İsviçre'de referandum sonuçları resmen açıklandı

İsviçreliler, Avrupa Birliğine (AB) kota uygulama teklifini kabul etti. Kıl payı farkla kabul edilen yasa tasarı teklifi bütün Avrupa’da tartışmalara sebep oldu. İsviçre Halk Partisinin (SVP) hazırladığı ‘kitlesel göçü engelleme’ teklifi yüzde 50,3 oy oranıyla onaylandı. Çıkan karara göre İsviçre, AB ile tekrar anlaşma masasına oturacak. Yeni taslak üç yıl içerisinde yürürlüğe girecek. Tarihi referanduma katılım oranın yüzde 56 oranında olduğu bildirildi.

9 Şubat tarihinde federal düzeyde yapılan üç referandumun sonuçları açıklandı. Göçmen tasarısıyla birlikte demir yolları (FABİ) ve kürtaj ameliyatını kapsayan konular seçmenin takdirine sunulmuştu. Seçmenin yüzde 62’si demiryollarına ayrılacak yeni bütçeyi onayladı. Federal düzeydeki üçüncü teklif kürtaj ameliyatı masrafların zorunlu sağlık sigortası kapsamından çıkarılmasını öngörüyordu. Dindar Hristiyanların sunduğu taslak teklifi yüzde 69,8 oy oranıyla geri çevrildi.

AB’Yİ ŞAŞIRTAN KARAR

İsviçreli seçmenin aldığı karar, ülkenin göçmen politikasını eski sisteme taşıdı. İsviçre, 1999 yılında AB ile yapılan ikili anlaşmalar kapsamında serbest dolaşım alanına dahil oldu. Anlaşma sayesinde İsviçre’de iş bulan bütün AB vatandaşları oturum hakkını elde ediyor. İkili anlaşmalar sadece serbest dolaşım imkanıyla sınırlı değil. Ulaşımdan ticarete ve bilimden ziraata kadar bir çok konuyu kapsayan ikili anlaşmalar yapıldı. AB’li yetkililer, serbest dolaşım anlaşmasının en önemli özelliği herhangi bir kotaya bağlı olmaması olduğunu vurguladı.

KABUL EDİLEN TASLAĞIN İÇERİĞİ

Pazar günü kabul edilen taslağın ilk maddesine göre İsviçre hükümeti, alınan göçü doğrudan kontrol edecek. Finans piyasasının toplam işçi ihtiyacına binaen yıllık kota belirlenecek. Belirlenen kota bütün göçmenleri kapsayacak. İsviçre’ye çalışmaya gelen AB vatandaşların yanında aile birleşimi yoluyla ve mülteci statüsünde ülkeye giriş yapan göçmenler kotaya dahil edilecek. İşverenler işçi istihdam ederken İsviçrelilere öncülük tanıyacak. Kota uygulamasını yasaklayan hiçbir uluslararası anlaşma imzalanmayacak veya yürüyen anlaşmalar revize edilecek. Federal Konsey, ikili anlaşmaları revize etmek için AB ile tekrar pazarlık masasına oturacak.

Kotanın kaç kişiyle sınırlandırılacağı ve hangi prosedürlerin uygulanacağı henüz belli değil. Hükümet, kıl payı oyla kabul edilen taslağı üç yıl içerisinde hayata geçirmek zorunda. Taslak kota uygulamasını hangi somut adımlarla uygulanacağını içermiyor. Pazar günü oylama sonuçlarını değerlendiren Konfederasyon Başkanı Didier Burkhalter, “Federal Konsey bu teklife karşıydı. Fakat seçmen kararını verdi ve Federal Konseye de bu kararı uygulamak düşüyor. Doğrudan demokrasi anlayışı bunu gerektiriyor.” diye konuştu. Burkhalter, “Hem halkın onayladığı taslağa uygun hem de AB’nin kabul edeceği bir formül bulmak zorundayız. Yapacağımız değişikliğin sonucunda AB ile olan ikili ilişkilerimizin nasıl etkileneceğini henüz bilemiyorum.” diyerek tedirginliğini ifade etti.

SVP Grup Başkan Vekili Adrian Amstutz yerel televizyon kanalına konuştu. Adrian Amstutz, “Federal Konsey itaatkar köpek gibi değil, kendinden emin İsviçre devleti olarak Brüksel’e gitmeli ve İsviçre’de olup bitenleri AB’ye anlatmalı.” diyerek beklentisini dile getirdi.

AB’DEN SERT TEPKİ

AB Parlamento Başkanı Martin Schulz referandum sonuçlarını değerlendirdi. Yerel basına konuşan Schulz, “Hem AB’nin bütün avantajlarından istifade edip hem de istediğin zaman kendini oyun dışına çıkarman mümkün değil. İsviçre’nin bizimle bulunacağı resmi temaslarda bunları görüşeceğiz.” diye konuşarak göz dağı verdi.

Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz, “İsviçre ile Avrupa Birliği arasındaki ilişki, tek bir hak ve sorumluluğu iptal edip de gerisini sürdürmeyi kaldırmaz. Bu problemi çözmek çok zor olacak.” açıklamasında bulundu.

SVP’NİN İKİNCİ DÖNÜM NOKTASI

Muhafazakar çizgide siyaset yapan SVP, kampanyaya start verdiğinde kimse başarı sağlayacağına inanmadı. Teklifin reddedilmesini isteyen kurumların sayısı çok fazlaydı. Federal Konsey, Parlamento, bütün büyük siyasi partiler, ekonomi dünyası, işveren birlikleri, sendikalar ve birçok basın yayın kuruluşu SVP’nin teklifine karşı kampanya yürüttü.

İsviçreli seçmen 21 yıl önce de küçük bir farkla Federal Konsey’in aldığı Avrupa Ekonomi Alanı’na (AEA) katılma kararını reddetmişti. Muhafazakar sağın o yıllardaki genç ve hırslı siyasetçisi Christoph Blocher, politik kariyerinin en büyük zaferini elde ederek SVP’nin en büyük parti olma yolunda hayati adımı attı. Blocher’in yürüttüğü kampanya sonucunda oylanan referandumda seçmenin yüzde 50,3’ü ‘hayır’ diyerek AEA’ya dahil olmayı reddetti. İsviçre demokrasi tarihinde az görülen yüzde 78,7 katılım oranıyla, yakın tarihin en önemli halk oylaması oldu. SVP, 1992 yılın Aralık ayında yapılan oylamada da bütün siyasi partileri ve Federal Konseyi karşısına almıştı.

DEMİRYOLLARINA YENİ BÜTÇE AYRILACAK

Seçmen, FABİ isimli taslağı yüzde 62 oy oranıyla kabul etti. FABİ bütçesi, tren yolların bakım ve inşaatında kullanılacak. Bu fon sayesinde 2025 yılına kadar tren yollarına 6,4 milyar frank yatırım yapılması hedefleniyor. Büyük şehirler arası yeni tren rayları döşenecek. FABİ’nin kapsadığı projeler hayata geçince Zürih-Aarau, Zürih-Chur, Zürih-Lugano, Bern-Luzern ve Biel-Neuenburg güzergahlarında her yarım saatte bir tren kalkacak.

Taslağa göre yeni oluşacak fonun üç para kaynağı olacak. Kantonlar bütçe ayıracak ve katma değer vergisine binde bir oranında zam yapılacak. Arabayla işe giden bireyler, yol ücretlerini federal gelir vergisinden düşebiliyor. Yeni düzenlemede vergi indirimine üst limit getirilerek en fazla 3000 franga sınırlandırılacak. Buradan gelecek olan ek para, FABİ bütçesinin üçüncü kaynağını oluşturacak.

KÜRTAJ TEKLİFİ BEKLENİLDİĞİ GİBİ GERİ ÇEVRİLDİ

Kürtaj ameliyat masrafın zorunlu sağlık sigortası kapsamından çıkarılma teklifi yüzde 69,8 yüksekliğinde büyük oy farkıyla geri çevrildi. Kampanya sırasında bütçe sorunu yaşayan kampanya komitesinin başarılı olması beklenmiyordu. Taslak kabul edilseydi, kürtaj ameliyatına giren kadınlar ameliyat masrafını kendileri karşılayacaktı. CİHAN