Ünlü maden Profesörü Wagner: Büyük madende merkezi oksijen aletleri olmalı

Soma'da yaşanan maden faciası hakkında konuşan Avrupa’nın madencilik alanında söz sahibi okullarından Leoben Montan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Horst Wagner, önemli açıklamalarda bulundu. Bu tür madenlerde mutlaka yaşam odası olması gerektiğini söyleyen Wagner, yaşanan faciada sorumluluğun hem firmaya hem de kontrol organına ait olduğunu belirtti.

Madencilik alanında Avrupa’nın önemli isimlerinden olan Wagner, "Maden işletmelerinde sorumluluk hem firmaya hem de kontrol organı olan kuruma aittir. Birçok ülkede maden işletmecileri yıllık işletme planlarını hazırlar ve ilgili kurumun onayına sunar. Bu planda güvenlik önlemlerinden hangi tür çalışmaların yapılacağına detaylar yer alır. İşletmedeki havanın kritik değerlerin üzerinde tutmak için neler yapılacağı anlatılır. İlgili kurum bu planları inceler ve onay verip vermeyeceğini bildirir. Sorumluluk iki tarafa da aittir. Maden işletmelerinde işletme ve resmi kurumlar birlikte sorumluluğu taşırlar." ifadelerini kullandı.

RESMİ KURUMLAR GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ KONTROL EDER

25 yıl Güney Afrika’da madenlerde çalışan 75 yaşındaki Avusturyalı bilim adamı, "Resmi kurumlar madenleri büyüklüklerine göre belli zaman aralıklarında ziyaret ederek, güvenlik önlemlerinin alınıp alınmadığını kontrol eder. Bununla birlikte madende kullanılan aletlerin normlara uyup uymadığı, işletme planında öngörülen çalışmaların yapılıp yapılmadığını denetler." tespitinde bulundu.

Avusturyalı akademisyen, "Sistem birçok alt birimden oluşturulmalı ve bir alanda sorun yaşandığında hava tekniği açısından bu alan izole edilerek yangında çıkan gazlar izole edilebilmeli." değerlendirmesinde bulundu.

SON YILLARDA YENİ MASKELER KULLANILIYOR

Soma’daki kaza sonrasında madencilerin fotoğraflarını dikkatlice incelediğini belirten Wagner "Fotoğraflarda ‘ferdi kurtarıcı filtre’ olarak adlandırılan gaz maskeleri gördüm. Bunlar havadaki oksijeni filtreleyen maskeler ve oksijenin havadaki yüzde 17’lik kritik oranın altına düştüğü takdirde devre dışı kalıyor. Yangın sırasında bilindiği gibi havadaki oksijenin tüketiliyor. Oksijen yüzde 17’nin altına düştüğünde madenciler boğuluyorlar. Bu yüzden son yıllarda yeni maskeler kullanılıyor." dedi. Wagner son yıllarda üretilen oksijenli ferdi kurtarıcı maskelerin kullanılmaya başlandığını ve bu maskelerin karbonmonoksiti filtrelediğini, temiz hava ihtiyacını sağladığını ve oksijensiz ortamda da ilerlemeyi mümkün kıldığını kaydetti.

Madencilerin bir kısmında bu tür maskeler de gördüğünü kaydeden Wagner "Madeni incelemediğim için net bir değerlendirme yapmam zor. İki maske türünü de fiziki görünüşlerinden ayırt etmek mümkün. Basit olanlarda metal bir dış yüzey ve belde taşınan küçük bir kutucuk var. Yeni olanlar ise siyah plastik örtü ile resimlerde tanınabiliyor. Ama hangi kritere göre bu maskelerin dağıtımının yapıldığını bilmiyorum." ifadelerini kullandı.

Oksijenli ferdi kurtarıcı maskelerdeki oksijen miktarını arabadaki benzine ve insanı da motora benzeten Wagner "Daha yapılı ve kilolu madenciler daha fazla oksijen ihtiyacı duyarlar. Hele bir de fazla hareket ediyorlarsa oksijen tüketimi artar. Zayıf bir madenci daha uzun süre bu maske ile hayatta kalabilir." dedi.

MADENLERDE OKSİJEN VERECEK ALETLER MERKEZİ OLARAK BULUNDURULMALI

Büyük madenlerde daha büyük oksijen verecek aletlerin merkezi olarak bulundurulması ve küçük oksijen ferdi kurtarıcıların madencilerin yanında taşınması gerektiğini belirten Profesör Wagner "Bu şekilde bir patlama anında daha uzun süreli oksijen ihtiyacı karşılanabilir. Büyük yüksek standartlı mekanizmaya sahip madenlerde oksijen tedariki sağlayacak hareketli aletler tercih edilir. Ayrıca büyük madenlerde belli aralıklarla borular aracılığıyla verilen basınçlı hava ile beslenen, içerisinde su ve bozulmayan gıda yer alan yaşam odaları bulunmak zorunda." şeklinde konuştu.

Elektrik trafosu ve kabloların yetersizliği tartışmalarının yaşandığı madenin elektrik sistemini de değerlendiren Wagner, metan seviyesinin yüzde 1’i geçmesi durumunda tüm elektrikli araçları devre dışı bırakacak bir sistem olması gerektiğini belirterek "Sistem birçok alt birimden oluşturulmalı ve bir alanda sorun yaşandığında hava tekniği açısından bu alan izole edilerek yangında çıkan gazlar izole edilebilmeli." dedi.

Wagner, Avusturya’nın da dâhil olduğu birçok ülkenin Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 176 numaralı "Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi"ni imzaladığını ve bunun bahsettiği standartları sağladığını belirtti.

Avusturya en son 1998 yılında bir maden kazası yaşamış, kayıp bir madenciyi kurtarma çalışmalarına katılan 10 madenci göçük sonucu hayatını kaybetmişti. Horst Wagner, geçtiğimiz yıl Avusturya Cumhurbaşkanı Heinz Fischer tarafından madencilik alanında en yüksek ünvanla ödüllendirilmişti. CİHAN