Tetanoz ya da Kazıklı Humma nedir, nasıl tedavi edilir?

Tetanoz hastalığı bir diğer adıyla Kazıklı Humma olarak da bilinen, günümüzde birçok geri kalmış ülkede görülen ölümcül bir hastalık türüdür. Tetanoz doğum anı itibariyle başlayabilen ve bütün toplumlarda görülebilen son derece tehlikeli ve ölümcül bir hastalıktır. Tetanoz gelişmiş ülkelerde aşılama yöntemlerinin kullanılması ise giderek azalırken, gelişme döneminde olan ülkelerde ise halen ölümcül bir hastalık olma özelliği taşımaktadır. Dünyada her yıl yaklaşık bir milyon kişi tetanoz nedeniyle ölmektedir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise ''Yenidoğan Tetanozu'' denilen hastalık türüdür.

Tetanoz Mikrobu Nasıl Bulaşır?

Tetanoz dünyanın dört bir yanında özellikle hayvan ve insan dışkılarının birbirine karıştığı topraklarda bulunan bir mikrop türüdür. Tetanoz mikrobu ısıya oldukça dayanıklı, genellikle topraklarda, nemli ortamlarda, ev ve ameliyathanede bulunan tozlu ortamlarda, özellikle de gübre içerisinde ve oksijen içermeyen ortamlarda varlığını sürdürebilen bir türdür. Tetanoz mikrobu Tetanospazmin adı verilen bir ''Tetanoz Zehiri'' ile insanlarda omurilik ve sinir sistemine verdiği zarar ile her 10 kişiden en az 6 kişinin ölümüne neden olan korkunç bir mikroptur. Yenidoğan döneminde kadın ve erkeklerde eşit olarak görülme ihtimali bulunan tetanoz, kadınlar için ilerleyen yaşlarda da risk taşımaktadır. Erkeklerin askerlik döneminde tetanoz aşısı olmaları nedeniyle hastalık riski daha da aza inmektedir. Yenidoğan tetanozunun bulaşma nedeni aşılanmamış anneden mikrobun bebeğe bulaşması ve doğum esnasında bebeğin kordonunun sterilize edilmemiş bir jilet vb. ile kesilerek enfeksiyon kapmasına neden olunmasıdır. Mikrop genellikle doğumdan sonra 3-10 gün içerisinde görülmekte ve ölüm oranının ise %80 olduğu bilinmektedir. İnsanlar tarafından tetanozun paslı bir alet tarafından vücutta yara oluşması meydana geldiği düşünülmektedir. Oysa ki hayvan ve insanların dışkıları ile birleşen toprakla temas edilmesi ve cerrahi bir operasyon esnasında vücuda bulaşma riski çok fazladır. Tetanoz mikrobu havada ve suda da görülmekte ve bu yollardan da insanlara bulaşabilmektedir. Bazen hayvanların insanları ısırması nedeniyle de mikrobun bulaştığı görülmektedir. 

Tetanoz Vücutta Nasıl Gelişir?

Tetanoz vücutta bulunan açık yaralarda oldukça hızlı gelişmektedir. Bunun yanında oksijensiz ortamlar da tetanoz mikrobu rahat bir şekilde yayılma göstermektedir. Tetanoz mikrobunun vücutta gelişme süresi genel olarak 5-10 günü bulmaktadır. Bazen bu süre 2 gün ve 2 ay arasında da değişme gösterebilmektedir.

Tetanoz Belirtileri Nelerdir?

Tetanoz belirtileri ilk olarak yenidoğan döneminde bebeğin anneyi emmemesi, bebeğin huzursuz davranması, ağzında bükülmeler meydana gelmesi, çene, ense, sırt kasları ve karın gibi bölgelerinde sertlikler oluştuğunun hissedilmesi ile ortaya çıkmaktadır. Kasılma nöbetleri sırasında bebekte morarma ve tahta gibi sertleşme görülmesi de tetanozun belirtileri arasında yer almaktadır. Tetanoz yetişkin hastalarda ise kişide tetanoz nedeniyle oluşan alaycı bir gülümseme ile fark edilmektedir.. Hastanın alnında meydana gelen kırışma, gözlerde daralma, ağız bölgesinin iki ucunun kenara doğru çekilmesi ve burnun çevresinde yer alan kırışmaların daha belirgin bir hal alması da tetanoz belirtileri arasında yer almaktadır.Ayrıca hastaların kalp atışlarında meydana gelen düzensizlikler, terlemesi, idrarını tutamaması gibi sorunlarla tetanoz kendini göstermektedir. Tetanoz belirtileri menenjit, kuduz ve daha başka hastalıklarla da benzerlik göstermesi nedeniyle bazı testlerle ince bir şekilde ayırt edilmelidir.

Tetanoz Nasıl Önlenebilir?

Tetanozdan korunmanın iki yolu vardır. Birinci yol ''Tetanos Toksoid'' ikinci yol ise, ''Tetanos Antitoksini''  yöntemiyle korunma yapılmasıdır.
Tetanos Toksoid: Yaralanma ihtimali yüksek olan; bahçıvanlar, askerler, çiftçilikle uğraşanlar ve çocuklara yönelik yapılan aşılardır. Bunun sebebi kişilerin bu virüse karşı bağışıklık kazanmalarını sağlamaktır. 
Tetanos Antitoksini: Bu yöntemde kişiye pasif bağışıklık kazandırma amacı güdülmektedir. Bu yöntem herhangi bir nedenle oluşabilecek ani bir yaralanma sırasında kişiyi kısa bir süreliğine korumaktadır.
Tetanozdan aşılanma ve aşılanma sonrası alınan önlemler ile korunmak mümkündür. Tetanoz aşısı çocukluk dönemlerinde herkese bilinen adıyla difteri-boğmaca-tetanoz adıyla ücretsiz olarak yapılan bir aşılama yöntemidir. Bu aşının her 10 yılda bir tekrarlanarak yaptırılması gerekmektedir. Ayrıca bizim ülkemizde gebe kadınlara iki doz tetanoz aşısı yapılarak korunma sağlanmaktadır. Doğumların temizlik içeren ortamlarda yapılmasıyla da kadınlarda ve bebeklerde korunma sağlanmaktadır.
Kişilerde herhangi bir yaralanma sonucu oluşan durumlarda tetanoz aşısı yapılmaktadır. Burada kişiye eksik olan aşıları da yapılarak kişinin korunması sağlanır. Yaralanma sonucu oluşan tetanoz durumlarında dikkat edilen nokta; kişinin yarası kirli ise yani toprak, paslı metal ya da çivi gibi bir aletten tetanoz mikrobu kapmış ise son tetanoz aşısının üzerinden en az 5 yıl geçmesi, yarası temiz olan kişilere ise en az 10 yıl süre geçmesi halinde tetanoz aşısının yapılmasıdır. Yaralanma olaylarında hastanın yarasının su ve sabun ile yıkanmasının da faydalı olduğu bilinmelidir.

Tetanoz Nasıl Tedavi Edilir?

Tetanoz hastaya yüksek dozlarda antibiyotik verilerek tedavi edilebileceği gibi, büyük dozlarda tetanoz antitoksini verilerek de tedavi edilebilir. Tedavide önemli olan tedavi sürecine geç kalınmamasıdır. Ayrıca tetanoz hastalığında yaşlılarda ölüm oranı ve riski daha yüksektir. Hastanın ilk 9-10 günü atlatması ölüm riskini de azaltmaktadır.