Güney Çin Denizi'ndeki gerilim

PEKİN (AA) - Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, Güney Çin Denizi'ndeki gerilim çerçevesinde Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi.

Rice ve Şi, ortak düzenledikleri basın toplantısında, Çin ve ABD'nin aralarındaki farklılıklar ile karşılıklı çıkarlar çerçevesinde samimiyetle başa çıkması gerektiğine vurgu yaptı.
Susan Rice, Çin'in başarısının ABD'nin başarısı olduğu anlamına geldiğini belirterek iki ülkenin küresel bazda birçok konuda birlikte çalışabileceğini gösterdiğini söyledi.

İki ülkenin "açık yüreklilikle" farklılıklarıyla yüzleştiğini aktaran Rice, "Şeffaflığın güven oluşturduğuna, güvenin ise istikrarı getireceğine inanıyoruz." diye konuştu.
Çin Devlet Başkanı Şi de Rice ile görüşmesinde, iki ülke arasında sağlıklı ilişkilerin, "çatışmazlık, karşılıklı saygı ve kazan-kazan esasına dayanan" çerçevede olması gerektiğine vurgu yaptığını belirtti.

Şi ve Rice'ın, basın toplantısında, Güney Çin Denizi'ndeki gerilim ile ilgili herhangi bir yorum yapmamaları ve soruları yanıtsız bırakmaları dikkati çekti.

Beyaz Saray tarafından yayımlanan açıklamada, Rice'ın Çin'in üst düzey diplomatlarından Yang Jiechi ile yaptığı görüşmede, insan hakları, Güney Çin Denizi'ndeki gerilim ve ticari ilişkilerin ele alındığı ifade edildi.

Açıklamada, Rice'ın ayrıca Merkezi Politika ve Yasa Komisyonu Secreteri Meng Jianzu, üst düzey askeri generallerden Fan Çanglong ile görüştüğü belirtildi.

Güney Çin Denizi'ndeki gerilim ile ilgili BM Daimi Tahkim Mahkemesi'nin 12 Temmuz'da açıkladığı Çin aleyhindeki karardan sonra, ABD tarafından Çin'e yapılan en üst düzey resmi ziyaret olduğu belirtildi.

Çin, ülkenin güneyindeki Haynan eyaletinin güney ucundaki Nanşa ada parçaları çevresinde denizi kumla doldurmak suretiyle havalimanı, gözlem kulesi ve liman inşası gibi faaliyetler yürütüyor.

ABD, Pekin yönetimini, adaları "askerileştirmek suretiyle bölgede tansiyonu artırmakla" suçluyor. Çin ise ABD donanma gemilerinin bölgede "sefer özgürlüğü bahanesi ile gövde gösterisi yapmaya çalıştığını" savunarak Washington yönetimine "konuya taraf olmaması" çağrısında bulunuyor.

Dünyanın en önemli deniz güzergahlarından olan ve zengin hidrokarbon rezervlerinin bulunduğuna inanılan Güney Çin Denizi üzerinde Çin başta olmak üzere Filipinler, Vietnam, Malezya, Brunei ve Tayvan'ın hak iddia etmesi nedeniyle bölgede uzun süredir gerilim yaşanıyor.​

Filipinler, 2013'te BM Daimi Tahkim Mahkemesine başvurarak Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki ada ve adacıklarda hak iddia etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı. Lahey'deki mahkeme, 12 Temmuz'da açıkladığı kararda Çin'in Filipinler'in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve suni adalar inşa ederek Güney Çin Denizi'ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetmişti.
Kararda, Çin'in, Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir kontrole sahip olduğu yönündeki iddiasıyla ilgili herhangi bir kanıt bulunmadığı belirtilmişti.

Güney Çin Denizi'nin tamamı üzerinde hak iddia eden Çin yönetimi, mahkemeye sert tepki göstererek kararı "mesnetsiz" olarak nitelemişti.