Merkez Bankası: Tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskılar olabilir

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) 2014 yılı Ocak ayı için ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ni değerlendiren bir açıklama yaptı. Açıklamada, Türk lirasındaki değer kaybıyla 2013 yılının ikinci yarısından itibaren imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artış eğiliminin, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskılar oluşturabileceğine işaret edildi.

Ocak ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,72 oranında artarak yıllık enflasyonun yüzde 7,48’e yükseldiğine işaret edilen açıklamaya göre Ana Sanayi Grupları (MIGS) sınıflamasına göre incelendiğinde Ocak ayında tüm ana gruplarda yüksek oranlı fiyat artışları gözlendi. Bu dönemde sermaye ve ara malı gruplarında yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 14,94 ve 12,34 oldu. Sonuç olarak, özellikle Türk lirasındaki değer kaybıyla 2013 yılının ikinci yarısından itibaren imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artış eğilimi, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskıların olabileceğine işaret etti.

Öte yandan Para Politikası Kurulu Toplantı özetinde belirtildiği gibi, aylık enflasyondaki yüksek gerçekleşmede gıda fiyatları, vergi ayarlamaları ve döviz kuru hareketler etkili oldu. Çekirdek enflasyon göstergeleri temel mal kaynaklı olarak yükseldi. Hizmet enflasyonu ise göreli olarak ılımlı seyrini korudu.

Bu dönemde, işlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altının dışarıda tutulduğu endeks (ÖKTG-H) ve enerji, gıda ve alkollü içecekler, tütün ürünleri ve altının dışarıda tutulduğu endekste (ÖKTG-I), yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla 0,59 ve 0,51 puan artarak yüzde 7,70 ve yüzde 7,59 olarak gerçekleşti.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda ve temel mal gruplarının katkısı sırasıyla 0,35 ve 0,2 puan arttı. Enerji ile hizmet gruplarının katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmedi. Alkollü içecekler ve tütün grubunun katkısı azaldı.

Ocak'ta hizmet fiyatları yüzde 0,93 artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 8 seviyesindeki seyrini korudu. Alt gruplar bazında incelendiğinde, bu dönemde fiyatların lokanta-otel hizmetleri ile özellikle sağlık hizmetleri kaynaklı olarak diğer hizmetlerde belirgin oranda (sırasıyla yüzde 1,73 ve 1,64) yükseldiği, haberleşme hizmetlerinde ise gerilediği gözlendi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubu enflasyonunun ana eğiliminde sınırlı bir artışa işaret etti.

TEMEL MAL GRUBU 0,92 PUAN ARTTI

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,92 puanlık artışla yüzde 7,12’ye yükseldi. Bu gelişmede, Türk Lirası'ndaki değer kaybının yansımaları ve ÖTV artışı ile yükselen giyim dışı temel mal fiyatları belirleyici oldu. Ocak'ta otomobil fiyatları yüzde 5,93, beyaz eşya fiyatları ise yüzde 2,66 oranında arttı. Öte yandan, giyim fiyatları mevsimsel ortalamalarının üzerinde azalmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 4,06’ya geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde temel mal grubu fiyatlarının ivmelendiğine işaret etti.

ENERJİ FİYATLARI YÜZDE 0,75 ARTTI

Ocak ayında enerji fiyatları yüzde 0,75 oranında arttı. Bu artışta büyük oranda, uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybı paralelinde yükselen yurt içi akaryakıt fiyatları etkili oldu. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonunda son dönemde gözlenen artış eğilimi korundu ve grup yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,26 puan artarak yüzde 5,41 seviyesine ulaştı.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,22 puanlık artışla yüzde 10,89’a yükseldi. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 9,35 arttı. Bu gelişmede Ocak ayında yüzde 11,80 artan taze meyve sebze fiyatları ve alt gruplar genelindeki artışlarla yüzde 7,87 yükselen diğer işlenmemiş gıda fiyatları etkili oldu. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde yüzde 13,98’e yükseldi. Ocak ayında hem ekmek-tahıl hem de ekmek-tahıl dışı işlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüksek oranlı artışlara bağlı olarak işlenmiş gıda fiyatları yüzde 1,42 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,01’e yükseldi.

ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ

2014 yılından itibaren üretici fiyatlarının ölçümünde değişikliğe gidildi. ÜFE yerine Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) yayınlanmaya başlandı. Önceki endekse kıyasla en temel farklılık tarım fiyatlarının bu endekste yer almaması ve kullanılan sınıflamanın güncellenmesi oldu. Buna göre, Yİ-ÜFE Ocak ayında yüzde 3,32 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu 3,75 puan yükselerek yüzde 10,72 oldu. Bu dönemde Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybının etkisiyle, imalat grubunda alt kalemler geneline yayılan fiyat artışları kaydedildi. İmalat sanayinde özellikle petrol ürünleri, ana metaller ve kimyasal ürünler fiyatlarında yüksek oranlı artışlar gözlendi.

CİHAN