Kentsel dönüşümde asbestli malzeme alarmı çalıyor
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından geçtiğimiz yıl ülke genelinde başlatılan kentsel dönüşüm seferberliğinde bu yıl sonuna kadar 400 bin binanın 2020 yılına kadar ise yaklaşık 7 milyon binanın yıkılması planlanıyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından geçtiğimiz yıl ülke
genelinde başlatılan kentsel dönüşüm seferberliğinde bu yıl sonuna
kadar 400 bin binanın 2020 yılına kadar ise yaklaşık 7 milyon
binanın yıkılması planlanıyor. Yıkılacak eski binaların tavan
kaplamalarında, ısı ve yangın yalıtımı için kullanılan izolasyon
malzemelerinde, tavan ve taban döşemelerinde, pis su borularında,
tuğla ve kiremitte, çatı malzemelerinde bulunan asbestli
malzemelerin kentsel dönüşümdeki gizli riski ortaya koyuyor.
Asbestli yapıların akciğer kanseri gibi öldürücü hastalıklara sebep
olduğunu, ancak bu hastalığın hemen değil 10-20 yıl aralığında baş
gösterdiğine dikkat çeken A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı ve Birlik İş
Güvenliği Enerji İşçi ve Çevre Sağlığı Eğitim Araştırma Derneği
(BİR-DER) Gaziantep Şube Başkanı Onur Sürücü’ye göre; belediyelerin
yıkım işçileri için ‘asbest söküm çalışanı belgesi’ alması
gerekiyor. Sürücü, "Asbets, yıkım ve söküm işlerinde tehlike arz
eder, kanser tehlikesi yüksek ve öldürücüdür." dedi.
Kentsel dönüşüm seferberliği çerçevesinde binalar yıkıldıkça havaya
çok ciddi miktarda asbest karışacağına dikkat çeken Sürücü,
yıkımlarda mutlaka asbestin kontrollü şekilde sökülerek işçilerin
ve çevrede yaşayanların sağlığının tehlikeye atılmaması gerektiğini
dile getirdi. Asbestin; lifli, yumuşak, ateşte niteliği değişmeyen,
zayıf ısıl ve elektriksel özgül iletkenlik, mikroorganizmalara
direnç gibi özelliklere sahip madensel bir madde olduğunu anlatan
Sürücü, asbestin bulunduğu bazı yerleri şöyle özetledi: “Bazı tavan
kaplamalarında, ısı ve yangın yalıtımı için kullanılan izolasyon
malzemeleri ve panellerinde, kazanlarda ve borularda kullanılan ısı
yalıtım malzemelerinde. Çelik yapıların yangına karşı korunması
için kullanılan malzemelerde, elektrikli araçların yalıtımında
kullanılan bazı kağıt çeşitlerinde, bitümlü çatı kaplama
malzemelerinde, vinil veya thermoplastik zemin döşemelerinde,
asbestli çimento ürünleri olarak oluklu çatı kaplamaları ve duvar
kaplamalarında. Ancak daha pek çok malzemede bulunabileceği göz
ardı edilmemelidir. Asbestin bulunmadığı birkaç malzeme olarak da;
cam, katı ahşap kapılar, taş ve tuğlalar sayılabilir. Bazı tadilat
ve inşaat işlerinde içinde asbest ihtiva edildiğinden şüphelenilen
malzemeler bilinçsizce kırılıp, parçalanıp, hasar verilerek içeriği
incelenmeye çalışılmaktadır."
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 25 Ocak 2013’de
yayınlanan ‘Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik’le artık kentsel dönüşümün farklı bir boyuta
girdiğini belirten Onur Sürücü, "Yönetmelikte geçen asbest, aslında
adı yabancı gibi gelse de eski evlerimizde sıkça karşılaştığımız
fakat isimlerini farklı bildiğimiz malzemeleri
barındırıyor.Belediyelerin kentsel dönüşüm kapsamında 2020 yılına
kadar 6.5 milyon ile 7.5 milyon arası yıkılması öngörülen binalar
bulunmakta ve bu binaların hemen hepsi asbest içermektedir. Eski
binalarımızın içerisinde ki asbestler tavan kaplamalarında, ısı ve
yangın yalıtımı için kullanılan izolasyon malzemelerinde ve
panellerinde, kazanlarda ve borularda bulunuyor. Belediyeler eski
binaları yıkarken binaların bu özelliklerini göz önüne
almamaktadır. Asbest yıkım sırasında ortama yayılması ciddi riskler
barındırmaktadır. Asbestli yapılar ‘asbestozsiz’ denilen akciğer
kanserine sebep olmakta ve maalesef bu hastalık hemen ortaya
çıkmamaktadır. 10-20 yıl arasında ortaya çıkan bu hastalık
belediyenin yıkım işlerinde çalışan personelini hem de o çevrede
yaşayan insanları binadan çıkan tozlarla tehlikeye atmaktadır.
Belediyelerin yapması gereken; işçiler için asbest söküm çalışanı
belgesi aldırmalı ve iş güvenliği uzmanlarına da ‘asbest söküm
uzmanı belgesi’ aldırmalıdır." dedi.
SEÇİM ÖNCESİ KENTSEL DÖNÜŞÜME VURGU YAPILDI AMA
Seçim öncesi tüm adayların kentsel dönüşüm projelerini planlarken
halkın ve çalışanlarının geleceklerini hiçe saymadan tüm tedbirleri
almaları gerektiğine vurgu yapan Onur Sürücü şöyle konuştu:
"Kentsel dönüşümün yapıldığı yerlerdeki halkımızın sağlıklarını ön
planda tutarak gerekli tedbirleri almaları gerekmektedir.
Belediyeler asbestli malzemenin bertaraf ve depolanması hakkında
gerekli tedbirleri almadıkları için ülkemizde binlerce yurttaşımızı
ve yıkım işlerinde çalışan işçileri bekleyen bu risklere karşı
karşıya bırakmakta kentsel dönüşüm sağlık yerine ölüm
getirmektedir. Gerekli tedbirler alınmazsa kentsel dönüşüm bir
şehre can vermekten çok o şehrin canını alacaktır."
AVRUPA’DA YASAKLI OLAN ASBEST NEDİR?
Asbest ya da amyant, ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere çok
dayanıklı lifli yapıda kanserojen bir mineral. Halk arasında ak
toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı
gibi isimlerle de biliniyor. Bir doğal silikat minerali olan asbest
maddesinin, ısıyı iletmemesi yani iyi bir izolasyon maddesi olması
nedeniyle kullanımı çok eski çağlarda başlamıştır. Arkeolojik
çalışmalardan elde edilen bilgiler doğrultusunda asbest
kullanımının 2 bin 500 yıl öncesine dayandığı biliniyor. A Sınıfı
İş Güvenliği Uzmanı Onur Sürücü, şunları kaydetti: "Avrupa’da
asbest kullanımı 1950′lerden 1980′li yıllara kadar hızla artmıştır.
Ancak 1980′lerden itibaren tek tek Avrupa ülkelerinin asbest
kullanımını yasaklamaya yönelmesi ile Avrupa’nın asbest
kullanımında hızlı bir düşüş başlamıştır. Avrupa Birliği’nin 1999
tarihinde benimsediği direktifle tüm Avrupa Birliği (AB)
ülkelerinde her türlü asbestin kullanımının ve pazarlanmasının
yasaklanması yoluna gidildi. Direktifin tüm üye ülkeler için 1 Ocak
2005 tarihinde yürürlüğe girmesi ile AB’de asbest yasağı
başlamıştır. İşçilerin asbeste maruz kalmalarından doğacak risklere
karşı korunmalarına ilişkin 2003 tarihli Direktif asbest
çıkarılması, üretimi ve işlenmesi sırasında işçileri asbest
liflerine maruz bırakacak tüm faaliyetleri yasakladı. Nisan 2006’da
devreye giren direktifle mevcut asbestin temizlenmesi ya da
asbestli binaların veya birimlerin bakım onarım veya yıkım
işlerinde çalışacak işçilerin maruz kalacakları asbestten
korunmaları için son derece sıkı limitler ve önlemler
benimsiyor."
CİHAN
Yorumlar