Dalai Lama'nın Norveç gezisine Çin'den tepki
Tibet’in ruhani lideri Dalai Lama’nın Norveç’e yapacağı ziyaret, Çin ile Norveç arasında gerginliğe neden oldu.
Tibet’in ruhani lideri Dalai Lama’nın Norveç’e yapacağı ziyaret,
Çin ile Norveç arasında gerginliğe neden oldu. Çin ile arasını
düzeltmeye çalışan hükümet, Lama'nın Mayıs ayında ülkeye yapacağı
özel ziyarete pek sıcak bakmıyor.
Dalai Lama’nın 7- 9 Mayıs’ta Norveç'e iki günlük bir ziyaret
gerçekleştirmesi beklenirken, Nobel Enstitüsü, Lama’nın geliş
nedenini kendisine verilen Nobel Barış Ödülü’nün 25. yıl
kutlamaları olarak açıkladı.
Ancak Norveç Tibet Komitesi-Budist Toplum Kurumları’nın daveti
üzerine ülkeye gelen Lama’nın yapacağı özel ziyaret, ülke içinde ve
dışında birçok tartışmaya neden oldu.
Norveçli siyasetçi ve Çin uzmanları, Tibetli ruhani liderin
Norveç'i ziyaretinin, Norveç-Çin ilişkilerine zarar vereceğini
düşünüyor. Norveçli yetkililer, Dalai Lama'nın Norveç'i
ziyaretinin, iki ülke arasındaki ilişkilere, çözümü zor problemler
meydana getireceğini dile getirdi.
Ayrıca Norveç Radyo-Televizyon Kurumu'nun internet sayfasında yer
alan bir habere göre, Çin hükümetinin, Tibet'in sürgündeki ruhani
lideri Lama'nın Norveç ziyaretine tepki gösterdiği açıklandı.Çin
Dışişleri Bakanlığı'nın ise Norveç hükümetine, Dalai Lama'nın
ziyareti konusunda uyarılarda bulunduğu kaydedildi.
Norveç Meclis Başkanı Olemic Thommessen, daha şimdiden açık bir
şekilde Dalai Lama'yla görüşmeyeceğini bildirdi. Norveç Dışişleri
Bakanı Børge Brende ise, meclisin henüz Dalai Lama'yla
görüşüp-görüşmeyeceği konusunda herhangi bir karara varmadığını
açıkladı. Ancak bazı parti yetkilileri, birçok ibrenin Dışişleri
Bakanı Brende'nin, Dalai Lama'yla görüşmeyeceğini gösterdiğini
söyledi.
Norveç'in tanınmış Çin uzmanlarından Henning Kristoffersen, Norveç
hükümetinin Çin ile normal bir ilişki kurmak istiyorsa, Dalai
Lama'yla görüşmesinden kaçınması gerektiğine vurguda bulundu.
Kristoffersen, Norveç Meclisi'nin Dalai Lama'yla görüşmesi halinde,
olayın Çinli yetkililer üzerinde, “Norveç'in Çin’le arasını
düzeltmek istemediği algısı” oluşturacağının altını çizdi.
Dalai Lama'yı Norveç'e davet eden Tibetli aktivist Chungdak Koren
ise Norveç medyasına yaptığı açıklamalarda, Dalai Lama'yı davet
ettiğine pişman olduğunu söyledi. Dalai Lama'yı Norveç'e, Budist
toplumu adına davet ettiğini söyleyen Koren, “Keşke bu daveti
yapmasaydım. Çok pişmanım.'' dedi.
Uzun yıllar Norveç Tibet Komitesi'nde de görev alan Chungdak Koren,
Dalai Lama'nın ziyaretine olumsuz bakan Norveçli siyasetçiler
hakkında da eleştirilerde bulundu. Norveç siyasetinin, Çin'den
dolayı Dalai Lama'nın ziyareti konusuna sıcak bakmamasının,
meseleyi daha da kötüye götüreceğini açıkladı. Çin'in bunu baskı
aracı haline getirerek ileri de daha da çok kullanacağını ifade
etti. Ancak Dalai Lama'nın Kuzey Avrupa temsilciliği görevini
yürüten Thubten Samdup, yaşanan olumsuz hadiseleri Dalai Lama'ya
ilettiğini, her şeye rağmen Dalai Lama'nın Norveç'i ziyaret etmenin
kendisi için son derece memnuniyet verici olacağını açıkladığını
belirtti.
Yaklaşık 11 yıl hüküm giyen insan hakları savunucusu Çinli aktivist
Liu Xiaobo, 2010 yılında Çin tarihinde ilk defa Nobel Barış
Ödülü'ne layık görülmüştü.Çin ise ödülün verilmesini “Soğuk Savaş
zihniyetinin bir ürünü” olarak değerlendirerek, Norveç
siyasetçilerinin Çin'e girişlerini zorlaştırmıştı. 2012'de konseyin
Çin’de yapılacak toplantısına gidecek diğer 29 kişiye vize
verilirken, Dünya Kiliseler Konseyi Başkanı ve Norveç eski
Başbakanı Kjell Magne Bondevik'in başvurusu reddedilmişti.
Başvurusunun reddedilmesini değerlendiren Bondevik, “Liu Xiaobo’nun
2010 yılında Nobel’e layık görülmesi hakkında yazdığım bazı olumlu
yazılardan Çinli yetkililerin hâlâ rahatsız olduğunu düşünüyorum.
Hâlbuki benim, Nobel Barış Ödülü ile ilgili hiçbir ilgim yok.
Üstelik olayın üzerinden de 2 yıl geçmiş.” açıklamalarında
bulunmuştu.
Tibet Budizmi'nin ruhani lideri Dalai Lama ilk olarak 1959 yılında
başarısızlığa uğrayan Çin yönetimi karşıtı bir isyan girişiminin
ardından, anavatanını terk etmek zorunda kalmıştı. Lama, şuan
Hindistan'da yaşıyor ve dünyayı dolaşarak Tibetlilerin hakları için
destek toplamaya çalışıyor.
CİHAN
Yorumlar