Kuru üzüm fiyatının 3 liraya kadar düşmesi krize yol açtı

Kuru üzüm fiyatlarının 5,5’ten 3 liraya kadar gerilemesi, sektörde krize yol açtı. Tariş Üzüm Birliği Başkanı Ali Rıza Türker’in, “Bazı ihracatçıların transit ticaret yoluyla gelen İran üzümünü pazarlaması ve ihracatta Türk üzümü yerine İran üzümünün tercih edilmesi fiyatları düşürdü.” açıklamasının ardından İzmir Ticaret Borsası (İTB) Başkanı Işınsu Kestelli de bir açıklama yaparak spekülasyona dikkat çekti. Kestelli, “Dünya lideri olduğumuz üzümde, ülkemizin kaybedeceği spekülatif fiyat döngüsü artık bitmelidir.” dedi.

Sektör temsilcileri, art arda açıklama yaparak üreticileri fiyat dalgalanmalarına karşı uyardı. Gelişmeleri kriz olarak değerlendiren İTB Başkanı Kestelli, Ege Bölgesi’nde yaklaşık 100 bin üretici ailenin geçim kaynağı olan üzümün, bölge ekonomisinin de önemli bir itici gücü olduğuna dikkat çekti. Çekirdeksiz kuru üzümün yüzde 90’ının ihraç edildiğini belirterek, fiyatların diğer üretici ülkelerdekiyle rekabet edebilecek seviyede olması gerektiğini vurguladı. Ayrıca çekirdeksiz kuru üzümün gelişmiş Avrupa ülkelerine hammadde olarak satıldığını ve ihraç edildiği yerde bir sanayi girdisi olarak işlem gördüğünü dile getiren Kestelli, “Bu durum, üzüm ihracatında fiyatları çok daha önemli konuma getirmektedir. Üzüm fiyatlarının aşırı yükselmesi durumunda diğer üretici ülkeler, devreye girerek pazarımızı kapmaktadır. Sezonun hemen başında yaşanan gelişmeler piyasa üzerinde ciddi baskı kurmuş, rekoltenin bir önceki yıla göre yarı yarıya düşeceği söylentisi yayılmış, üzüm fiyatlarının 6–7 liraya yükseleceği spekülasyonu yapılmış ve üreticimize mallarını satmamaları telkin edilmiştir.” diye konuştu. Bunun sonucu olarak eylül ve ekim aylarında yeterli ürün arzı olmamasının fiyatları 5 liranın üzerine çıkardığını aktaran Işınsu Kestelli, şunları kaydetti: “Buna rağmen beklentilerin spekülatif şekilde yükseltilmesi, ihracatımızı olumsuz etkilemiştir. Ürünün değerli olması, üreticimizin kazanması hepimizin arzusudur ancak bir üründe fiyatlar rekabet edemeyecek düzeye gelirse malınızı satamazsınız. Üzümde yaşananlar tam olarak budur. Balonlaştırılan fiyatlar yüzünden ihracatta ciddi pazar kayıplarına uğramış durumdayız. Biz 5 liralı beğenmeyip mal satmazken bu rakamı olumlu bulan İran ve Amerika gibi üretici ülkeler bizim pazarımızı aldı. İhracatımız, 160 bin tondan 110 bin tona geriledi.”

‘BALON PATLADI, HERKES KAYBETTİ’

İTB Başkanı Kestelli, üzümde balonun patlaması sonucu fiyatların 3 lira seviyelerine kadar gerilediğini kaydetti: “5,5’ten 3 liraya inen bir üründe, son derece ciddi bir kriz var demektir. Bazı kurumlar, bunun bir oyun olduğunu beyan etmektedir ancak kazananı olmayan bir oyun olmaz. Bu fiyatla üretici, aracı, tüccar, ihracatçı hepsi zarar etmektedir, yani her kesim kaybetmiştir. Türk üzümcülüğü kaybetmiştir. Hiç risk olmadan, popülist demeçlerle piyasayı yönlendirme çabaları hepimize çok pahalıya mal olmuştur.”

‘FİYATLARDAKİ DALGALANMADA BORSANIN ETKİSİ YOK’

Borsanın fiyatların artışında ya da düşüşünde hiçbir etkisi olmadığını söyleyen Kestelli, “Olması da mevzuat çerçevesinde mümkün değildir. Borsa, kesinlikle taraf değildir. Salonlarda tamamen serbest piyasa koşulları geçerlidir. Çekirdeksiz kuru üzüm fiyatlarındaki artış veya düşüşe hiçbir müdahale yoktur ve 90 yıldır üzüm salonunda arz ve talebe göre oluşan fiyatlar, dünya pazarlarında yön verici olmuştur. Artık üzümde söz sahibi olan tüm kurumların, kısır çekişmeleri bırakıp realist hedefler koyarak birlikte hareket etme zamanı gelmiştir. Üreticiyle tüccarın bir rakip değil, ortak olduğunu anlamamız gerekmektedir. Unutmayalım ki ihracatçının üzüme ihtiyacı olduğu kadar üzümün de ihracatçıya ihtiyacı vardır. Rekolte çalışmaları dahil tüm faaliyetlerde kurumlar arasında işbirliği yapmamız şarttır. Türkiye, üzüm ihracatında dünya lideridir. Bu konumu korumak için fiyat istikrarına ihtiyaç vardır, aksi takdirde önümüzdeki süreç son derece zor olacaktır.” uyarılarında bulundu. CİHAN