Sovyet dışişleri, Türklere kötü davranan istihbaratı Lenin’e şikayet etmiş

Sovyetler Birliği Dışişleri Komiseri Georgi Çiçerin’in, Türk diplomatlarına kötü davrandıkları gerekçesiyle VÇK (KGB’in ilk adı) istihbarat görevlilerini, dönemin SSCB lideri Vladimir Lenin’e şikayet ettiği ortaya çıktı.

Rusya'nın sayılı istihbarat yazarı, tarihçi ve belgesel yapımcısı Leonid Mleçin 2011 yılında yazdığı “Dışişleri Bakanları, Rusya’nın Dış Politikası, Lenin ve Troçki’den Putin ve Medvedev’e” adlı kitabında Sovyet dışişlerini araştırdı. Arşiv belgelerine atıfta bulunan Mleçin, 1920’li yıllarda Sovyet istihbarat görevlileri ve dışişleri arasında zaman zaman anlaşmazlık ve tartışmaların yaşandığını yazdı.

Rus yazara göre, SSCB’nin Karadeniz kıyısı bölgelerinde istihbarat görevlilerinin Türk diplomatlarına kötü davrandığı gerekçesiyle Sovyet Dışişleri Komiseri Çiçerin, Lenin’e 23 Ekim 1923 tarihli acil koduyla yazı gönderir. Yazıda, “Saygıdeğer Vladimir İliç! Karadeniz bölgesinde istihbarat görevlilerinin bugünkü faaliyetleri devam ettiği sürece Türkiye ile iyi ilişkilerin devam ettirilmesi olumlu anlamda mümkün değil. 3 Ağustos’ta VÇK ajanları, Türk Büyükelçiliği diplomatik kuryesi Feridün beyi gözaltına aldılar, onun diplomatik bavulunu açtılar, üstelik ona kabul edilemez şekilde davrandılar. Daha önce Türk Büyükelçiliği çalışanı İzzet İsmet’e de benzer şekilde davranılmış. Ben VÇK’ya resmi yazı gönderdim, yoldaş Davtyan’la defalarca bu konuyu görüştüm. Fakat henüz hiç bir yanıt alamadım.” şikayette bulundu.

SOVYET AJANLARI, TÜRK TÜCCARLARI DONUNA KADAR SOYUYOR

Türk yetkililerden çok sayıda şikayet aldıklarına dikkat çeken Sovyet Dışişleri Komiseri, “İstihbarat görevlilerinin Tuapse’de yaptığı affedilmez davranışları, askeri gemilerinin aranması, Türk gemilerine silahla ateş edilmesi, Türk görevli şahıslara kabul edilemez şekilde davranılması, özellikle Tuapse’de Türk konsolosuna yapılanlarla ilgili Türk tarafından çok sayıda şikayet alıyorum. Türk elçisi defalarca bana, Anadolu’ya dönen ve istihbarat görevlilerimiz tarafından iç elbisesine kadar soyulan Türk tüccarları, Sovyet Rusyası’nın kötü ününü yayıyor.” dedi.

Yazıya yanıt veren Lenin, “Yoldaş Çiçerin! Sizinle tamamen aynı fikirdeyim... Kötü istihbarat görevlileri tutuklanmalı, suçlular Moskova’ya getirilmeli ve kurşuna dizilmelidir. Konuyu Perşembe günü Politbüro gündemine getiriniz.” talimatını verdi. CİHAN