'Anadolu'nun petrolü bor, yabancıya kazandırıyor'
Gediz Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turan Batar, bor madeniyle ilgili çarpıcı bilgiler verdi.
Gediz Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Turan Batar, bor madeniyle ilgili çarpıcı bilgiler verdi.
İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim yapan sanayicilere
hitap eden Batar, Anadolu’nun petrolü gözüyle bakılan bordan
yabancıların kazandığını söyledi.
Aynı zamanda Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme Derneği Başkanı
olan ve bor madeniyle ilgili çalışmalarıyla bilinen Prof. Dr.
Batar, Türkiye'nin 864 milyon 500 bin tonla dünya rezervinin yüzde
72,1’ine sahip olduğunu, ikinci sırada 100 milyon tonla Rusya’nın,
üçüncü sırada ise 80 milyon tonla ABD’nin geldiğini kaydetti.
Türkiye’nin, dünyanın en az 250 yıllık bor ihtiyacını tek başına
karşılayabileceğini vurgulayan Dekan Batar, şunları söyledi: “Bor,
günümüzde 450 sanayi dalında yaygın olarak kullanılan eşsiz bir
cevher. Roket yakıtından nükleer endüstriye, elyaftan fiber optiğe,
kozmetikten iletişim araçlarına kadar birçok alanda temel taşı
vazifesi görüyor. Özellikle ileri teknoloji ürünlerinin
vazgeçilmezi bu maden, ülkemiz için büyük bir güç kaynağı ancak
hammadde ve yarı mamul hammadde olarak dünyaya sattığımız için
sahip olduğumuz bu gücü ekonomik değere yeterince
dönüştüremiyoruz.”
Borun hammadde olarak dünya piyasasında yıllık ciro payının sadece
1,5 milyar dolar, bor katkılı ürünlerinse 100 milyar dolar olduğunu
vurgulayan Turan Batar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkemiz, 1,5
milyar dolarlık küçük pastadan pay alıyor. Son 15 yılda bor
ihracatından senede ortalama brüt 500 milyon dolar elde edebildik,
çünkü ihraç ettiğimiz yarı mamul borun tonu 300-500 dolar arasında
değişiyor. İşlenip yüzey sertleştirmede kullanılan toz bor karbür
ya da seramik endüstrisinde değerlendirilen toz bor nitrür gibi uç
ürünlerin tonu ise 70 bin doları buluyor. Arada işte böyle bir
uçurum var. Bizim sattığımız cevheri alıp işleyenler, bor rezervi
zengini Türkiye’yi katlıyor. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri,
ABD’li Owens Corning firması. Bordan cam elyafı, fiber optik kablo,
beyzbol sopası, otomotivde ve deniz araçlarında kullanılan
fiberglas gibi ürünler yaparak yılda 6 milyar dolardan fazla ciro
elde ediyor. Türkiye bordan brüt 500 milyon dolar kazanırken sadece
bir firma, tam 12 katı kazanıyor. Bunun gibi daha pek çok yabancı
kuruluş var. Ne yazık ki sahip olduğumuz bu zenginliğin tam
anlamıyla farkında değiliz, bu yüzden de değerlendiremiyoruz. Maden
bizde, kazanç başkasında.”
Prof. Dr. Batar, Türkiye’nin bor politikasını gözden geçirmesi
gerektiğinin altını çizdi: “Yurtdışına ham bor cevheri satışı en
aza indirilmeli. Hammadde olarak satmak yerine, ülkemizde işlenerek
değerli uç ürünlere dönüştürülmesini sağlamalıyız. İşte o zaman bor
sayesinde büyümemiz hız kazanır, ekonomik refah seviyemiz yükselir.
Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü’nün bu yönde çalışmaları var ama
henüz ticarileşen bir ürün yok ve alınan mesafe beklenen düzeyde
değil. Borun katkı malzemesi olarak kullanıldığı, katma değeri
yüksek ürünler üretilmesi ve işlenmesi teşvik edilsin. İlgili tüm
kurum ve kuruluşlar da bir an önce harekete geçirilsin.” CİHAN
Yorumlar