‘Futbolcular gelirine göre vergi ödesin’ talebi

Dünya Kupası, Almanya'nın şampiyonluğu ile noktalandı ama bu kez turnuvada göz dolduran futbolcular için transfer piyasası açıldı. Bu durum, futbolcuların kazançları ve vergi ilişkisini yeniden gündeme getirdi. Vergi uzmanları ile ekonomi ve spor yazarları, Türkiye'de futbolculardan az vergi alınmasını eleştiriyor. Futbolcudan az vergi alınarak sektörün teşvik edilmeyeceğini savunanlar, Almanya'yı örnek gösteriyor. Son Dünya Şampiyonu'nun liginde top koşturanlardan yüzde 45 vergi alınıyır. Şampiyonaya gidemeyen Türkiye'de ise bu oran yüzde 5 ile 15 arasında. Teknik direktörler de kapsam dışında, onlardan kesilen vergi oranı yüzde 35.

Eski Baş Hesap Uzmanı olan Yeminli Mali Muşavir ve Zaman Gazetesi Yazarı Yusuf Keleş, bu konudaki eleştirisini, “Normalde bir pastaneci, eczaneci gelirine göre, tarifeye göre vergi ödüyor. Futbolcular neden bundan istisna tutuluyor?” şeklinde dile getiriyor. Akşam Gazetesi'nin hem ekonomi hem spor yazarı Deniz Gökçe de “Futbolculara eşek yükü ile para verip onlardan vergi almamak çok yanlış. Ağır işçi müthiş vergi ödeyecek ama onun yanında lüks evleri, arabaları olanlar yüzde 15 vergi ödeyecek. Bu büyük haksızlık ve başarı getirmez." diyor. Gazi Üniversitesi'nde Maliye Bölüm Başkanlığı yapan Hürriyet Gazetesi yazarı Şükrü Kızılot da yabancı oyuncuların Türkiye’yi tercih etmelerinin nedenini, 'vergi cenneti' olarak görülmesine bağlıyor. İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi olan Taraf gazetesi ekonomi yazarı Süleyman Yaşar ise aksi görüşte. Yaşar’a göre futbolcu, sanatçı gibi seyirlik bir oyun sunuyor, ülkenin tanıtımını yapıyor; bu nedenle vergi oranları teşvik edici olmalı.

Türkiye liglerinde top koşturan futbolcuların aldıkları ücretler, Avrupa ülkeleri ile yarışıyor. Hollandalı Wesley Sneıjder’in değeri 17 milyon Euro. Onu 16 milyon Euro ile Uruguaylı Fernando Muslera, 15,5milyon Euro ile Senegalli Moussa Sow, 14 milyon Euro ile Nijeryalı Emmanuel Emenike takip ediyor. Beşiktaş’ın bu sene kadrosuna kattığı Senegalli Demba Ba’nın bedeli 16 milyon Euro. Fenerbahçe’nin yeni oyuncularından Brezilyalı Diego Ribas’ın ederi 10 milyon Euro. Büyük bölümü Dünya Kupası’nda forma giyen bu isimlerin transfer ücreti el yakıyor. Yerli futbolcular da da durum aynı. Galatasaraylı Burak Yılmaz’ın değeri 16 milyon Euro, Selçuk İnan’ın 12 milyon Euro, Trabzonsporlu Onur Kıvrak’ın 10 milyon Euro.

Yüklü transfer ücreti alan futbolcuların ödedikleri vergiler ülkelere göre değişiyor. Bu oran Dünya Kupası'nda yıldızı parlayar Hollanda’da yüzde 52’yi, İngiltere ve Japonya’da yüzde 50’yi, futbolun çok rağbet gördüğü İspanya ve İtalya’da yüzde 43’ü buluyor. Uzun zamandır tartışma konusu olan futbolcu-vergi ikilemiyle ilgili olarak konunun uzmanlarından Yusuf Keleş'in Cihan’a yaptığı değerlendirmeler şöyle:

“Normalde bir pastaneci, eczaneci gelirine göre, tarifeye göre vergi ödüyor. Futbolcular neden bundan istisna tutuluyor? Yine bir şirkette 24 saat görev yapan müdür, genel müdür yardımcısı 5 bin 400 lira maaş alıyorsa en üst tarifeden vergi ödüyor. Bu adam 24 saat görev başında maaşlı olarak. O en üst tarifeden ödüyorsa futbolcu niye ödemesin? Yüzde 15 vergi oranı topçuların değil, kulüplerin yararına. Yani vergi tarifeden ödense futbolcuların bedeli artacak. Burada devlet tarafından kulüplere ayrıcalık tanınıyor."

"EŞEK YÜKÜ İLE VERİLEN PARADAN VERGİ ALMAMAK YANLIŞ"

Deniz Gökçe de futboldaki vergi çarpıklığının giderilmesi gerektini söylüyor. “Futbolculara eşek yükü ile para verip onlardan vergi almamak çok yanlış." diyen Gökçe, "Ağır işçi müthiş vergi ödeyecek ama onun yanında lüks evleri, arabaları olanlar yüzde 15 vergi ödeyecek. Bu büyük haksızlık ve başarı getirmez." ifadelerini kullanıyor. 2014 Dünya Şampiyonu; Almanya’yı örnek gösteren Gökçe, "Almanya'da futbolculardan yüzde 45 vergi alınıyor ama ülkede futbola büyük yatırımlar yapılıyor. 2000’den bu yana Almanya, her sene 100 milyon dolar yatırım yaptı. Bu miktar şu an milyar dolara geldi. Yatırımla pek çok genç futbolcu yetiştirildi, kulüpler ve milli takım başarılarını artırdı. Joachim Löw döneminde Adana’nın lige veda ettiği belirtiliyor. Maalesef ülkemizde adamın futbolcuları 3 ayda tanıması, takıma katkı yapması bekleniyor. Bu yanlış. Adam, Almanya’da 10 senedir görevde. Maalesef biz kısa vadeli, geçici şeylere yatırım yapıyoruz." şeklinde konuşuyor.

"VERGİ DÜŞÜK OLMASA YABANCILAR TERCİH ETMEZ"

Şükrü Kızılot da vergi bu kadar düşük olmasa Türkiye'ye yabancı futbolcunun zor geleceğini dile getirerek, şunları aktarıyor:

“Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Bursaspor, Kasımpaşa ve Trabzonspor gibi büyük kulüpler, futbolculara ödedikleri transfer bedeli veya tutarı ne olursa olsun yüzde 15 vergi kesinti yapılacak. Şu da unutulmamalı; futbolcuların çoğu, uyanık davranarak net transfer ücretinden anlaştığı için vergiyi de kulübü ödüyor. Türkiye, futbolcular için vergi cenneti ama İngiltere, Almanya, İtalya ve Fransa gibi öyle değil, adeta bir cehennem. İngiltere ve Japonya’da topçuların ödediği vergi, Türkiye’nin 3 katını aşıyor. Yani yabancı uyruklu futbolcuların Türkiye’yi tercih etmelerinin önemli nedeni, vergi cenneti bir ülke olması.”

"FUTBOLCUDAN ÇOK SEYİRCİ VERGİLENDİRİLMELİ"

Süleyman Yaşar ise farklı düşünüyor. Yaşar’a göre futbol riskli bir oyun. Bir futbolcunun en fazla 10-15 senelik bir oyun hayatı var. Bu nedenle futbolcunun elde ettiği gelire devletin yoğun şekilde el koyması doğru değil. Ayrıca futbolcu sanatçı gibi eser ortaya koyuyor, seyirlik bir oyun sunuyor, ülkenin tanıtımını yapıyor; onun için konulan vergi oranları teşvik edici olmalı. Bu yüzren yüzde 15 vergi oranı makul. Yaşar, “Futbol seyirlik bir oyun onun için futbolcudan çok onları seyredenlerin vergilendirilmesinde fayda var. Biletten alınan bedellere daha çok vergi koyulabilir. Tabii seyirci vergilendirilmeli ancak seyri engelleyecek seviyede değil.” diyor.

3 BİN LİRALIK MEMUR MAAŞINDAN YÜZDE 27 VERGİ ALINIYOR

Öte yandan Türkiye'de çalışanlardan alınan vergi, ücrete göre yüzde 15 ile yüzde 35 arasında değişiyor. Ücret skalası yükseldikçe alınan vergi artıyor. Örneğin brüt 3 bin lira maaş alan bir kimse yüzde 27 oranında vergi ödüyor.

Futbolculara uygulanan vergi ülkeye göre değişiyor

Ülke Vergi Oranı

İngiltere Yüzde 50

Japonya Yüzde 50

Almanya Yüzde 45

İspanya Yüzde 43

İtalya Yüzde 43

Fransa Yüzde 50

Hollanda Yüzde 52

Türkiye Yüzde 5-15

CİHAN