Yaban Koyunu

Yaban koyunu dünya üzerinde ve ülkemizde farklı türleri bulunan ve yabani bir şekilde doğada yaşayan memeli hayvanlardandır. Dünya üzerinde birçok noktada farklı türde yaban koyunu bulunmaktadır. Bunlardan en bilinenleri Muflon, Korsika ve Sardunya adalarında yaşamaktadır. Bunun yanı sıra Avrupa'nın en yüksek noktalarında, Orta Asya'da ve Türkiye'de de birçok yaban koyunu türü bulunmaktadır. Yaban koyunu genellikle dağlarda uçurum kenarlarında dolaşırlar. Ülkemizde dağ keçisi olarak da adlandırılabilen bazı türler, aslında bu hayatı yaşayan yaban koyunu türlerinden olmaktadır. Ülkemizde endemik olarak Anadolu yaban koyunu bulunmaktadır. 

 Orta Asya'da step yaban koyunu, Afrika dağlarında yeleli yaban koyun bulunmaktadır. Bu türler son derece kıymetli ve et olarak da lezzetli türler olmaktadır. Yaban koyununun 250 kiloya ulaşanları dahi bulunmaktadır. Amerika da yaban koyunu yaşam alanları içerisinde yer almaktadır. Özellikle Kanada koyunu burada sık rastlanan türlerdendir. Bu tür en tehlikeli noktalarda dahi sıçrayarak rahatlıkla dolaşabilir.  Başlıca Yaban Koyunu Türleri Anadolu Yaban Koyunu: Ülkemizin endemik (yani özel yaşam alanı türü) türlerinden olan olan Anadolu yaban koyunu, kısa kulaklı, ince ve uzun bacaklı, kısa kuyruklu ve kısa tüylü bir yapıya sahiptir. Bazı yörelerde geyiklere benzetildiğinden ceren adıyla da bilinmektedir. Görme duyusu son derece gelişmiş olan bu yaban koyunu tehlikeli durumlarda son derece hızlı ve çeviktir. Erkekleri 110 - 140 santim boyunda olan Anadolu yaban koyununun dişisi biraz da küçük olmaktadır. 80 - 90 santim büyüklüğünde de dişisi olan Anadolu yaban koyununun erkeği 60 -70, dişisi ise 40 - 50 kilo arasındadır. Ortalama yaşam süreleri 18 yıldır. Postlarının renkleri değişken olan yaban koyunu genellikle koyu renkli olarak bilinmektedir. Genellikle sürü halinde dolaşan yaban koyunu erkek ve dişi sürüleri farklı sayılarda olmaktadır. Erkekler 12 - 15 koyun olarak dolaşırken, dişiler 18 - 20 koyun olarak dolaşmaktadır. Sürülerin lideri her zaman yaşlı yaban koyunu olmaktadır. Bu koyun tehlike durumlarında ayağını yere vurarak diğer bireylere haber vermektedir. Anadolu yaban koyunu çiftleşme döneminde daha da kalabalık olarak dolaşmaktadır. Özellikle erkek ve dişi sürülerinin karışması bunun üzerinde etkili olmaktadır. Yaban koyunu sürüleri günlerinin yaklaşık 8 - 10 saatini otlanarak geçirirler. Kasım - Aralık aylarında bu türün çiftleşme dönemidir. Çiftleşme sonrası Mayıs ayı içerisinde hamile dişiler doğum yapmaktadır.  Mavi Yaban Koyunu: Orta Asya'da Tibet ile Batı Çin arasında görülen bu yaban koyunu çoğunlukla keçiye benzetilmektedir. Ancak boynuzu, rengi ve tüylerini özellikleri nedeniyle yaban koyunu sınıfına girmektedir. Yaz aylarında 5000 metre yüksekliklerde rastlanan bu yaban koyunu en az 5 koyunlu sürüler halinde dolaşırlar. Bu tür kış aylarında dahi 3000 metreden aşağı inmemektedir. mavi yaban koyunu genellikle orman üst sınırının da üzerinde bulunan çayırlık alanlarda otlanmaktadır. Son derece ürkek ve şüpheci olan bu tür, sürü halinde otlanırken kayalık tepelerine gözcü yerleştirerek kendilerini güvence altına alırlar. Tehlike anında gözcü yaban koyunu bulunduğu yerden ok gibi fırlayarak diğer bireylere haber verir. Erkekler ve dişiler çiftleşme dönemi dışında ayrı sürüler halinde yaşarlar.  Afrika Yaban Koyunu: Berberistan ya da Yeleli koyun olarak da bilinen bu yaban koyunu türü, Afrika'nın en değerli hayvanlarından birisidir. Eti son derece lezzetli olan bu yaban koyunu, göğsünden ve boynundan sarkan saçak tüyleri sebebiyle yeleli koyun adın almıştır. Diğer yaban koyunu türlerine nazaran daha uzun kuyruklu olan bu tür, kendi içinde yedi alt türe ayrılmaktadır. En büyüğü 90 santim uzunluğunda olan Afrika yaban koyunu, küçük aile grupları halinde yaşarlar.  Ancak çiftleşme dönemi haricinde erkek koyunlar sürüden ayrı yaşarlar. Atlas dağları ile Sahra çölü etrafındaki tepelerde kendilerine yaşam alanı bulan bu  yaban koyunu, çöle son derece dayanıklıdır. Muflon Yaban Koyunu: Daha çok Avrupa'da görülen bu yaban koyunu türü son derece küçük bir koyun türüdür. Nadir de olsa dişilerinde boynuz bulunmaktadır.  Kızıl Koyun: Yazı sarı veya tilki kızılında olan bu koyun türü daha çok İran'ın Türkiye tarafında kalan bölgelerde görülmektedir. Kıbrıs'ın kayalık bölgelerinde de rastlanan bu yaban koyununun farklı bölgelerde birçok alt türü bulunmaktadır. Bozkır Koyunu: Hindistan'ın kuzey batı bölgesinde rastlanan bu yaban koyunu Rusya'ya kadar uzanan bölgede yaşamını sürdürmektedir. Farklı renklerde görülebilen bu tür, genellikle kahverengi tonlarında olmaktadır. Erkeklerde genellikle bukleyi andıran boynuz bulunmaktadır. Bu yaban koyunu türü evcil koyunların atası olarak adlandırılmaktadır. Özellikle Muflon, Anadolu yaban koyunu ve Bozkır koyunu evcil koyunların geldiği tür olarak gösterilmektedir.