Balinalar

Balinalar, okyanuslarda yaşayan, balinagiller familyasına ait olan sıcak kanlı memelilerdendir. 70-90 yıllık ömürlerinde doğurarak üreyip, yavrularını emziren canlılar, sürüler halinde yaşarlar. Yavrularını emzirirken yan yatarak, sütü ağızlarına püskürterek verirler. Gövdeleri ince uzun ortası kalın mekik biçimindedir. Kalın bir yağ tabakası ile kaplı olan vücutları sert ve kılsızdır. Vücutları balıkları andırsa da, kuyruk yüzgeçleri yatay ve kemiksizdir. Gözyaşı bezlerinin salgıladığı koruyucu sayesinde, gözleri tuzlu sudan etkilenmez. Gözleri başın her iki tarafında ve geride yer almaktadır. Küt kafalı olan türleri önlerini direkt olarak göremez. Sürü halinde gezerlerken birbirleri ile çıkardıkları sesler aracılığıyla haberleşirler. Balinaların vücutlarının dışında kulakları olmasa da, oldukça iyi işitirler. Gözlerinin hemen arkasında bulunan küçük delikler yardımıyla işitirler. Suyun altında kalma süreleri 1,5 saati geçmez, su üzerine çıkarak 15-0 dakika nefes almaları gerekir. Balinaların su püskürttüğü düşünülse de, bilinenin aksine görülen sadece soludukları nemli havanın atmosferdeki yoğunlaşmış halidir. Bu canlılarda burun deliği nefes borusuna açıldığı için, ağızdan aldıkları su akciğerlerine kaçmaz. Çünkü ağızları yemek borusuna açılmaktadır.  Balinaların bilinen 90 tane türü iki alt sınıfa bölünmüştür.

Balina türleri nelerdir?

Dişsiz balinalar veya çubuklu balinalar: Bu tür olan türlerinin üst çenelerinde 4-5 metre uzunluğunda 400 kadar çubuk bulunmaktadır. Ağızlarına aldıkları besinler bu çubuklara takılır. Yemek boruları ve gırtlakları küçük olduğu için, sadece küçük canlılarla beslenebilirler. Bu sınıftaki canlıların en büyüğü mavi balina olarak bilinen türüdür. Bu türlerde iki adet burun deliği bulunmaktadır. Grönland, mavi, kambur, fin balinası dişsiz türler arasındadır.   

Dişli balinalar: Bu sınıfa girenlerin alt çenesinde veya her iki çenesinde bulunan dişler, avlarını yakalamaya yarar. Sürü halinde avlandıkları için, bunların bulunduğu ortamlardan diğer canlılar kaçar. Yunuslar, katil balinalar, ispermeçet balinaları, gagalı balinalar bu sınıfa girmektedir. Hız bakımından dişsizlere göre oldukça hızlıdırlar. Ağız ve boğaz yapıları fokları bile yutacak kadar geniştir. Mürekkep balıklarını yuttukları zaman, yemek borusuna saplanan gagası bu yerlerde amber birikimine sebep olabilir. Hayvanın kusmuk halinde dışarıya attığı amber, yanıcı ve güzel kokusu olan yağlı bir karışımdır. Oldukça kıymetli olan bu kusmuk, kozmetik sanayiinde parfümlerin kokularını sabitleştirmek için kullanılır.  

Balinaların yaşamları nasıldır?

Memeliler sınıfının en uzun süre göç eden hayvanlarından olan balinalar, özellikle üreme zamanlarında daha kalabalık sürüler halinde dolaşırlar. Üreme şekilleri karada bulunan memeliler gibidir. Gebelik süreleri bir yıldan 15 aya kadar devam edebilir. Yavrular 5-6 yaşlarında ergenliğe ulaşarak, üremeye başlar. Genellikle tek başlarına doğum yapmayı tercih eden hayvanlar, ikiz ve daha fazla sayıda doğurabilir. Yavrular çok hızlı büyüyerek, 2-3 yılda yetişkinlerin boyuna ulaşır. Su içerisinde doğan yavrular, ardından yüzmeye başlar. Yaşam süreleri oldukça uzun olan balinalar, su üzerinde nefes aldıktan sonra dalarken nefes deliklerini kapatırlar. Tekrar su yüzüne çıkana kadar kapalı kalan nefes delikleri, su altında 1,5 saat yetecek kadar oksijenin ciğerlerde depolanmasını sağlamaktadır.     

Balinaların kullanım alanları nelerdir?

Balinaların yağı kozmetik alanında krem ve ruj yapımında, deri sanayiinde kullanılır. Hidrojene edilen yağ, kahvaltılık margarin olarak ta kullanılmaktadır. İlaç sanayiinde bile kullanılmaya başlanan yağ, oldukça kıymetlidir. barajların, göllerin üzerine atıldığında buharlaşmayı önlediğinden, kuraklık dönemlerinde kullanılabilir. Eti kızartılarak konserve şeklinde tüketilmektedir. Yem sanayiinde de kullanılan balina eti ve iç organları, gübre yapımında da tercih edilir. Kemikleri ve eti öğütülerek un halinde kullanılır.