Özbekistan, doğal gazda hedef büyütüyor

Doğal gazda önemli rezervlere sahip Özbekistan, bu alanda daha çok üretim yapmayı hedefliyor.

Türkiye’nin Özbekistan Büyükelçiliği’nin Ticaret Müşavirliği'nin verilerine göre, 2000’de 54 milyar metreküp doğal gazın üretildiği ülkede, bu rakam 2013’de 63 milyar metreküpü geçti. Özbekistan, yıllık ihracat durumuna göre, üretim miktarında da artışa gitmeyi planlıyor.

Bu çerçevede doğal gaz ihracatında alternatif yollar arayan Özbekistan, Rusya dışımda Çin ve Güney Asya pazarını açılmayı hedefliyor. 2007’de 14 milyar metreküp dolayında doğal gaz ihracatı yapan Özbekistan, bu miktarı 2013’de 15 milyarın üzerine çıkardı. Özbekistan, ihraç ettiği doğal gazın önemli kısmını Rusya, Çin ve Kazakistan’a satıyor. Yüzde 10’luk bir kısmını ise Kırgızistan ve Tacikistan’a veriyor. Bağımsızlıktan sonra doğal gaz üretimini önemli ölçüde artıran Özbekistan, 1992’de 42 milyar metreküp olan doğal gaz üretimini, 2013’de 63,5 milyar metreküpe çıkardı.

ELEKTRİK ENERJİSİ DE ARTIYOR

Özbekistan’ın sahip olduğu enerji potansiyelin önemli bir kısmını da elektrik enerji oluşturuyor. 39 adet elektrik enerjisi üretim tesisinin olduğu ülkede, elektrik enerjisi daha çok doğal gazla çalışan santrallerden elde ediliyor. 2008’de 48,9 milyar kW/saat elektrik enerjisinin üretildiği ülkede, bu rakam, 2013’de 53.2 milyar kW/saat olarak gerçekleşti. 2013’teki elektrik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 1,32’lik bir artış gösterdi. Özbekistan, ihtiyaç fazlası elektriği Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan gibi komşu ülkelere ihraç ediyor.

PETROL DÜŞÜŞTE

Özbekistan’ın petrol üretimi ise daha durgun bir seyir takip ediyor. 2000’de 7 milyon 5 bin ton petrol üretiminin yapıldığı ülkede bu miktar son yıllarda 3 milyon 500 bin tona kadar geriledi. Petrolde kendi kendine yetinen Özbekistan, yaşanan açığı ise Rusya ve Kazakistan’dan ithal ettiği petrolle kapatıyor. Üç petrol rafinesinin bulunduğu Özbekistan’da petrolünün büyük kısmı Kaşkaderya, Surhenderya ve Fergana vilayetlerinde çıkarılıyor.

Diğer yandan Özbekistan’ın bir diğer enerji kaynağını kömür oluşturuyor. Ülkede başlıca Angren, Şargun ile Baysun kömür yatakları bulunuyor. Özbekistan’ın yıllık ortalama kömür üretimi ise yaklaşık 4 milyon ton dolayında seyrediyor. Bu rakam 2013’de 4 milyon 90 bin ton olarak gerçekleşti.

ALTERNATİF ENERJİ ARAYIŞI

Tüm bunlara rağmen alternatif enerji arayışında olan Özbekistan özellikle güneş ve rüzgar enerjisine yöneliyor. Yılın önemli kısmının güneşli olduğu ülkede, güneş enerjisine daha fazla yatırım yapılması hedefleniyor. Ülkenin Bekabad ve Ustyurt bölgeleri rüzgar enerjisi üretimi için en avantajlı mekanlar olarak sayılıyor. Bu çerçevede 2012’de Taşkent vilayetine bağlı Bostanlık ilçesine ilk rüzgar enerji sistemi kuruldu.

Ulusal ve uluslararası verilere göre Özbekistan’da 60 milyon ton petrol 1 trilyon 800 milyar metreküp doğal gaz, 5 milyar 700 milyon ton kömür ve 116 bin ton da uranyum rezervi bulunuyor.

CİHAN