Libya'daki Kriz Önce Ege'yi Sonra Ekonomiyi Vurdu

Türk müteahhitlerin dünyaya açıldığı ilk pazar bulunan Libya'da, Arap Baharı ve Kaddafi yönetiminin devrilmesinden bu yana geçen dört senenin sonunda Tobruk hükümeti, Türk şirketlerini ülkeden çıkarma kararı aldı. Bu kararın peşinden Libya'da projesi bulunan yapı şirketleri zor günler geçirirken yaşanan kriz, ihracatı da etkiledi.

LİBYA'NIN DARBESİ EKONOMİYİ VURDU

Ege'den Libya'ya yapılan dışsatım 2014 yılında, bir önceki yıla kıyasla yüzde 33 azalarak 125 milyon 230 bin dolara geriledi. İhracatta en iyi yitik yaşayan birlikler ise yapı sektörüyle bağlantılı çalışan demir ve demir dışı metaller, çelik, çimento ve toprak ürünleri ile maden ihracatçıları oldu. Bu sektörlerin Libya ihracatındaki yekün kaybı 31 milyon doları geçti.

'SİYASİ NEDENLERLE LİBYA'DAN ÇIKARILDIK'

Yaşar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Arıkan Açar coğrafi yakınlık, Türkiye'nin üretimine uyan bir pazar olması ve tarihsel birliktelikler nedeni ile Libya ve etraf devletlerin önemini vurgulayarak, 'Bu pazarlardan, politik nedenlerle çıkmak mecburiyetinde kaldık. 2023'te 500 milyar dolar dışsatım hedefleyen Türkiye, Libya'dan Mısır'a ve Suriye'ye kadar uzanan bölgedeki ilişkilerini, ekonomisini düşünerek tekrar restore etmelidir. Bu pazarları arka kazanmanın metodları bulunmalıdır.' dedi.

'EKONOMİ, DIŞ POLİTİKANIN EN BELİRLEYİCİ UNSURLARINDAN BİRİ'

Yrd. Doç. Dr. Açar, 'Türkiye, Libya'yla fazla fazla uzun yıllara dayanan bir arkadaşlık içindeydi. İnşaat sahası için de ciddi bir partnerdi. Libya, 1970'li zamanlardan bu güne Türk müteahhitlerin 20 milyar doların üstünde yapı işi yaptığı bir ülkeydi. Arap Baharı, bu dengenin sarsılmasına sebep oldu. Ekonomi, hariç politikanın en belirleyici unsurlarından bir tanesi. İlişkiler bir biçimde restore edilmek durumunda, hem ekonomik hem de politik açıdan. Gelecekteki dışsatım hedeflerine ulaşmak için bu önemli. Libya'daki alacaklarınızı bir biçimde alırsınız, bu sene olmamakta belki fakat gene alırsınız fakat orada kalan makine parkı, yapılan kazanç açısından bakılınca fazla fazla ziyan var. Açılmış bulunan krediler, faizleri, işgücü kaybı düşünüldüğünde ziyan büyük.' diye konuştu.

'NORMALLEŞME SÜRECİ OLACAKTIR DİYE UMUYORUZ'

Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk ise sırf bu ülkede değil, güney ve şark komşularla başka Kuzey Afrika ülkelerine ihracatta da aynı oranlarda düşme olduğunu kaydetti. Ünlütürk, 'Bu devletlerin kendine özgü politik kararları var. Özellikle yapı sahası için Libya'nın menfi kararları var. Yaşananlar, çağa bağlı bir durum. Konu hakkında çalışmalar devlet nezdinde de sürüyor. Belirli bir zaman sonra normalleşme süreci olacaktır diye umuyoruz. Rüzgarlar bir çağ böyle esiyor, dönemsel şeyler yaşanabiliyor, koşullar da değişiyor. Geçmişte İsrail'le de gerginlikler oldu fakat bugün ticaretimiz tam gaz devam ediyor. Düzenli şekilde ayrıcalıklı sektörlerde ticaret heyetleri, fuar ve eşi organizasyonlara katılarak, yeni pazarlar yaratarak sıkıntıları aşmaya çalışıyoruz.' dedi.

'DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ OLUMSUZ ETKİLENDİ'

İnşaat alanının Libya'dan çıkarılması nedeni ile en iyi etkilenen sektörlerden bulunan Ege Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Halil Şahin de, 'Türkiye, Libya'da sıkıntılar yaşanmadan öncelikle yılda 400-500 bin ton çelik ihraç ediyordu, katma kıymet yaratılıyordu. Türk müteahhitlerin iş akitlerini feshetmeleri, hem bizi hem de çelik sektörünü direk etkiledi. dışsatım hesabına ciddi bir yitik yaşadık. Tüketimimizin iki sert üretim kapasitemiz var, yarıdan fazlasını ihraç etmek zorundayız. dışsatım için dünyada gitmediğimiz memleket bulunmaz denecek kadar az. Türk demir çelik sektörü, sıkıntılar sebebi ile şu an yüzde 65 kapasiteyle çalışıyor.' diye konuştu.

RAKAMLARLA LİBYA'YA İHRACAT

70'li zamanlardan bu yana Libya'da 29 milyar dolarlık 565 plan oluşturan Türk yapı firmaları, hem 4,5 milyar dolar alacaklarını hem de 7 milyar dolarlık iş makinesi ve vasıta gereçlerini bırakmak mecburiyetinde kaldı. 2013'te 2 milyar 723 milyon 868 bin dolarlık dışsatım yapılan Libya'ya, 2014'te 1 milyar 993 milyon 696 bin dolarlık dışsatım yapıldı. Ege Bölgesi'nden de memleket genelinde bulunduğu bunun şeklinde Libya'ya dışsatım geriledi. 2013'te 185 milyon 961 bin dolarlık dışsatım yapılan bu ülkeye, 2014'te yüzde 33 düşüşle 125 milyon 230 bin dolarlık dışsatım yapıldı. Ege İhracatçılar Birliği'ne bağlı 292 firmanın dışsatım yaptığı Libya'da en iyi yitik yaşayan birlikler ise yapı sektörüyle bağlantılı çalışan demir ve demir dışı metaller, çelik, çimento ve toprak ürünleri ile maden ihracatçıları oldu. Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ile Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri birliklerinin Libya'ya yekün ihracatı da 20 milyon dolar geriledi. İhracatı artanlar ise Su Ürünleri ve Hayvancılık Mamulleri, Zeytin ve Zeytinyağı ile Meyve Sebze Mamulleri birlikleri oldu.

Kaynak: HABERLER.COM