gayrisafi Yurt içi Hasıla artışı yakalayan Türkiye'de, tüketimin artırılmasına yönelik alınan önlemler devam ediyor. Bu kapsamda "Yapısal reformlara devam" kararlılığını vurgulayan hükümet yetkililerinin, Ekonomi Koordinasyon Kurulunda (EKK) banka ve kredi kartları ile kredi işlemlerine yönelik aldığı kararlar da yürürlüğe girdi.

Uzmanlar, son alınan önlemlerin, elektronik ve cep telefonu gibi ithalata dayalı sektörlerde geçerli olmamasından ötürü cari açığa etkisinin nötr olabileceğini vurgularken, özellikle tüketici kredilerinde vadenin artırılmasının ve kredi kartlarının mevcut borç bakiyelerine 72 aya kadar taksitlendirme imkanı getirilmesinin büyümeye pozitif yansıyabileceğini ifade ediyor.

AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Saltoğlu, alınan tüm önlemlerin kritik bir geçiş dönemine yönelik uygulama olarak görülmesi gerektiğini belirterek, büyümede ivme kaybını azaltmak için aynı anda birçok şeyin yapıldığını, bunu nihai bir politika şeklinde değerlendirmenin yanlış olabileceğini söyledi.

Saltoğlu, cari açık artarken alınan bazı önlemlerin "eskiye dönüş" gibi düşünülebileceğini belirterek, şunları kaydetti:

"Ancak şu an çok istisnai bir dönemden geçiyoruz. Temel öncelik, beklentilerin bir şekilde normalleştirilmesi. Kredi kartı harcamalarında özellikle elektronik eşya konusunda taksit sayısının artırılmaması cari açık yaratma konusunda önleyici bir unsur. Diğer yandan da azalan ticari faaliyetleri tekrar hızlandırmada faydası olabilir. Parça parça yapılan bu tür değişiklikler dışarıdan çok koordineli gibi görünmeyebilir. Hepsini toplu olarak yapıp, yapısal önlemlerle de uyumlu olduğunu sunmak gerekiyor. Bunu da mümkün olduğunca bir komite ile ve tek sesle kamuoyuna sunmakta fayda var. Bizim ev ödevimizi iyi yaptığımızı somut ve özlü açıklamalarla göstermemizin etkili olacağını düşünüyorum."

- "Tüketici kredilerindeki vade sınırının artırılması talebi canlandırabilir"

Medipol Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hatice Karahan da ikinci çeyrek büyüme verilerinin ortaya koyduğu özel tüketim harcamalarındaki yavaşlamanın, üçüncü çeyrek ve sonrasında da devam etmesini beklediklerini söyledi.

Bu bağlamda, hükümetin tüketime katkı vermek için kredi ve kredi kartlarına ilişkin düzenlemeye gittiğinin söylenebileceğini ifade eden Karahan, şu görüşleri dile getirdi:

"Yapılan düzenlemelerde, kredi kartlarında genel taksit sınırında 3 ay gibi bir artış varken, sektörden sektöre değişen kararların alındığının altını çizmekte fayda var. Gıda, akaryakıt, telekomünikasyon gibi hızlı tüketim alanlarında taksitlendirme yine yokken, kozmetik ve ofis malzemesi gibi bazı ürünlere de taksit yasağının geldiğini görüyoruz. İthalatın ve dolayısıyla cari açığın tetikleyici bileşenlerinden elektronik eşya ve bilgisayar ürünlerinde ise taksit sayısının düşürüldüğü anlaşılıyor. Dolayısıyla kredi kartlarına dair yapılan düzenlemelerin ekonomiyi bir ölçüde desteklerken, cari açık dinamikleriyle dengelenmeye çalışıldığı da görülüyor."

Hatice Karahan, tüketici kredilerinin gelişimindeki yavaşlama trendinin sürdüğünü anımsatarak, tüketici kredilerinde maksimum vadenin 36 aydan 48 aya yükseltilmesinin de belli başlı sektörlerde talebin canlanması açısından katkı getirebileceğini ifade etti.

- "Bu pakette en önemli nokta yapılandırma"

AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise kredi kartı taksitlerinde ilk başta konuşulana göre sınırlı bir esneklik getirildiğini belirterek, "Cari açığı olumsuz etkileyen cep telefonu gibi alanlarda taksit artırımı gelmedi. Tasarruf eğilimini bozucu alanlarda taksit sınırı artırılmadı. Bunların değişmemesinin tüketim ve cari açık açısından olumsuz bir etkisi olmayacaktır." dedi.

Elektronik eşyada taksit süresinin 9 aydan 6 aya düşürüldüğünü hatırlatan Bürümcekçi, bunun cari açığa olumlu, tüketime ise olumsuz etki yaratabileceğini söyledi.

Bürümcekçi, alınan kararlar içinde en önemli noktalardan birinin yapılandırma olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Bu değişiklik, tüketiciye rahatlama getirebilir ama onun da tüketim açısından çok fark yaratacağını düşünmüyorum. Konut kredilerinde, kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranına ilişkin sınırın yüzde 75'ten yüzde 80'e çıkarılması da önemli. Bu konut alımı ve satışlarında bir hareketlenme getirebilir. Tüketici kredilerinde de vade sınırı 36 aydan 48 aya uzatıldı. Sonuç olarak, yeni uygulama tüketim açısından çok büyük bir etki yaratacak gibi gözükmüyor ama olumlu bir etkisi olabilir."

- Kredi işlemleri ile banka ve kredi kartları hakkında değişiklik

Kredi işlemleri ile banka ve kredi kartları hakkında değişiklik içeren yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle kredi kartlarında genel taksit sınırı 9 aydan 12 aya çıkarılırken, elektrik-elektronik eşya ve bilgisayarda bu sayı 9'dan 6 aya indirildi. Ayrıca, bireysel kredilere yönelik de önemli düzenlemeler hayata geçirildi.

Tüketici kredilerindeki vade sınırı 36 aydan 48 aya yükseltilirken, konut kredilerinde, kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranına ilişkin sınır ise yüzde 75'ten yüzde 80'e çıkarıldı.

Öte yandan, kredi kartlarının mevcut borç bakiyeleri, tüketicinin talep etmesi halinde 72 aya kadar taksitlendirilebilecek. İhtiyaç kredilerinin borç bakiyeleri kart hamilleri tarafından talep edilmesi durumunda bir defaya mahsus en fazla 72 ayla sınırlı olmak üzere yeniden yapılandırılabilecek.

Bazı bireysel kredilere yönelik mevcut uygulama ile kredi işlemleri ile banka ve kredi kartları hakkındaki düzenlemeler şöyle:

Tüketim türü

Eski (ay)

Yeni (ay)

Kredi kartıyla genel tüketim

9

12

Telekomünikasyon, akaryakıt, gıda, yemek, hediye kart, hediye çeki

Taksit yok

Taksit yok

Elektrik-elektronik eşya, bilgisayar

9

6

Havayolları, seyahat acenteleri, taşımacılık, konaklama, sağlık ve sosyal hizmetler, kulüp ve derneklere ödemeler ile vergi ödemeleri

9

9

Kozmetik

9

Taksit yok

Kurumsal kart harcamaları

9

12

Tüketici kredilerinde vade sınırı

36

48

Konut kredilerinde kredi sınırı

Yüzde 75

Yüzde 80