Kongo’da çatışma: yüzlerce ölü

Paul başından geçenleri düşündükçe dudakları titriyor; hükümete bağlı askerlerin köyünü yağmaladığını, 60 kişiyi gömdükleri bir toplu mezarı kazmaya zorladıklarını anlatıyor: "İnsanları öldürdüler, kadınlara tecavüz ettiler. Sonraki gün bir generali gördük. 'Evden çıkabilirsiniz, artık kimseyi öldürmeyeceğiz' dedi. Sonra bize akrabalarımızı ve tanıdıklarımızı gömdürttüler."

Paul'un hikâyesi, Kamuina Nsapu olarak bilinen isyancı grubu bastırmak isteyen ve yüzlerce kişiyi öldürmekle suçlanan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin güvenlik güçlerinin bölgedeki insan hakları ihlallerinin sadece bir parçası. Her şey, hükümetin Kamuina Nsapu adıyla bilinen yerel bir şefi tanımayı reddetmesiyle başladı.

Şef, silahlı bir milis gücü kurdu ve geçen yıl ağustosta hükümet güçleriyle çatışırken yaşamını yitirdi. Şefin ölümünün ardından takipçileri hükümet güçlerine ve onları desteklediğini düşündükleri kişilere daha fazla saldırmaya başladı. Hükümet güçlerinin yanı sıra milisler de ciddi insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. Milisler, mart ayında Kasai'de 40 polisi öldürmüş ve kafalarını kesmişti. Aynı ay, insan hakları ihlallerini engellemek için bölgeye giden İsveçli ve ABD'li iki BM görevlisi kaçırılarak öldürüldü.

Bölgenin en büyük kenti Kananga'da Paul'un anlattığı olayları başka insanlardan da duyuyoruz. BM en az 400 kişinin öldürüldüğünü ve bir milyon kişinin çatışmalar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldığını söylüyor. Yaşamını yitirenlerin çoğu Kamuina Nsapu militanları veya sivillerden oluşuyor.

Askeri başsavcı General Joseph Pondei, askerlerin suç işlemiş olabileceğini kabul ederken tek suçlunun onlar olmadığını belirtiyor: "Bu toplu mezarlar yalnızca polislerin ve askerlerin eseri değil. Kamuina Nsapu milisleri de barbarca katliamlar gerçekleştiriyor."

Kananga'da stadyumun içine kurulan Kamuina Nspau'nun derme çatma merkezinde 40-50 erkek ile daha yaşları küçük, çocuk görünümlü gençler var. Kırmızı başlıklı bir adam elindeki çanı çalarken diğer yandan da oyuncak bebeğe benzeyen bir tahta figürü tutuyor. Bir tür voodoo seremonisine tanıklık ediyorum. Kendinden menkul bir "general" bana yaklaşıyor ve kendisini tanıtıyor: General Gaylord Tshimbala. Milislerin "büyücülüğünün" kendisini yenilmez kıldığını söylüyor. "Putların işe yaramasını sağlayan Tanrı'dır. Bakın, bana hiçbir kurşun işlemez. Roketle vurulsam bile bana hiçbir şey olmazdı. Su gibi akar tenimden kurşunlar".

'DIŞ GÜÇLER KAOS ÇIKARMAYA ÇALIŞIYOR'

Kongo'nun Enformasyon Bakanı Lambert Mende ise dış güçlerin Kongo'nun gelişmesini engellemek için Kasai'deki seçimleri iptal ettirmek üzere gizli bir anlaşma yaptığına inanıyor. Fakat hükümet bu iddiasına yönelik tek bir kanıt bile sunamıyor. "Ülkemizde kaos ve savaş çıkarmaya çalışıyorlar ve bu hükümetin çıkarına değildir. Bizim seçimlerin gerçekleşmesine ihtiyacımız var" diyor Mende. Ülkede hükümet ve muhalefet arasında varılan kırılgan uzlaşma sonucu bu yılın sonuna kadar seçimlerin gerçekleşmesi gerekiyor. Muhalefet, iki dönemlik görev süresinin dolmasına rağmen görevi bırakmayan Başkan Joseph Kabila'nın makamından indiğini görmek istiyor. Kasai bölgesindeki güvensizlik dikkate alındığında 2017 sonuna kadar burada bir seçimin gerçekleşeceğini görmek zor.

Fakat seçimde ülkenin her bölgesinde oy kullanılırken Kasai'de kullanılamazsa, bu da seçimi kazanan kim olursa olsun meşruluğunu zedeleyecek.