Türban belgeseli yönetmeni: İslam, kadına geniş bir yaşam alanı sunuyor
İngiltere'de yaşayan Brezilyalı yönetmen Betty Martins, batı toplumlarında türban algısını konu alan bir belgesel yaptı.
İngiltere'de yaşayan Brezilyalı yönetmen Betty Martins, batı
toplumlarında türban algısını konu alan bir belgesel yaptı.
Martins, İslamın kadına geniş bir yaşam alanı sunduğunu
söyledi.
'Hep Böyle Giyinmezdim' başlığını taşıyan belgesel, türban
üzerinden İslamfobi tartışmalarına içerden bir bakış ortaya
koyuyor. Londra'da yaşayan ve faklı profile sahip üç Müslüman
karakterin türban konusuna bakışlarını kendi ağızlarından hikâye
eden 35 dakikalık belgesel, bir çok ülkede izleyiciyle buluştu.
Martins, proje hakkında Cihan Haber Ajansı'na (Cihan) konuştu.
TÜRBAN BELGESELİ FİKRİ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Bu proje, Londra'da yaşarken karşılaştığım sosyal bir gerçek
üzerine şekillendi. Çevremde başörtüsü kullanan birçok insan
olduğunu farkedince merak edip 'Başlarını örtmenin zorunlu olmadığı
böyle bir ülkede acaba insanlar neden türban kullanmayı tercih
ederler?' diye düşünmeye başladım.
Bir de özellikle medyaya yansıyan bazı görüntülerde başörtüsü
kullanan ve protestolara katılan aktivistler gördüm. Bu görüntüler
benim zihnimdeki türban imajı ile örtüşmüyordu.
Bu sebeple bazı araştırmalar yaptım ve başörtüsünün çıkışı ile
ilgili dini temelleri anlatan, üniversite hocalarımdan birinin
tavsiye ettiği bir kitaba ulaştım. Diğer taraftan kendimce bazı
analizler yaparak zihnimdeki başörtüsü algısının nasıl oluştuğunu
anlamaya çalıştım.
ARAŞTIRMALARINIZ VE RÖPORTAJLARINIZ SONRASI KİŞİSEL OLARAK SİZDE
İSLAM HAKKINDA NE TÜR BİR DÜŞÜNCE UYANDI?
Öncelikle İslam'ın kadınlara geniş bir yaşam alanı sunan bir din
olduğunu gördüm. Toplumdaki genel düşünce İslam'da kadının
kısıtlandığına yönelik bir algıdan oluşuyor. Ancak filmde
anlatılanlardan da anlaşılacağı üzere kadınlar kendi aralarında
bütünleşik bir yapı ve geniş bir iletişim alanına sahipler. İslam'ı
sonradan tercih eden kadınların görüşleri de bu alanın genişliğinin
farkına varmaları üzerine değişiyor.
PROJENİN AMACI NEDİR?
Benim gibi konuyu merak eden insanların da faydalanacağını
düşünerek bu araştırmayı başörtüsü kullanan insanların yaşam
öykülerini aktaran bir belgesel projesine dönüştürdüm.
Türban kullanan kadınlar, benim yaşadığım toplumda her zaman
'öteki' konumunda tutuluyor. Sosyal hayatın dışına itilen bu
insalara karşı batı toplumlarında büyük bir önyargı mevcut. Bu
anlamda belgesel, onların doğru anlaşılmasına katkı sağlamayı
hedefliyor.
PROJEDE KULLANDIĞINIZ ARGÜMANLAR NEDİR?
İnsan hikayelerine dayalı bir çalışma olduğu için kullandığımız en
önemli argüman bu kişilerin kendi hatıraları oldu. Konuyu geniş bir
perspektiften ele alabilmek için farklı profillere ve giyim tarzına
sahip üç Müslüman kadının hikâyelerine yer verdik. Anlatımı etkili
kılmak için görsel, şiirsel ve eleştirel bir anlatımı tercih
ettik.
İNSANLARIN REAKSİYONU NE OLDU? SİZE NE TÜR TEPKİ VERDİLER?
Proje çerçevesinde iletişim kurduğumuz insanlar, çalışmanın
dürüstlüğünden memnun kaldı. Üzerinde çalıştığımız projenin,
medyaya yansıyan önyargılı yaklaşımın dışında, onları anlamaya
yönelik etik bir yapım olduğunu gördüler.
Filmi izleyenler de genelde olumlu şeyler söyledi. Ancak özellikle
İngiltere'de çarşaflı kadın imgesi bazı insanları rahatsız etti.
Çünkü orada halen çarşaf kullananların toplumsal kabulüne ilişkin
zihinsel engeller var. Genel kanaat ise olumluydu. Projenin
tanıtılmasından sonra bir çok üniversite ve kültür merkezinden
gösterim için teklif aldım.
Ayrıca gösterim sonrası izleyicilerle konuyu tartışmanın, projenin
daha iyi anlaşılmasına yönelik önemli bir katkı sağladığını
düşünüyorum.
BELGESEL, TÜRBAN KONUSUNUN ANLAŞILMASINA NASIL BİR KATKI
SAĞLADI?
Bu projede, türban kullanan kadınların iç dünyası, izleyiciye
farklı bir yaklaşımla aktarılıyor. Bu kadınlar, herhangi bir baskı
ve yargılama olmaksınız, özgür bir şekilde hayatlarından kesitler
sunuyor. Birilerinin kendileri hakkında konuşması yerine bizzat
kendileri başörtüsünün onlara ne ifade ettiğini anlatıyor.
AVRUPA VE LATİN AMERİKA ARASINDA, TÜRBAN KONUSUNA BAKIŞTA BELİRGİN
BİR FARK VAR MI?
Uzun süre İngiltere'de yaşadım. Ülkeme ise yeni döndüm. Bu sebeple
bu coğrafyadaki gözlemlerim henüz cılız sayılır. Avupa'dan
bahsedecek olursak onlar bu konuya daha ilgililer. Çünkü onlar için
bu meselenin tarihe dönük bir yönü var. Ayrıca günümüzde başörtülü
kesimin toplumla bütünleşmekte zorlandığı algısı var. Bütün bunlar
tartışmaya ilgiyi artıran sebepler. Özellikle Fransa gibi başörtüsü
kullanmanın yasak olduğu ülkelerde bu konuya olan ilgi daha fazla
gözüküyor. CİHAN
Yorumlar