Gözler Lahey'den çıkacak kararda

Bosna Savaşı'nın suçluların Radovan Karadziç, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde bugün son kez hakim karşısına çıktı. Mahkeme, Karadzic'in insanlık suçu ve soykırım suçu işlediğine hükmederek 40 yıl hapis cezası verilmesine karar verdi. Mahkeme heyeti iddianame doğrultusunda karar verdiği için, daha önceki kararlarda "soykırım" olarak kabul edilen Srebrenitsa dışındaki bölgelerde de "soykırım" işlendiği onanmış oldu.

Bosna Hersek'te 1992-1995 yılları arasında yaşanan kanlı savaş sırasında ülkedeki Sırpların siyasi liderliğini üstlenen Radovan Karadzic'in, aralarında soykırımın da bulunduğu 11 ayrı şuçtan yargılandığı davada karar verildi. Mahkeme, suçlamaların 10'undan Karadsic'i mahkum etti. Mahkum edilen konular arasında Bosna genelindeki soykırım suçlamaları da var. Bu kararla, Srebenitsa dışında Bosna soykırımı da tanınmış oldu. 

KARADZİC UZUN YILLAR KAÇAK YAŞADI

Savaşın ardından uzun yıllar Dragan Dabic kimliğiyle özgürce yaşayan Karadzic, Sırbistan güvenlik güçlerinin operasyonunda 21 Temmuz 2008'de başkent Belgrad'da tutuklanmış, 30 Temmuz 2008'de ise yargılanmak üzere Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesine (ICTY) sevk edilmişti. 3 Mart 2009'da ilk kez hakim karşısına çıkan Karadzic, hakkındaki suçlamalara ilişkin açıklama yapmazken, avukatı ise müvekkilinin kendisini "masum hissettiğini" aktarmıştı.

2009 yılında başlayan davada 337'si savcılığın, 248'i ise savunmanın olmak üzere toplam 585 tanık dinlenirken, savcılığın hazırladığı iddianamede Karadzic, ikisi soykırım, beşi insanlığa karşı suç, dördü ise savaş yasalarına aykırı davranmak kategorisine giren 11 ayrı suçtan yargılanıyordu.

İDDİANAME SOYKIRIM DEMİŞTİ

İddianamede Karadzic'in, 1991-1995 yılları arasında, işaret edilen suçları işlediği belirtilirken, amacının ise Bosna Hersek'te Müslüman ve Hırvat nüfusu tamamen ortadan kaldırmak olduğu ifade edilmişti. Karadzic'in bu süre içerisinde, kontrolündeki birliklerin katliam yaptığından haberdar olduğuna/olabileceğine işaret edilirken, buna rağmen işlenen suçları engellemek için hiçbir önlem almadığı kaydedilmişti. 

Savcılık makamı ayrıca, Srebrenitsa'nın yanı sıra Kljuc, Bijelina, Prijedor, Vlasenica, Foça ve Banja Luka bölgelerinde de Müslüman ve Hırvat nüfusun katledilmesinden, bu kimselerin özel mülklerinin yok edilmesinden, camiler de dahil olmak üzere birçok dini ve kültürel yapının imha edilmesinden, başkent Saraybosna'daki sivil halka yönelik özellikle keskin nişancıların gerçekleştirdiği cinayetlerden ve şehre yönelik havan topu saldırılarından da Karadzic'in sorumlu olduğunu iddia etmişti. 

KARAR ÜLKENİN GELECEĞİ İÇİN ÖNEMLİ

Karadzic hakkında mahkemenin verdiği karar gerek ülkenin geleceği ve yeni nesiller, gerekse kurban yakınlarının, savaşın açtığı yaraları bir nebze de olsa sarıp yüreklerine su serpmeleri açısından önem arz ediyor.

Savaşta yakınlarını ve sevdiklerini kaybeden binlerce Boşnak, "en büyük suçlu ve zalim" olarak gördükleri Karadzic'in müebbet hapse mahkum edilmesini temenni ederken, yapılan mezalimin ardından adaletin geç de olsa sağlanması gerektiğini savunuyor.

SIRPLAR SERBEST KALACAĞINI UMUYORDU

Öte yandan, ülkedeki Sırpların büyük bir çoğunluğu ise "masum ve kahraman" olarak gördükleri Karadzic'in serbest kalmasını umuyordu. Bu kesimler, davanın sonuca bağlanmasına az bir zaman kala provokasyonlarını sürdürmekten de geri durmadı. 

Son olarak pazar günü, başkent Saraybosna yakınlarındaki Pale kasabasında "Dr. Radovan Karadzic" ismini taşıyan öğrenci yurdunun açılışı yapılırken, törene katılan Bosna Sırp Cumhuriyeti (RS) Başkanı Milorad Dodik'in kullandığı "Bu öğrenci yurdu, şüphesiz Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin temellerini atan ve ilk başkanı olan kişiye adanmıştır" ifadesi, Karadzic'in başta siyasiler olmak üzere ülkedeki Sırpların büyük çoğunluğu için hala kahraman olarak görüldüğünün göstergesi oldu.

Karadzic davasının Bosna Sırp Cumhuriyeti'ni aşağılayıcı bir süreç olduğunu iddia eden Dodik, bu nedenle kararın açıklamasına günler kala açılan bu öğrenci yurdunun, sembolik önem taşıdığını vurguladı.

- Karadzic uzun yıllar kaçak yaşadıktan sonra bu halde yakalanmıştı. 

BİNLERCE İNSAN BİREYSEL HIRSLARIN KURBANI

Bosna'daki savaşta, Boşnaklarla birlikte ülkenin bağımsızlığı için mücadele eden Sırp kökenli eski general Jovan Divjak, Srebrenitsa dışındaki bölgelerde de soykırım suçu işlendiğinin mahkemece onanmasının olumlu bir sonuç doğuracağını vurgularken, mahkemenin vereceği kararı sabırsızlıkla beklediğini kaydetti.

Karadzic'in savaş döneminde "yoldaşlarına arkasını dönüp bireysel hırsları doğrultusunda hareket ettiğini" savunan Divjak, "Tek amacı önce Saraybosna'yı, sonra da tüm Bosna Hersek'i ele geçirmekti. Sırp general Ratko Mladic'in dahi kendisini 'Bu soykırım olur' diyerek uyardığı söyleniyor. Karadzic tamamen bireysel hırsları doğrultusunda hareket etti" şeklinde konuştu.

Karadzic hakkında verilecek karar ne olursa olsun etkisinin sadece birkaç gün süreceğini söyleyen Divjak, genel olarak Balkan coğrafyasında gerçeğin ve adaletin üzerinin kapatıldığı bir ortam yaratıldığını ifade etti.

Divjak, Bosnalı Sırpların kendilerini "Sırbistan vatandaşı" olarak nitelendirdikleri sürece ülkede aidiyet duygusunun gelişmeyeceğini savunarak, "Boşnak, Sırp ve Hırvatlar ortak tarihi paylaştıklarını kabul edip refah içinde yaşamak adına içinde bulundukları ülke topraklarını sevmeli" diye konuştu.

MAHKEME ÖNÜNDE PROTESTO

Bosna Hersekli çok sayıda kurban yakını ve savaş mağduru, Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (ICTY) 2009 yılından bu yana yargılanan ve "Bosna Kasabı" olarak bilinen eski Sırp lider Radovan Karadzic'in karar duruşması öncesi gösteri düzenledi.

MAHKEME SÖZCÜSÜ TUTUKLANDI

Bu arada, mahkeme önündeki bekleyiş sürerken, daha önce kaleme aldığı kitabında Slobodan Milosevic davasına ilişkin gizli belgeleri yayınladığı için hakkında tutuklama kararı bulunan ICTY Savcılığının eski sözcüsü Florece Hartmann polis tarafından gözaltına alındı.

RADOVAN KARADZİC KİMDİR ? 

19 Haziran 1945'te bugün Karadağ sınırları içinde kalan Petnjica beldesinde dünyaya gelen Karaciç(Karadzic), Saraybosna Üniversitesi'nde psikoloji eğitim aldıktan sonra 1971 yılında Saraybosna'daki Kosevo Hastanesinde çalışmaya başladı.

Bosna Hersek'te 1989 yılında kurulan Sırp Demokratik Partisi'nin (SDS) kurucularından olan Karaciç, Bosna'daki savaşın patlak vermesiyle kurulan Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin (RS) de ilk başkanı oldu.

Bosna'daki savaşta Sırpların yaptığı soykırım, katliam, etnik temizlik ve tecavüzlerden sorumlu tutulan Karaciç hakkında 1995 yılında yakalama kararı çıkarıldı. Uzun yıllar sahte kimlikle Belgrad'da yaşayan Karaciç 2008 yılında bu şehirde tutuklanmıştı.